Günümüzde bilhassa büyük kentlerde yaşayan ailelerimiz çocuklarını rastgele bir spor branşına yönlendirme konusunda daha şanslı olup spor öncesi değerlendirmede biz çocuk kardiyoloji hekiminlerine ulaşabilmektedir. Atlet kalbinde sporun çeşidine bağlı fizyolojik olarak kalpte birçok değişiklik meydana gelmektedir. Bunlar hem yapısal olup kalp ultrasonunda (ekokardiyografi) kimi bulgularla karşımıza çıkmakta hem de elektriksel olarak elektrokardiyografi’ye (EKG) yansımaktadır.
Antrenmanın müddet ve sıklığına bağlı olarak kalbin sol karıncığında basınç ve volüm yükünde artış, sol karıncık duvar kalınlığında artış (kızlarda 11-13 mm, erkeklerde 13-15 mm), kas kütlesinde ve odacık boyutunda artış olmakta buna bağlı kalbin iş yükü ve azamî atım hacmi artmaktadır. EKG’de vagal tonus artışına bağlı sinüzal bradikardi, atriyal ve ventriküler ektopi, sinüs aritmisi, gezici supraventriküler pacemaker, 1.derece kalp bloğu, 2.derece kalp bloğu, T dalga değişiklikleri, QRS voltajında artış, inkomplet sağ kol bloğu görülmektedir.
Amerikan Kalp Cemiyeti (American Heart Association) ve American College of Cardiology (ACC) sporun statik ve dinamik içeriğine nazaran spor çeşitlerini sınıflandırmış ve spora iştirak öncesinde kardiyovasküler tarama için 14 unsurluk bir kılavuz yayınlamıştır.
Kişisel hikayesinde; 1. Göğüs ağrısı, antrenmanla göğüste sıkışma ve rahatsızlık hissi 2. Açıklanamayan senkop yahut bayılayazma 3. İdmanla birlikte nefes darlığı, sık nefes alıp verme, halsizlik yahut çarpıntı 4. Kalpte üfürüm işitilmesi 5. Artmış kan basıncı varlığı 6. Daha öncesinde spora iştirake mahzurun olması 7. Tabip tarafından kardiyak testlerde saptanan anormallik
Aile hikayesinde; 8. Ailede birinci derece akrabalarda bir yahut daha fazla bireyde 50 yaşından evvel açıklanamayan ani mevt hikayesi 9. Yakın akrabalarda 50 yaşın altında kalp hastalığı hikayesi olması 10. Aile bireylerinde hipertrofik yahut dilate kardiyomyopati, uzun QT sendromu, öteki iyon kanalopatileri, Marfan sendromu yahut klinik olarak manalı olabilecek aritmi öyküsü
Fizik incelemesinde; 11. Kalpte üfürüm varlığı 12. Femoral nabızlarda anormallik (aort koarktasyonu için) 13. Marfan sendromuna ilişkin fizikî işaretler 14. Oturur konumda brakial arter kan basıncı ölçüm anormalliği
Bu 14 unsurluk hikayeye nazaran her bireye ayrıntılı kardiyak kıymetlendirme yapılmalıdır. En başta dikkatli ve ayrıntılı bir fizik incelemenin akabinde EKG ve ekokardiyografinin yanında gerek görülürse eforlu EKG, birtakım özel hasta kümeleri için genetik aritmi testleri, ritim Holter, tansiyon Holter, teneffüs işlev testleri, akciğer grafisi ve kimi biyokimyasal ve genetik kan tetkikleri planlanmalıdır.
Son yıllarda atletlerde ani kardiyak vefat bildiriminde artış mevcuttur. Antrenman sırasında görülebilecek ani ölümlerin önüne geçilebilmesi için kalp hastalıkları açısından tüm yakın taramalar yapılarak bu risk en aza indirilmelidir. Spor yapılan alanlarda ve bilhassa okullarda defibrilatör bulundurularak ve bunun eğitimi verilerek ani kalp durmalarında hayat kurtarmak mümkün olabilmektedir. Çocuklarımızın sağlıklı bir spor geleceği olması ve gönül rahatlığı ile spora devam edebilmeleri için lütfen gerekli periyodik kalp denetimlerini yaptırınız.