Çocuklarda bademciklerin ve geniz etinin kronik olarak büyük olması çeşitli derecelerde hava yolu tıkanıklığına neden olabilir. Bu durum bademcik ve geniz eti ameliyatı sık sebeplerinden ikisidir. Geniz eti ve bademcikler doğumda küçüktürler 1 ile 5 yaş ortasında giderek büyürler. Sık iltihaplanan bademcik ve geniz eti belli bir mühletten sonra enfeksiyon kaynağı olabilirler. Sık enfeksiyonlara ek olarak pasif sigara içiciliği çocuklarda geniz eti ve bademciklerin istenilmeyen seviyede büyümesine neden olabilir.
Bademcikleri ve geniz etinin kronik olarak büyük olması çocuklarda üst teneffüs yolunu tıkayan en sık sebeplerden biridir. Çok ileri olaylarda akciğerlerle ilgili hastalıklara neden olabilir(cor pulmonale, pulmoner vasküler hipertansiyon, alveolar hipoventilasyon)
Tıkayıcı uyku apnesi (obstructive sleep apnea)
Kronik geniz eti ve bademcik büyümesi olan hastalarda sık görülen durumlardan birisidir. Ailenin şahit olduğu uykuda teneffüs durması, yüksek sesli horlama,(aile :‘’bu çocuk erişkin üzere horluyor’’ diye anlatır) daima ağız teneffüsü yapma, geceleri uykuda sık uyanma, gün içinde uyku hali, gece yatak ıslatma, uykuda kabus görme, okul performansının düşük olması, konuşma bozuklukları, genizden konuşma geniz eti ve bademciğin büyümesine ve hava yolunu tıkamasına bağlı belirtilerdir. Ayrıyeten geniz etinin ve bademciklerin kronik olarak olağandan büyük olması çocuklarda gelişme geriliğine neden olabilir.
Geniz eti ve bademciklerin kronik olarak olağandan büyük olması çocuklarda yüz kemikleri, çene kemiği, sert damakta ve diş gelişiminde olumsuz tesirleri olabilir.
Çocuklarda kıssa ve fizik muayene ile teşhis konulur uyku testine çoğunlukla muhtaçlık olmaz.
Geniz eti fizik muayenede tespit edilmesi güç bir pozisyondadır. Bu nedenle direkt lateral servikal grafi yada flexible fiberoptik nazofarengoskopi (burun içerisinden kamera ile bakı) tespit edilir. Fakat kronik geniz eti büyümesi şikayet ve bulguları veren hastada bunlara muhtaçlık olmayabilir.
Ameliyat öncesi değerlendirmede
Kan analizleri, akciğer grafisi ve elektrokardiyogram yapılır. Ailede kanama-pıhtılaşma bozukluğu kıssası olan travma olmaksızın kolay morarmaları olan hastalarda, evvelki ameliyatlarda fazla kanama kıssası, diş çekimi yada kesiler sonrası kanamanın uzun sürmesi kıssası olan hastalarda kanama-pıhtılaşma hastalıkları açısından ileri hematolojik araştırma gerekebilir. Astım hastalığı olan hastalarda ameliyat öncesi devirde ilaç tedavisi kullanılması gerekebilir.
Bademcik ameliyatı hangi durumlarda yapılır ?
Bir yıl içinde 6’ dan fazla bademcik iltihabı ya da son iki yıl içinde her yıl için 3’ den fazla bademcik iltihabı olması,(hastalar değerlendirilirken her enfeksiyonun şiddeti, ilaç tedavisine cevabı ve bu durumun hayat kalitesini nasıl etkilediği göz önünde bulundurulmalıdır.)
Sık bademcik iltihabı ile birlikte kalp kapak hastalığı olan hastalarda,
Tekrarlayan ateşe bağlı konvulsiyonlarda(nöbet geçirme),
İlaç tedavisine karşılık vermeyen tekrarlayan iltihaplara bağlı ağız kokusunda,
İlaç tedavisine karşılık vermeyen streptokok (beta)taşıyıcılığında,
Tekrarlayan peritonsiller apse(bademcik ve etrafında apse oluşumu) durumunda,
Tıkayıcı uyku apnesine neden oluyorsa,
Gelişme geriliğine neden oluyorsa,
Tek taraflı büyümüş ve berbat huylu tümörü akla getiriyorsa bademcik ameliyatı yapılır.
Bademcik ameliyatı nasıl yapılır?
Bademcik ameliyatları çocuklarda genel anestezi altında yapılmaktadır. Ameliyat müddeti yaklaşık 30-45 dakikadır. Erişkinlerde lokal anestezi ile de yapılabilmektedir.
Geniz eti ameliyatı hangi durumlarda yapılır ?
Geniz eti dokusu kronik orta kulakta sıvı birikimine neden oluyorsa,
Kronik olarak tekrarlayan akut orta kulak iltihabı atağı olması durumunda,
Kronik ağız teneffüsüne neden olması ve geniz bölgesini tıkaması durumunda,
Tıkayıcı uyku apnesi yada uyku bozukluklarına neden oluyorsa,
Gelişme geriliğine neden olmuşsa,
Yüz kemiklerinin ve çene kemiğinin gelişiminde aksiliklere sebep oluyorsa,
Geniz eti dokusu enfeksiyon kaynağı olmaya başlamışsa,
Kronik sinüzit sebebi olduğu düşünülüyorsa geniz eti ameliyat edilmelidir.
Geniz eti ve bademcik ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler.
Ameliyat öncesi hastalardan 8 saat aç kalması istenir ve bunun zamanlaması hekiminiz tarafından size anlatılır.
Korku ve anksiyetesi fazla olan çocuklarda sakinleştirmek için birtakım ilaçlar ameliyattan çabucak evvel kullanılabilir.
Hastalar ameliyat günü şayet aksi bir durum yoksa 6-8 saat müşahededen sonra, hasta kanamaya karşı bilgilendirilip uyarıldıktan sonra meskene gönderilebilir.
Ek hastalık ve risk durumunda hastalar bir gün hastanede müşahede altında tutulur.
Ameliyat sonrası size bir diyet listesi verilecektir. Bu diyete dikkatle uymak kanama riskini azaltır. Hekiminizin size önereceği ilaçlar dışında ilaç kullanmamanız kıymetlidir. Açık kırmızı renkli kanamalarda hekiminizle bağlantıya geçiniz.
