Sigara dumanı değerli bir etraf kirleticisidir. Sigara içimi yalnız içene değil, yanında bulunanlara da ziyan verir; en çok etkilenen de çocuklardır. Kişi kendisi sigara içmese de pasif içici olmaktadır.
Kullanılmış sigara dumanı, yanan bir sigaradan çıkan ve sigara içenin dışarı verdiği dumanın bir karışımıdır. Çevresel Sigara Dumanı (ÇSD) olarak da bilinir ve kendisine has kokusuyla çarçabuk tanınır. ÇSD havayı kirletir, elbiseler, perdeler ve mobilya üzerine siner. Birçok kişi ÇSD ‘nı nahoş, rahatsız edici ve gözlerle, burnu tahriş edici bulur. Daha değerlisi tehlikeli bir sıhhat tehdididir. ÇSD içinde 4000 in üzerinde farklı kimyasal unsur tespit edilmiştir ve bunların en az 43 tanesi kansere sebep olur.
Ayrıyeten tütündeki kadmiyum ve kurşun konsantrasyonları da izafi olarak yüksektir. Sigara dumanı, 3-4 saat, içilen odada kalmakta ve kapalı ortam kirliliğine neden olmaktadır.
Sigara içiciliğinin erişkinlerde, başta teneffüs yolu olmak üzere, birçok organ ve sistemler üzerine tesiri âlâ bilinmektedir. Kronik obstrüktif (solunum yolarının daralmasına bağlı) akciğer hastalıklarına bağlı ölümlerin % 75-90’ı, koroner kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin % 25-30’u, akciğer kanserine bağlı ölümlerin % 80-90’ı, tüm kanserlere bağlı ölümlerin ise % 30’unun sigara içimi ile bağlantısı gösterilmiştir.
Gelişmiş ülkelerde sigara içimi azalmakta iken, gelişmekte olan ülkelerde artmaktadır.
Türkiye’de sigara içme sıklığı hala % 43,6’dır ve son 30 yılda sigara tüketimi % 22 artmıştır. Bu sayılar, Türkiye’de pasif içicilerin de sayısının epeyce fazla olduğunu göstermektedir.
Anne, cenin ve plasentada kan akımı, gebe her sigara içtiğinde değişir. Ne var ki uzun devirde bu değişikliklerin sıhhat üzerine olan tesirleri bilinmemektedir. Birtakım çalışmalar hamilelik sırasında sigara içiminin yarık damak-dudak üzere doğumsal bozukluklara sebep olduğunu göstermiştir. Sigara içen anneler daha az süt üretir ve bebeklerin doğum yükü daha düşüktür. Annelerin sigara içmesi 1 ay- 1 yaş ortasındaki ölümlerin ana sebebi olan ani bebek vefatı sendromuyla bağlıdır.
ÇSD ye maruz kalma tüm yaşlarda, akciğer randımanı ve işlevini bozar. Çocukluk astımının hem sıklığını hem de şiddetini arttırır. Kullanılmış sigara dumanı sinüzit, rinit (nezle), kistik fibroz, öksürük ve geniz akıntısı sorunlarını alevlendirir. Çocuklarda soğuk algınlığı ve boğaz ağrısı sıklığını da arttırır. İki yaş altındaki çocuklarda ÇSD, bronşit ve zatürre mümkünlüğünü arttırır. Yarım paket ve daha fazla sigara içen ebeveynlerin çocuklarının teneffüs yolu hastalığı nedeniyle hastaneye yatma riski neredeyse iki katına çıkar.
Anneleri sigara içen çocuklarda akut teneffüs yolu hastalıkları sıklığı artmaktadır. Bu tesir süt çocukluğu periyodunda en fazladır. Anneleri sigara içen çocukların, ömrün birinci bir yılı içinde (özellikle 6-9 aylık dönemde) daha fazla sıklıkla bronşit ve pnömoni oldukları saptanmıştır. Bu tesir içilen sigara sayısı ile artmaktadır. Günlük içilen sigara sayısında her beş sigara artışı için, alt teneffüs yolu hastalıklarının sıklığında 2,5-3,5 ünite artış görülmüştür. Anneleri sigara içen okul öncesi çocuklarda (yaşamın birinci beş yılı içinde), sigara içmeyenlere nazaran pnömoni ve bronşit üç kat, akut nazofarenjit ve sinüzit 1,5 kat artmaktadır.
Hamilelik sırasında ve sonrasında sigara içmiş annelerin çocuklarının sigara içmeyenlerin çocuklarına nazaran hiperaktivite üzere davranış bozuklukları olması daha muhtemeldir. Okul performansında ve entellektüel başarıda orta dereceli bir bozulma gösterilmiştir.
Pasif sigara içiciliğinin, doğum tartısı ve doğum haftasından bağımsız olarak, ani bebek vefatı sendromunda rolü olduğu öne sürülmektedir.
Pasif içici ergenlik devrindeki insanlarda yüksek yoğunluklu lipoprotein HDL kolesterolünün % 6,8 daha az ve toplam kolesterolün HDL kolesterole oranının % 8,9 arttığı bulunmuştur. Bu durum pasif içicilerde koroner arter hastalığının sık görülmesini açıklamaktadır.
Sigara içimi, psiko-sosyal nedenlerle ergenlik yaşlarında başlamakta ve ömür müddetince devam eden bir davranış biçimi olmaktadır Bu nedenle sigara içiminin önlenmesinde ergenlik devri yaş kümesi epey kıymetlidir. Sigara içimi evvel deneme biçiminde olup, alışkanlık 3-4 yılda gelişir. Sigara içme sıklığı ve günlük içilen sigara sayısı, gençlerde yaş arttıkça artmaktadır. Ülkemizde yapılan çalışmalarda 12 yaşında sigara içme sıklığı % 2,8-5,2 iken, 17-18 yaş kümesinde % 24,1 -26,9’a yükseldiği ve sigara içme alışkanlığının erkek çocuklarda kızlara nazaran 2,26 kat daha fazla olduğu bildirilmiş; gençlerimizin sigaranın ziyanları hakkındaki bilgilerinin yetersiz olduğu bulunmuştur. Gençlerin sigaraya başlamalarında anne, baba ve aile etrafındaki şahısların sigara içmeleri, reklamlar ve arkadaş tesirinin rolü olduğu gösterilmiştir.
Öneriler
Çocuklar rastgele bir nedenle muayeneye geldiğinde, ana-baba ve bakıcıdan sigara hikayesi alınmalıdır.
Pasif içiciliğin çocuklara yaptığı ziyanlar ana-babalara anlatılmalıdır.
Hekimler sigara içmemelidir.
Bekleme odaları, sinemalar, kreşler, öğretmen odaları ve öteki kapalı ortamlarda sigara içilmesi yasaklanmalı ve yasağa uyulduğu denetim edilmelidir.
Televizyon ve gazete üzere bağlantı araçlarında reklamların yasaklanması yanında. sigara özentisi yaratabilecek haberlere dikkat edilmelidir.
Kitle bağlantı araçları ile sırf sigara içmenin değil, pasif sigara içiciliğinin de çocuklara yapacağı ziyanlar halka anlatılmalıdır.
Okullarda sıhhat ile ilgili derslerde sigaranın tesirleri tartışılmalıdır.
3 dakika okuma süresi
