Hangi hastalar nöroloji (beyin ve hudut hastalıkları) uzmanına, hangi hastalar beyin ve hudut cerrahisi uzmanına (nöroşiruji) başvurmalıdır?
Beyin ve hudut sistemi ile ilgili şikayeti olan hastalar (baş ağrısı, baş dönmesi, konuşma bozukluğu, felç, ellerde ayaklarda uyuşma, yürüme bozukluğu, unutkanlık, yüz felci, görme bozukluğu, kaslarda erime, boyun ağrısı ve bel ağrısı gibi) birçok sefer nöroloji ile beyin hudut cerrahisini karıştırmaktadır. Öncelikle bu hususta birtakım beyin cerrahları nörologlardan farklı düşünebilir. Kabaca nöroloji; beyin, hudut ve kaslarla ilgili şikayetlerin detaylı kıymetlendirilmesi, teşhisinde ve tedavisinde değerli yer alır. Bu hastalıkların tedavisinde ise ilaç tedavisi gerekiyorsa nöroloji hastanın tedavisini yapmalıdır ve takip etmelidir. Beyin ve sonla Travma ve ameliyat gerektiren cerrahi durumlarda ise beyin cerrahisi hastanın tedavisini ve takibini yapmalıdır. Beyin cerrahisi de ilaç tedavisi yapabilir lakin birtakım ilaçların takibi ile ilgili deneyimleri nörologlara nazaran daha azdır. Mesela epilepsi ve depresyon ilaçlarının birtakım ender görülen yan tesirlerini beyin cerrahisi göz gerisi edebilir. Ve birtakım ilaçları yazmaları ve rapor etmeleri lakin nörolog olmadığı yerlerde mümkündür. Bu mevzuyu açmamın nedeni hastaların nöroloji ile beyin cerrahisini karıştırmaları, yanlış yönlendirilmesi ve vakit kaybetmeleridir. Hastalar nöroloji yerine beyin cerrahiye ve beyin cerrahi yerine nörolojiye başvurabilmektedir. Başlıklar halinde birtakım mevzuları belirteceğim.
Baş ağrısı; Baş ağrısı şayet bir travma yahut düşme sonrası oluşmuşsa hastanın öncelikle beyin cerrahisine başvurması uygun olur. Şayet baş ağrısı ataklar halinde tek yahut iki taraflı şiddetli göze vuran zonklayıcı ağrılar oluyorsa nöroloji kısmına başvurmalıdır. Zira baş ağrısının en sık iki nedeni migren ve tansiyon başağrısıdır. Kesinlikle nörolojik takip ve tedavi gerekir. Devamlı (kronik) baş ağrısı olanlar her iki kısma de başvurabilir. Kronik baş ağrısının altında bir kitle varsa beyin cerrahi tedavisi ön plana çıkar. Kronik baş ağrısının altında migren yahut gerilime bağlı tansiyon baş ağrısı varsa hastayı nöroloji tedavi etmelidir. Ayrıyeten tek taraflı göz üstünde ağrı kızarıklık ile seyreden ender görülen küme başağrısı üzere durumlar özel durumlar olup tedavisi çok zorlayıcıdır ve nöroloji uzmanının takibi gerekir. Nevralji dediğimiz anlık şiddetli elektrik çarpar üzere ağrılarda öncelikle nöroloji takibi ve ilaç tedavisi gerekir. İlaç tedavisi yetersiz olursa ilaçlar yan tesirinden ötürü kullanılmazsa sona müdahale edilmesi için beyin cerrahi görüşü yahut algoloji kısmına başvurması gerekir.
Baş dönmesi; Baş dönmesi şayet bir travma yahut düşme sonrası oluşmuşsa hastanın öncelikle beyin cerrahisine başvurması uygun olur. Şayet baş dönmesi ataklar halinde oluyorsa nöroloji yahut kulak burun boğaza kısmına başvurmalıdır. Baş dönmesi genelde ataklar halinde olursa iç kulakta istikrar organına bağlı hastalıklar yahut beyincik ile ilgili anormalliklere bağlı olabilir. Beyin emar ve boyun damar ultrasonuna bakılması ve nörolojik takip gerektirir. Devamlı ve uzun müddetli baş dönmesi olanlar nöroloji kısmına başvurmalıdır. Kronik baş dönmesinin altında bir kitle varsa beyin cerrahi tedavisi ve takibi ön plana çıkar.
Epilepsi: epilepsi hastalığı öncelikle nöroloji kısmın takip ve tedavisi gerektiren bir durumdur. İlaç tedavisi ile hastaların yaklaşık %70 ilaçlardan yarar görür. Epilepsi ilaçlarının önemli yan tesirleri ve beklenmedik durumlara neden olabilmektedir. Bu nedenle epilepsi ilaç tedavisi nörolojinin alanıdır. Epilepsi hastalarının bir kısmında ise (%10) beyinde yapısal anormallikler saptanır. EEG ile beynin bir bölgesinin epilepsi nöbeti yaptığı nöroloji uzmanı tarafından ispatlanırsa o bölgenin ameliyatla alınması için beyin cerrahi görüşü ve tedavisi gerekir.
