Brakial Pleksus, omurilikten çıkan hudut köklerinin üç büyük kol halinde seyrederek birbirleri ile ilişki oluşturduğu, koltuk altı bölgesinde yer alan büyük bir hudut topluluğudur. Bu hudutlar kürek kemiği, omuz ve kol kaslarının hareketini ve duyusunu sağlar. Zedelenmesi durumunda kürek kemiği, omuz, dirsek, el bileği, el ve parmak kasları etkilenebilir. Zedelenmenin şiddetine ve hududun zedelenen kısımlarına nazaran çalışmayan yahut etkilenen kaslar değişiklik gösterir. Brakial pleksus yaralanmaları sıklıkla doğum sırasında oluşur ve tıp lisanında ‘obstetrik’ brakial pleksus yaralanması olarak isimlendirilir. Doğumsal nedenlerin dışında; motosiklet ve araç kazaları sonucu gelişen travma, torakal çıkış sendromu, radyasyon, tümör yayılımı, brakial nöritis ve basıya neden olan anevrizma üzere damarsal sıkıntılara bağlı olarak da yaralanma gelişebilir.
Brakial Pleksus, makat (ters) gelişli doğumlarda gövdenin ve boynun yana çok eğilmesi ile, baştan gelen doğumlarda ise dışarı çıkış sırasında başın ve boynun çok yana eğilmesi ile sonlara uygulanan germe sonrası oluşabildiği üzere, doğum tartısı büyük, annenin kalçasına nazaran iri ve başı büyük bebeklerde de oluşabilir. Bebeğin her iki kolunu eşit hareket ettirememesi, etkilenen kolda renk değişikliği ve şişlik, kucağa alınırken bebeğin etkilenen kolunun kayması, tespit etmede zorluk, etkilenen elin yumruk yapılamaması, parmak uzatılınca kavranmaması, köprücük kemiği üzerinde tek taraflı şişlik üzere bulgular aileler ve çocuk tabiplerini brakial pleksus felci açısından uyarmalıdır.
Hastalarda birinci iki haftada güzelleşme görülmesi âlâ prognoza işarettir. Teşhiste manyetik resonans (MRI) incelemesi en güzel görüntüleme yoludur. Elektrodiagnostik inceleme ise yaralanma vakti, derecesi, prognozu ve lokalizasyonu konusunda bilgi vermektedir.
Tedavi, antrenman ve fizik tedavi uygulamaları ile başlar. Birtakım brakial felçli çocuklarda elektriksel stimulasyon ve botulinum toksin injeksiyonu üzere teşebbüsler güzelleşmeye yardım edebilir. Felçli hastalarda gerek bebeklik çağında gerekse erişkin yaşta şayet 3 ay içerisinde rastgele bir düzelme görülmediği takdirde cerrahi tedavi gerekmektedir.
Sinirler üzerinde yapılacak cerrahi teşebbüste, boyun ve/veya koltuk altından yapılacak kesilerle brakial pleksusu oluşturan hudut demetlerine ulaşılır. Kopuk olan sonlar mikrocerrahi prosedürlerle onarılır. İçerisinde nedbe dokusu oluşmuş hastalıklı hudut dokuları ise çıkartılarak tekrar hudut tamiratı yapılır. Onarılamayacak derecede yaralanmış sonların tamiri için ise brakial pleksusu oluşturan hudut demetinde komşu bir hududun buraya transferi yahut bedenin öteki bir yerinde az kullanılan bir hududun buraya getirilmesi kelam konusu olabilir. Bu tedavilerle geri dönmeyen felçlerde ise cerrahi olarak çalışan kasların çalışmayanların yerine nakledilmesi (Tendon transferi) ile kaybolan hareketlerin geri kazanılması mümkün olabilmektedir. Cerrahi yapılacak olaylarda grup çalışması çok kıymetlidir. Ameliyat sonrasında da rehabilitasyon programı öncesinde olduğu üzere devam etmelidir.
