Ses terapisi, ses sorunlarının tamamında kullanılabilecek bir tedavi sistemidir. Kimi ses rahatsızlıklarında tek tedavi formülü olarak kullanılır iken, kimilerinde ise tıbbi (ilaçla) yahut cerrahi tedavinin öncesi ve sonrasında destekleyici olarak kullanılabilir.Çok yararlı olmasına karşın, hiçbir ses patolojisi için özgün bir ses terapisi formülü yoktur. Tersine, her hasta için seçilen ses terapisi formülü, yoğunluğu ve mühleti, hastanın gereksinimlerine nazaran birbirinden farklı olmalıdır. Ülkü olarak ses terapisine başlamadan evvel hastanın ses sorununun nedeni belirlenmelidir. Bu emelle objektif ses tahlilinin yapılması ve ses tellerinin videolaringostroboskopi ile kıymetlendirilmesi gereklidir. Elde edilen bulgular hasta ve ses terapisinde etkin rol oynayacak takım ile (Kulak Burun Boğaz Uzmanı ve Ses Patoloğu) ve şayet hasta bir ses profesyoneli ise sesi ile ilgilenen başka şahıslarla (Ses Koçu, Şan Eğitmeni gibi) birlikte değerlendirilmeli ve terapi maksatları belirlenmelidir.
Son yıllarda larinks (gırtlak, hançere) hakkındaki bilgilerde görülen ani artış, ses ve ses rahatsızlıklarının fizyolojisi, bozuklukları ve tedavisine olan ilgiyi de arttırmıştır. Bu sayede sesin objektif değerlendirmesi ve ses tellerinin görüntülenmesi bahislerinde kıymetli ilerlemeler kaydedilmiştir. Böylelikle, çok daha süratli ve gerçek teşhisler elde edilmekte ve tedavi sürecine bir an evvel geçilebilmektedir. Her geçen gün, hem ses rahatsızlıkları ile uğraşan sıhhat profesyonellerinin, hem de sesi ile hayatını kazanan ses profesyonellerinin vakit kısıtlılıkları da arttığından, günümüzdeki ses terapi protokolleri yaklaşık 6-10 seans olarak planlanmaktadır. Her ses terapisi usulünün hedefleri farklı olmakla birlikte, tüm ses terapi teknikleri için kozmik olan birtakım genel amaçlar de mevcuttur. Bunlar gerek cerrahi öncesi yada cerrahi sonrası için verilen ses terapileri, gerekse tek tedavi olarak kullanılacak ses terapisi için ehemmiyet arz eder:
- Hasta eğitimi: Hasta eğitimi, tüm tedavi protokolleri için birinci basamaktır. Her hasta, sesin nasıl oluştuğunu ve kendilerindeki sorunun sesinde nasıl bir ezaya yol açtığını anlamalıdır. Hasta ses terapisinin mantığını, kullanılacak tekniği ve tedavinin gayelerini anlamalıdır. Tedavi yaklaşımı hastanın aklına yatmıyorsa, yada terapiyi uygulayacak kişi kararlı değil yahut kâfi açıklama yapmıyorsa, hastanın tedavi programına ahenk göstermesi güç olacaktır.
- Ses hijyeni: Her hasta için uygulanması gereken ses hijyeni kurallarının yanı sıra, her hasta için özgün olarak dikkat edilmesi, buna uygun olarak yapılması/yapılmaması gereken mevzular belirlenmelidir. Örneğin tüm ses kullanıcıları için kâfi sıvı alımı, gerekirse bulunulan ortamın nemlendirilmesi değerlidir. Ferdî ses kullanım alışkanlıkları hakkında bilgi sahibi olunması, ekseriyetle sesin ağır olarak kullanıldığı ortam ve ortamdaki gürültü özelliklerinin bilinmesi, ve öbür çevresel faktörlerin irdelenmesi daha sağlıklı ses alışkanlıklarının kazanılmasını sağlayacaktır. Sigara kullanılmaması, genel gerilimin azaltılması, kullanılan ilaçlar ve bunların beden sıvıları üzerine tesirinin bilinmesi de kıymetli gerekliliklerdir.
- Aşırı ses kullanma davranışının düzeltilmesi: Ses kısıklığı olan bireylerin daha alçak sesle konuşmasının sağlanması, yüksek sesle konuşmanın önlenmesi, alışkanlık haline gelmiş yahut sık tekrarlanan boğaz temizleme hareketinin önlenmesi kıymetlidir. Sesin gün içerisinde toplam kullanımı azaltılmalıdır. Yüksek sesle gülmek, ağlamak ve öksürmek de sese ziyan veren davranışlardır. Tüm bu kurallar, nörolojik nedenlere bağlı yada hipofonksiyonel ses kısıklığı olan hastalar dışında ses sorunu olan bireyler için kullanılabilir.
- Üzerinde anlaşılan maksatlar ve beklentiler: Ses sorunu olan birey ve ses terapisini verecek kişi, sesle ilgili bir sorun olduğu, bununla ilgili bir şeyler yapılması gerektiği, izlenecek yol ve amaçlanan maksatlar konusunda fikir birliği içerisinde olmalıdır.
- Hastanın sesindeki değişiklileri fark edebiliyor olması: Eğer hasta, sesinde ses terapisi ile oluşan değişiklikleri fark edemiyor yada hissedemiyor ise, ses terapisi yarar sağlayamaz. Bu durum ses profesyonellerinde sık rastlamadığımız, fakat bilhassa yaşlı popülasyonda ve nörolojik sorunlu bireylerde çok karşılaştığımız bir durumdur.
Hepinize sağlıklı ses dileklerimle…