Unutkanlık: Unutkanlık öncelikle nöroloji uzmanının takip etmesi gereken bir şikayettir. Zira unutkanlığın %95 nedeni ilerleyici nörolojik hastalıklara (Alzheimer gibi) bağlıdır, bu mevzularda nörolojik takip ve tedavi gerekir. Lakin Alzheimer hastalığı üzere durumlara nazaran epeyce ender görülen beyinde su toplanması, beyin kanaması ve travma sonrası unutkanlıklarda beyin cerrahisine hasta gönderilir.
Felçler: çoklukla tek taraflı felçler, duyu kayıpları ve konuşma bozukluğu beyin damar tıkanıkları yahut beyin kanamasına bağlıdır, hasta acilde kıymetlendirilir, beyin damar tıkanıklığına bağlı ise nöroloji takip eder, büyük bir beyin kanamasına bağlı ise beyin cerrahisi takip eder. Bir travma yahut kaza sonrası felç oluşmuşsa direkt beyin cerrahisi değerlendirmelidir.
Yüz felci; ekseriyetle nörolojik bir durumdur, ekseriyetle yüz sonunun kulak gerisinde iltihabına bağlıdır. Beyin ameliyatı gerekmediği için ilaç tedavisi için nörolojik takip ve tedavi gerekir. Bazen orta kulak iltihabına bağlı olabilir b durumda kulak burun boğaz uzmanı takip etmelidir.
Parkinson hastalığı: Parkinson hastalığı yürüme bozukluğu, titreme, hareketlerde yavaşlama ile seyreden ilerleyici bir hastalıktır. İlaç tedavisi yapılır. Hastalık ilerlediği devirde ilaç tedavinsin yan tesirleri oluşursa beyin pili yahut beynin bir bölgesinin ameliyatı için hasta beyin cerrahisine gönderilir.
Ellerde uyuşma: ellerde uyuşmanin (boyun fıtığı, hudut sıkışması, nöropati) nedeni ortaya çıkarılması gerekir, uzunluğundan kola ele yayılan ağrı uyuşma boyun fıtığına bağlı olabilir, bunun için boyun emar çekilir ve emg yapılır. Boyun fıtığı önemli seviyede sona baskı yapıyorsa hastayı beyin cerrahisi bakmalıdır. Boyun fıtığı hafif seviyede ise ilaç tedavisi ve fizik tedavi yapılması gerekir. Ellerde uyuşma bilekte hudut sıkışmasına bağlı olabilir bu durum emg ile tespit edilir. Hudut sıkışması önemli seviyede ise beyin cerrahisi yahut ortapedi tarafından ameliyat yapılır. Ellerde uyuşma, ayaklarda uyuşma ile birlikte ise polinöropati denilen hudut damarlarını etkilenmesine bağlı olabilir. Bunun için nöroloji uzmanı tarafından emg yapılması ve bunun nedeninin araştırılması için kan tetkikleri yapılması gerekir.
Ayaklarda uyuşma: Ayaklarda uyuşma iki taraflı ise güç kaybı yok ise öncelikle nöroloji uzmanı tarafından değerlendirilmelir. Ayaklarda uyuşma; ellerde uyuşma ile birlikte ise polinöropati denilen hudut damarlarını etkilenmesine bağlı olabilir. Bunun için nöroloji uzmanı tarafından emg yapılması ve bunun nedeninin araştırılması için kan tetkikleri yapılması gerekir. Belden aşağı yayılan ağrı uyuşma varsa ve ayakta bacakta güçsüzlük varsa öncelikle beyin cerrahisi değerlendirilmelidir, önemli seviyede bel fıtığı olabilir ve ameliyat gerektirebilir.
Kaslarda erime: Bedende yaygın kas erimesi öncelikle nöroloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Zira kas erimesi çoklukla kas hastalıkları ve motor nöron hastalığı dediğimiz ilerleyici özel nörolojik durumlara bağlıdır, birtakım durumlarda ilaç tedavisi gerekir. Fakat cerrahi tedavisi yoktur.
Beyin tümörleri; Öncelikle beyin cerrahisinin takibi ve tedavisi gerektiren bir durumdur. Şayet hastanın beyin tümörüne bağlı nöbetleri varsa nöroloji uzmanı hastanın takibine dahil olmalıdır.
Travmalar yahut kazalar; Öncelikle beyin cerrahisinin takibi ve tedavisi gerektiren bir durumdur. Şayet hastanın travma sonrası nöbetleri yahut unutkanlığı varsa nöroloji uzmanı hastanın takibine dahil olmalıdır.
Multipl skleroz; görme kaybı, dengesizlik, uyuşma, felçler ve yürüme bozukluğu ile seyreden atakları olan bir nörolojik hastalıktır. Beyin cerrahinin tedavi edeceği bir hastalık değildir, nöroloji takibi ve tedavisi gerekir.
