Çocukluk yaş kümesi hastalarımızda da en az yetişkinler kadar horlama ve uyku apnesi görülmektedir. Çocuklardaki horlama ve uyku apnesinin seyri yetişkinlerden daha önemli boyutlarda olabilmektedir. Bunun kıymetli nedeni çocukluk çağının, hayatımızdaki en kıymetli öğrenme devri olmasıdır. Başka bir nedeni ise çocukken horlaması ve uyku apnesi olan hastaların, yetişkinlik devrinde de uyku apnesi adayı olmasıdır.
Anne ve babalar, çocuklarda uyku apnesi olduğunu nasıl anlayabilirler?
Bu sorunun en kolay karşılığı, uykuda çocuklarını horlarken görmektir. Bu tanıyı koymak için çocuğun yalnızca bir sefer horlaması kâfi midir? Olağan ki kâfi değildir, bu tanıyı koymak için çocuğun hasta değilken bile haftada en az 3 gece horlaması yahut apne ataklarının olması gerekmektedir.
Çocuklarda horlama ve uyku apnesinin öteki bulguları nelerdir ?
Ağzı açık ahenge, uykudan sıçrayarak uyanma, uyku tertibinin bozulması, gündüz uyuklamaları, uykuda terleyerek çırpınarak uyanma, okul muvaffakiyetinin düşmesi ve konsantrasyon zahmeti üzere birçok bulguyla kendini gösterebilir.
Horlama ve uyku apnesinin çocuğunuz için ehemmiyeti nedir?
Horlaması ve uyku apnesi olan çocuklar, geceleri kaliteli uyku uyuyamadığı için, okul başarısı düşer ve konsantrasyon zahmeti yaşar, gündüzleri uyuklar, huzursuzlaşır, davranışları değişir, manaya zahmeti yaşar, dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye yol açabilir, gece altını ıslatabilir.
Uyku apnesi ve horlama hangi çocuklarda daha sık görülür, risk faktörleri nelerdir?
Geniz eti ve bademciklerin büyük olması, konka dediğimiz burun etlerinin büyük olması, allerjik rinit, burun içi polipleri yahut kitleleri, çene yapısının geride olması, doğumsal anomaliler, lisan yapısının büyük olması (hipotirodide ve Down Sendromunda sıklıkla görülür), hava yolu darlığı (stenoz), doğumsal glikojen yahut lipid depo hastalıkları ve obezite esas risk faktörleridir .
Çocuklarda horlama ve uyku apnesinin tanısı nasıl konulur?
Öncelikle ailelerin müşahedeleri bizim için değerlidir. sonra detaylı bir kulak burun boğaz muayenesi yapılır, endoskopla geniz eti varlığı denetim edilir, burun içinde olabilecek öteki hastalıklar, bademcik büyüklüğü, lisan yapısı, çene yapısı denetim edilir. Gereksinim halinde baş ve boyun iskelet yapısını ortaya koymak için sinemalar çekilebilir.
Ailelerin uyku esnasında çocuğun horlamasını yahut apnesini gösteren görüntü kaydı tekrar KBB doktorları için değerlidir.
Bütün bunlara karşın uyku apnesinin kesin tanısı polisomnografi dediğimiz uyku testi ile konulur. Ancak günümüz şartlarında bir çocuğu onlarca elektroda bağlayıp bir gece boyunca yabancı bir yerde uyutmak açıkçası hem ailesi için hem de çocuk için sıkıntı bir durumdur. Her ne kadar uyku testini gelip çocuğun kendi konutunda yapan çeşitli firmalar olsa da hala pediatrik uyku apnesinde uyku testi günlük pratiğimize maalesef girememiştir.
Polisomnografi dediğimiz uyku testini yaptırmadan çocuklarda uyku apnesi tanısı konulamaz mı?
Altın standart tanısı uyku testi de olsa doğal ki konulabilir. Çocuklarda horlama ve uyku apnesi hayli iç içe geçmiş bir kavramlardır. Ortalama olarak, saatte bir sefer bile teneffüsün 10 sn durması yahut teneffüs şiddetinin azalması çocuklarda uyku apnesi tanısı için kafidir.
Çocuklarda uyku apnesinin tedavisi nedir?
American Academy of Pediatrics’in (Amerikan Çocuk Hastalıkları Akademisi) ve American Academy of Sleep Medicine’nın (Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi) istatiski bilgilerine nazaran bademcik ve geniz eti ameliyatı olan çocuklarda horlama ve uyku apnesi, yüzde doksana varan oranlarda güzelleşmektedir ve bu iki kuruluş da bilhassa geniz eti ve bademciği büyük olan çocuklarda birinci basamak tedavinin bademcik ve geniz eti ameliyatı olduğunu tavsiye etmektedir.
Sık karşılaştığımız bir soru: Biz yalnızca geniz etini aldırsak bademciklerini aldırmasak olmaz mı?
Bu sorunun iki nedeni var. bunlardan birincisi bademciklerin üst hava yolunun bekçisi olduğu ve alınması u enfeksiyonun boğazı geçip direk olarak akciğerlere ineceği efsanesidir. Bu bilimsel olarak kanıtlanmış bir durum değildir.
İkincisi bademcik ameliyatının geniz eti ameliyatına nazaran daha ağrılı olmasıdır. Bademcik ameliyatlarında, klasik soğuk bıçak dediğimiz sistemi artık çok tercih etmiyoruz, daha teknolojik aygıtlar kullanıyoruz, böylelikle hem ameliyat mühleti kısalmaktadır, hem ameliyat esnasında daha az kanama meydana gelmektedir, hem de ameliyat sonrası ağrı biraz daha kabullenebilir boyutta olmaktadır.
