Dış, orta, iç kulak ve akustik sonda meydana gelen patolojiler nedeniyle etraftaki seslerin algılanamaması sonucu Türkiye’de binde bir sıklığında doğuştan işitme kaybı meydana geliyor. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Op. Dr. Mustafa Korhan Asal, işitme kayıplı çocuklarda olağan mental ve toplumsal gelişimin sağlanabilmesi için erken teşhis, tedavi ve rehabilitasyonun hayati ehemmiyet taşıdığını vurguladı.
Konuşma ve manaya maharetleri bozukluklarını da beraberinde getirdiği için toplumda irtibatın bozulması ve toplumsal sıkıntılara da yol açmaktadır. İşitme kaybının Dünya genelinde doğuştan itibaren görülme sıklığı 1/8001/1500 ortasında değişkenlik gösterirken bu oran Türkiye’de ise yaklaşık binde 1. İşitme kaybının erken teşhisini takiben, uygun amplifikasyon ve özel eğitim uygulandığı durumlarda çocuğun olağan lisanı kazanma talihi artmaktadır. Çok ileri derecede işitme kayıplı çocuklarda ise koklear implant (biyonik kulak) uygulanması işitme kaybı tedavisinde bir dönüm noktası haline geldi.
İşitme kayıpları doğumsal yahut kazanılmış olarak gelişim göstermektedir. Çocuklardaki sensörinöral işitme kayıplarının yüzde 50 kadarı genetik nedenlere bağlıdır. Genetik sebeplerle oluşan sensörinöral işitme kayıplarının yüzde 30 kadarı da bir sendromun modülüdür. Genetik olmayan sensörinöral işitme kayıpları prenatal (doğum öncesi), natal (doğum sırasında) yahut postnatal (doğum sonrası) oluşan hastalıklara ikincil gelişir. Genetik işitme kayıpları; sendromik işitme kayıpları böbrek hastalıkları, görme bozukluğu, kasiskelet bozuklukları üzere başka klinik semptomlarla birliktedir ve ekseriyetle iki taraflıdır. Doğumsal iç kulak gelişim bozuklukları, kromozom bozuklukları (Down, Turner), birden fazla defa akraba evliliklerinin sebep olduğu genetik hastalıklar biçiminde sıralanabilir. Genetik olmayan işitme kayıpları; annenin gebe iken geçirdiği enfeksiyonlar, ototoksik ilaçlar, prematüre (erken) doğum, doğum sonrasında anoksihipoksi gelişimi (oksijen eksikliği), hiperbilirübinemi (sarılık), düşük doğum yükü, doğum sonrası ağır bakım ünitesinde kalması ile gelişebilir. İntrauterine (anne karnında geçirilen) enfeksiyonlar ise; perinatal işitme kayıplarının en sık görülen sebebidir. Viral yahut bakteriyel nedenli olabilir. Kızamıkçık, kızamık, kabakulak, CMW, influenza ve parainfluenza virüsler, varicella zoster, adenovirüs, herpes sensörinöral işitme kaybına neden olur.
Çocuğunuzu sessizliğe mahkûm etmeyin!
İşitme kayıplı çocuklarda olağan mental ve toplumsal gelişimin sağlanabilmesi için erken teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hayati kıymeti taşıyor. Bu nedenle ülkemizde tüm yeni doğanlara otoakustik emisyon ve hatta günümüzde BERA (Uyarılmış İşitsel Beyin Sapı Cevabı) testi ile işitme taraması yapılmaktadır. Çocuklarda işitme testi her yaşta yapılabilmektedir. Bu nedenle sesleri duymada, sesin istikametini belirlemede ve sözel komutları yerine getirmede zahmet çekme, gürültülü ortamlarda konuşmaları anlamama, televizyonu yüksek sesle ya da yakından dinleme, okul muvaffakiyetinde azalma, konuşmanın yaşına uygun halde düzgün, akıcı ve net olmaması üzere işitme kaybından şüphelenildiği durumlarda çabucak işitme testine yönlendirilmelidir. Yetişkinlerde işitme kaybı daha kolay fark edilir. En sık sebep sıkışmış kulak kiri ve yaşlılık işitme kaybıdır. İşitme muayenesi insan sesi, diyapazon ve odyometrik testler kullanılarak yapılabilir. Olağan işitmesi olan bir kişi fısıltı sesini 67 metreden, konuşmayı 20 metreden, bağırmayı 50 metreden duyabilir. Diapazon testleri, odyometri, konuşmayı ayırdetme testi, timpanometri, BERA (Uyarılmış İşitsel Beyin Sapı Cevabı), OAE (Otoakustik Emisyon) işitme kaybının değerlendirilmesinde kullanılan testlerdir.
İşitme kaybı fark edildiğinde işitme aygıtı kullanılmalı
İşitme aygıtları işitme kayıplı hastanın konuşma ve çevresel sesleri duyarak lisan gelişimini tamamlaması konuşulanları anlaması ve kendini konuşarak söz edebilmesi için gereklidir. Sensörinöral tip işitme kaybı ve medikal yahut cerrahi olarak tedavi edilemeyen iletim tipi işitme kayıplı hastalarda işitme aygıtı ile amplifikasyon (yükseltme) önerilir. İşitme kaybı fark edildiği anda 06 ay dahil olmak üzere amplifikasyona başlanmalıdır. Doğumsal işitme kayıplarının tarama testleri ile ortaya konması koklear implantasyon (biyonik kulak) adaylarının birinci 6 ayda amplifikasyon sağlanarak biyonik kulak hazırlanması açısından değerlidir. İşitme kaybının derecesi ne olursa olsun amplifikasyondan çabucak sonra çocuk işitme eğitimi almalı ve ailelerin de tedavi programına iştiraki sağlanmalıdır. İşitme kayıplı çocukların lisan gelişimlerini tamamlayabilmeleri için olağan işiten yaşıtları ile birlikte olmaları ve konuşma ve ses terapisi almaları gereklidir. İşitme kaybı teşhisinin uygun vakitte konulmasında aile, öğretmen ve sıhhat çalışanlarının rolü büyüktür.
2 dakika okuma süresi
