Tiroid bezinde C hücresi ya da parafoliküler hücre olarak isimlendirilen hücrelerden kaynaklanan medüller kanser, tüm tiroid kanserlerinin %5-10 unu oluşturur. Bu tümör hastaların %30’unda ailevi (kalıtsal) özellik göstermektedir. Bu kanser tipinin uzunluğundaki lenf bezelerine sıçrama ihtimali, öbür tiroid kanser cinslerine nazaran daha fazladır.
Bu hastalığı taşıyan hastaların kanlarında calcitonin (kalsitonin) isimli hormon seviyesi yükselmektedir. Bu durum da hastalığın teşhisinde kimi vakit kolaylık sağlayabilmektedir.
Kadın ve erkekte eşit oranda görülen bu tümör, iki halde karşımıza gelmektedir:
- Çoğunluğu oluşturan birinci kümedeki hastalar, 50’li ve 60’lı yaşlarda, ailesinde medüller tiroid kanseri hikayesi bulunmayan bireylerden oluşur. Tümörleri kalıtsal (ailevi) değildir.
- İkinci kümedeki hastaların hastalığı kalıtsaldır. Yani ailesinde medüller kanser saptanan yahut ileride aile bireylerinin bir kısmında medüller kanser gelişme ihtimali olan şahıslardır. Çoklukla daha genç yaşta bu hastalığa yakalanmaktadırlar.
MEN2a (Multipl Endoktrin Neoplazi) ve MEN2b isimli sendromların (birden fazla organ ve sistemi ilgilendiren kalıtsal anomaliler) görüldüğü hastalarda medüller tiroid kanserine rastlanabilmektedir. Bu sendromlu hastalarda, öteki organlar ve beden bölgelerinde tümörler ve işlev bozuklukları yanı sıra hastalığı kalıtsal olmayan hastalara nazaran daha genç yaşlarda tiroid medüller kanser ortaya çıkmaktadır.
Medüller tiroid kanseri sebepleri nelerdir ve kimlerde daha sık görülür?
- Bu hastalık, %70 hastada bilinen rastgele bir sebebe bağlı olmaksızın ortaya çıkmaktadır.
- Hastalığın ortaya çıkmasında %30 oranında genler sorumludur. Yani, bu hastalar, bu hastalığı genetik olarak kalıtımla edinirler.
Papiller tiroid kanserinin tersine radyasyonun bu hastalığın oluşumunda bir tesiri kanıtlanmamıştır.
Medüller tiroid kanseri ne çeşit belirtiler verir?
Hastaların değerli bir kısmında bu tümör, boynun ön yahut yan kısmında bir şişlik, kitle olarak ortaya çıkar. Bu hastalıkta çoklukla, uzunluğunda kitle yahut tiroid bezinde kitle, nodül dışında hastanın fark edebileceği bir belirti bulunmamaktadır. Çok az hastada, kitlenin basısına bağlı yutma ve nefes alma ile ilgili sıkıntılar yahut ses kısıklığı üzere belirtiler de bulabilmektedir.
Medüller tiroid kanseri nasıl teşhis edilir?
Boyunda kitle, tiroid bezinde nodül saptanması sonrasında yapılan incelemelerde, bu kitlenin tiroiddeki medüller kansere ya da kanserin sıçramasıyla (metastaz yapmasıyla) oluşan lenf bezesi büyümesine bağlı olarak ortaya çıktığı anlaşılabilir.
Çok daha nadiren, kişinin yakın akrabalarından birinde genetik yani kalıtsal tipte medüller kanser tespit edilmesiyle kişi de incelemelere tabi tutulmakta ve onun da medüller kansere ya da medüller kanser öncesi hücresel değişikliklere sahip olduğu ortaya çıkabilmektedir.
Her iki durumda da yapılacak tanısal incelemeler;
– Kitlelerden iğne biyopsisi alınması ve patoloji uzmanlanlarınca kıymetlendirilmesi,
– Kanda kalsitonin ismi verilen hormon düzeylerine bakılmasıdır.
Bu hususta doktorunuz size gerekli bilgileri sağlayacaktır.
Medüller tiroid kanseri nasıl tedavi edilir?
Medüller tiroid kanserinde temel tedavi cerrahidir. Tiroid bezinin büsbütün çıkartılması, boyun orta hatta, iman tahtası ismi verilen göğüs kemiğinin ardındaki lenf bezelerinin çıkartılması, kimi vakit da boyun yan kısımlarda bulunan lenf bezelerinin temizlenmesi (boyun diseksiyonu) uygulanan cerrahi teşebbüslerdir.
Cerrahi yapılan hastalarda, ameliyat sonrası periyotta radyoterapi (ışın tedavisi) de hastaların kıymetli bir kısmında tedaviye eklenmektedir.
