Ne sıklıkta görülür?
İnsanlarda virüslerin sebep olduğu en sık rastlanan hastalık herhalde Soğuk Algınlığıdır. Çok değişken olmakla birlikte genç bir kişi senede ortlama iki ya da üç sefer Soğuk Algınlığına yakalanır. Bilhassa çocuklarda ve gençlerde burunda virüs iltihabı sık görülür.
Yol açan etkenler nelerdir?
• İklim, Etraf, Sıcaklık, Nem
• Üşüme, Bağışıklık durumu
• Beslenme ve vitamin Eksikliği
• Yorgunluk
• Burun tıkanıklığı
• Kronik İnfeksiyon Odağı
• Burun salgılarının asitlik derecesi
• Genel Hastalıklar: Böbrek, karaciğer ve kan hastalıkları, şeker hastalığı ve verem soğuk algınlığına direnci düşürür.
• Virüsler
Toplumda soğuk algınlığına sebep olan virüsler çok yaygındır ve sayıları 200’den fazladır. Rinovirüs (Rhinovirus) ve Koronavirüs (Coronavirus) en sık rastlanır. Bireylerin direnci düştüğü vakit yahut çok ağır ve bulaşıcı virüslere maruz kalındığı vakit enfeksiyon ortaya çıkar. Üşümek beden direncini düşürdüğü için soğuk algınlığına yer hazırlar. Rinovirüslerin kuluçka mühleti 1-3 gün ortasındadır. Soğuk algınlığını birçok kere bakteri enfeksiyonu takip eder.
Yayılma yolları nelerdir?
• Damlacık ve toz: Konuşurken, hapşururken ve öksürürken çok ölçüde hastalıklı damlacık 180 cm uzağa kadar yayılır. Bir hapşırmada 20 000 kadar damlacık etrafa saçılır ve yere konar.
• Damlacık modülleri: damlacikların bir kısmı yere inerken buharlaşır, küçülür, hafifler ve iki gün kadar havada uçabilir. Bu damlacık kesimleri virüsleri rahatlıkla taşıyabilir ancak bakterileri taşıyamaz.
• Temas: Virüsler elleme, öpme ve yiyecekler yoluyla da yayılabilir.
Klinik Özellikleri Nelerdir?
Soğuk algınlığının başlangıcıyla bitişi ortasında dört periyot besbellidir.
Birinci devir, birkaç saat sürer. Burun hava yolu açıktır ama virüslerin giriş noktasında kaşıntı, tahriş, kuruma ve yanma hissi olur.
İkinci devirde, virüsler burun iç yüzeyine ve lenf sistemine yayılır. Bu süreç birkaç saat yahut gün sürer. Virüslerin birinci girdiği yer güzelleşirken daha sonraları yayılmış olduğu bölgelerde hastalık devam eder. Boğaz kurur ve yutkunurken ağrır. Aksırma, sulu burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ortaya çıkar. Burun içi ve boğaz şiş ve kırmızı görünümdedir. Halsizlik, kırgınlık ve ateş bu devirde ortaya çıkar.
Üçüncü devrin başladığı üçüncü günde fırsatçı bakterilerin sebep olduğu enfeksiyonlar bariz olur. Burun içinin rengi yoğunlaşır, sulu burun akıntısının ölçüsü azalır, kıvamı artar, yapışkan beyaz bazen yeşilimsi bir hal alır. Tıkanıklık ve bitkinlik bu periyotta en çoktur. Bu devirdeki akıntı, içeriğindeki unsurlar nedeniyle mendili kuruyunca sertleştirir.
Dördüncü devirde şikayetler ve bulgular azalır, 5-10 gün sonra düzgünleşme gerçekleşir.
Soğuk Algınlığının Yol açtığı Hastalıklar Nelerdir?
Burunda her vakit var olan ama çoğalamadığı için etkisiz kalan bakteriler, virüslerin zayıflattığı ortamda süratle çoğalırlar ve çeşitli hastalıkları ortaya çıkarırlar.
1. Rinofarenjit, Farenjit
2. Sinüzit
3. Akut orta kulak iltihabı
4. Boyun lenf nodülleri iltihabı
5. Bademcik iltihabı
6. Alt teneffüs yolu hastalıkları
a. laringotrakeit
b. bronşit
c. pnömoni
d. astım
7. Bebeklerde gastroenterit
8. Allerjik
a. nefrit (böbrek iltihabı)
b. romatizma
Korunma Yolları Nelerdir?
• Elleri sık sık sabunla yıkamak virüsleri uzaklaştıracağı için en tesirli korunma sistemidir.
• Parmakla burnu ve gerisinden gözü kurcalamamak, en azından göze yayılmayı önler.
• Spor yapmak, istikrarlı beslenmek, hijyen kurallarına dikkatle uymak yoluyla genel beden direncini yükseltmek.
• Çocuklarda adenoidektomi (geniz etinin alınması) gerekli olabilir.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Virüslerin çeşitlerinin çokluğu yüzünden aşı geliştirilememektedir. Hastalanan bireylerin durumunun çok farklı olması nedeniyle tedavi her hasta için düzenlenmelidir.
• Genel tedavi prensipleri,
• Tam istirahat; genel ve lokal en uygun koşullar sağlanmaya çalışılmalıdır. 18-200C sıcaklık ve %45 nisbi (relatif) nemli odada yatak istirahati ülküdür.
• Sıcak banyo, sicak sade su yahut mentollü su buharı ile buğu uygulamak
• Ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar ( aspirin gibi)
• Bol sıvı içmek
• Antihistaminik içeren ilaçlar sırf allerjik bünyeli hastalarda kullanılmalıdır.
• Burun açıcı damlalar: Güzelleşmeye ziyandan diğer katkıları olmaz. Çocukların uyuyabilmesi ve bebeklerin süt emebilmesi için burun havayolunun açılması koşul olduğunda süreksiz olarak kullanılabilir.
• Antibiyotiklerin soğuk algınlığına tesiri yoktur lakin soğuk algınlığının yol açtığı öteki hastalıklar ortaya çıkmışsa tam doz uygulanmalıdır.