Bu hastalığın tedavisinde radyoaktif iyot uygulamasının (atom tedavisi) çabucak hiçbir vakit faydası ve yeri yoktur.
Hasta ve hastalık için en uygun tedaviyi seçmek önemli bir tecrübe ve tıbbi bilgi gerektirir. Doktorunuz tedavinizin planlanmasında izlenecek en uygun yolu belirleyecektir.
Medüller tiroid kanseri ameliyatının akabinde öteki operasyon yahut tedavi gerekir mi?
Çıkartılan tiroid bezi dokusunda medüller kanser saptanması durumunda hastanın yaşı, cinsiyeti, öbür hastalıklarının bulunup bulunmaması, tümörün büyüklüğü, mikroskopla yapılan incelemedeki hücre özellikleri, tümörün lenf bezlerine, etraf yahut uzak organlara yayılımı üzere pek çok faktör ikinci bir cerrahi (eğer alınmadıysa, tiroid bezinin başka yarısının alınması ya da boyun lenf bezelerinin temizlenmesi) yahut radyoterapi üzere ek tedavileri gündeme getirebilir.
Bütün bu faktörleri kıymetlendirmek ve hasta ve hastalık için en uygun tedaviyi seçmek önemli bir tecrübe ve tıbbi bilgi gerektirir. Doktorunuz tedavinizin planlanmasında izlenecek en uygun yolu belirleyecektir.
Medüller tiroid kanseri tedavisinde boyun diseksiyonu nedir ve ne vakit gereklidir?
Baş-boyun bölgesindeki makus huylu tümörlerin cerrahi tedavisinin bir kesimi da, hastalık içerdiği bariz yahut olası lenf bezelerinin sistematik bir biçimde, uzunluğundaki hayati yapılara ziyan vermeden çıkartılması, yani boyun diseksiyonu operasyonudur. Bu operasyon çabucak her vakit, tümör dokusunun çıkartılmasıyla eş vakitli olarak uygulanır.
Medüller tiroid kanseri de boyun lenf bezelerine metastaz (sıçrama) yapabilen, hatta birden fazla sefer yapan bir tümördür. Bu nedenle, öncelikle bu tümörün en sık metastaz yaptığı boyun ön bölge (bkz: formda VI – VII numaralı bölgeler) diseksiyonu birden fazla defa tedbir olarak uygulanır. Görünürde (muayenede, ultrason yahut MR üzere tetkiklerde) bu bölgelerde lenf nodlarında metastaz varsa, tiroid bezinin çıkartılması sırasında diseksiyon, bilhassa uygulanması gereken bir süreç halini almaktadır.
Medüller tiroid kanseri bazen de boynun yan kısımlarına (bkz: halde II – III – IV – V numaralı bölgeler) metastaz yapabilmektedir. Bu durum kelam konusu olduğunda, bu bölgeleri içeren bir boyun diseksiyonu gerekli olabilmektedir.
Boyun diseksiyonunun gerekliliği konusunda doktorunuz sizi bilgilendirecektir.
Tiroid ameliyatlarında hudutların korunması neden değerlidir?
Ses tellerinin gerginliğini denetim eden süperior larengeal hudut ve ses tellerinin hareketini sağlayan inferior (rekürren) larengeal hudut, ses ve konuşma açısından çok kıymetli yapılardır. Bunlardan süperior larengeal hududun hasar görmesi durumunda hasta tiz sesleri çıkartmakta zahmet çekerken rekürren larengeal sonun ziyan görmesi durumunda çoklukla önemli ses kısıklığı kelam mevzusudur.
Madde unsur medüller tiroid kanseri
- Medüller tiroid kanseri, tiroid kanserleri ortasında nispeten az görülen bir çeşididir.
- Kadınlarda ve erkeklerde eşit oranda görülen bu tümörün oluşumunda genetik faktörler rol oynayabilmektedir.
- Radyasyona maruz kalmanın bu tümör gelişiminde tesiri olduğu düşünülmemektedir.
- Medüller tiroid kanseri, hastaların değerli bir kısmında boyun lenf bezelerine metastaz yapmaktadır.
- Medüller tiroid kanserinin temel tedavisi, tiroid bezinin ameliyatla çıkartılmasıdır. Hastaların kıymetli bir kısmında tiroid bezinin çıkartılmasının yanı sıra boyun diseksiyonu ve kimi durumlarda da radyoterapi, kemoterapi üzere ek sistemler de tedaviye eklenebilmektedir.
- Bu hastalığın tedavisinde radyoaktif iyot uygulamasının (atom tedavisi) çabucak hiçbir vakit faydası ve yeri yoktur.
