Akut Kulak İltihapları

Orta Kulak

Kulak zarının ardında bulunan ve olağan kaidelerde hava ile dolu olan boşluk “ orta kulak ” olarak isimlendirilmektedir. Orta kulaktaki basınç havanın kulak mukozası tarafından emilmesine bağlı olarak negatif istikamette olma eğilimindedir. Yutkunma sırasında açılan Östaki kanalı yolu ile genizden hava alınarak orta kulak basıncı ortam basıncı ile eşitlenir. Zarın her iki tarafındaki basınç eşitlendiğinde zar sesin en güzel iletildiği tam esnek hale gelir. Orta kulaktaki basınç azaldığında sesin iletilmesinde de meseleler oluşmaya başlar.

Bu durum çoklukla orta kulağı genze bağlayan Östaki kanalının işlevlerinde oluşan bozulmaya bağlı olarak gerçekleşir. Östaki kanalının temel işlevleri orta kulak basıncını denetim etmek ve orta kulak mukozasının salgılarının boşaltımını sağlamaktır. Küçük çocuklarda hem kısa hem de düz olan Östaki kanalının işlevsel sorunları daha sık izlenir. Kanal yedi yaşından sonra olağan işlevlerini sağlayacak bir anatomiye kavuşuyor.errahi Tedavi

Normal İşitme

Normal duyma için orta kulak yapıları ve kulak zarının dış kulak kanalından kulak zarına gelen sesleri iç kulağa iletmeleri gerekir. Dışarıdan gelen ses dalgası dış kulak yolundan geçerek elastik bir yapı olan kulak zarına çarptığında zarı titreştirir, orta kulaktaki kemikçikler bu titreşime katılırlar. Böylelikle ses dalgaları iç kulağa kadar ulaşarak buradaki hudut hücrelerinde elektriksel sinyallere dönüştürülür ve hudutlarla beyindeki işitme merkezlerine iletilirler.

Orta Kulak Enfeksiyonu Nedir?

Orta kulak enfeksiyonları kulak zarının ardında yer alan orta kulak boşluğunda oluşan iltihaplardır. Orta kulakiltihaplarında etken genellikle virüsler ya da bakterilerdir. Orta kulak iltihapları sıklıkla yakın vakitte geçirilmiş bir soğuk algınlığı yahut alerjik bir sorun nedeni ile orta kulak havalanmasını sağlayan östaki kanalı işlevinin bozulmasını takiben meydana gelir. Tek ya da her iki kulak aynı anda etkilenebilir. Küçük çocuklarda orta kulakanatomik gelişimini tam olarak tamamlamamış olduğundan östaki kanalı işlevlerindeki ve anatomisindeki farklılıkların tesiri ile kulak enfeksiyonu daha sık görülür.

Özellikleri;

• Beş yaşının altındaki çocuklarda,

• Erkeklerde

• Biberonla beslenen bebeklerde,

• Yuvaya giden çocuklarda,

• İyi havalanmayan kalabalık ortamlarda bulunan ve sigara dumanına maruz kalan çocuklarda orta kulakenfeksiyonları daha sık görülür.

Orta kulak enfeksiyonları daha az sıklıkta olmakla birlikte, ergenlik çağında ve erişkinlerde de görülmektedir.Çocuklarda en sık görünen orta kulak iltihapları seröz / efüzyonlu otitis media ve akut otitis mediadır.

Seröz Orta Kulak İltihabı (Seröz Otitis Media, Efüzyonlu Otitis Media)

Normal olarak her yutkunmada kısa bir müddet açılarak orta kulak basıncını ayarlayan östaki borusu işlevlerinin viral, bakteriyel enfeksiyonlar ya da alerjik tepkiler üzere nedenlerle bozulması en değerli sebeptir. Sonuçta orta kulak havalanamaz ve kulak salgılarının birikmesi ve havanın mukozadan emilmesi ile oluşan negatif basınçla dokulardan sıvı çekilmesi sonucu orta kulak sıvı ile dolar (seröz otit). Uzun süren negatif basınca bağlı olarak mukoza salgısının yoğunlaşması sonucunda ise daha kronik bir tablo olan sekretuar otitis media oluşur.

Kulak zarı bu sıvı yüzünden gerektiği üzere titreyerek ses dalgalarını iletemez ve çocukta işitme kaybı oluşur. Bu hafif işitme kaybı çocuğun davranışlarında çeşitli değişmelere yol açar: Bu sorunun kronikleşmesi ise çocuğun zihinsel gelişiminde ve konuşmaya başlamasında gecikmeye yol açabilir. İşitme kaybı olan çocukta gözlemlenen en önemli bulgular şunlardır;

• Televizyonun sesini çok açar ya da televizyonun çok yakınına oturur.
• Söylenenlere, tam işitemediği için çabucak karşılık vermez yahut hiç aldırış etmez.
• Okulda öğretmenin söylediklerine ilgisi azalır, derslerinde başarısızlık başlar.
• Okuldaki tembel çocuklarda orta kulak sıvısı ve işitme kaybı kesinlikle araştırılmalıdır
• Özellikle “s” “z” üzere sessiz harflerin uygun duyulmamasına bağlı olarak konuşma bozuklukları meydana gelebilir.

Seröz Otitin Sebepleri

• Geniz etinin büyüyerek genzi doldurması (adenoid hipertrofisi)
• Burun ve sinüs enfeksiyonları
• Akut orta kulak iltihapları
• Alerji, bağışıklık sistemi yetmezliği
• Daha ender olarak östaki kanalı işlevini etkileyen tümörlerdir.

Seröz Otitin Tanısı

Seröz otit sessiz bir hastalık olup çoklukla ateş, kusma, ağrı üzere bariz şikayetlerle ortaya çıkmaz. Tanısı sıklıkla geniz etine bağlı şikayetler nedeni ile yapılan muayenelerde ya da işitme kaybından şüphelenilmesi sonucunda muayenede konur.

Kula zarı matlaşmış, kalınlaşmış ve üzerinde damarlanma artmıştır. Problemin müddetine bağlı olarak zarda çekilmeler, orta kulak yapılarına hakikat yapışmalar, koyu renk değişiklikleri olabilir. Hasatlık sıklıkla iki kulağı birden tesirler. Tek taraflı seröz otitlerde ise işitme kaybı fark edilemeyebilir lakin bu hastalarda istikrar merkezinin etkilenmesine bağlı olarak dengesizlik, sportif aktivitelerde zorlanma, yürümede zorlanma üzere bulgular görülebilir. Tanıya yardımcı test olarak orta kulak basıncı ölçümü, işitme reflekslerinin ölçümü ve ahenk sağlayabilen çocuklarda işitme testleri yapılır. İşitme kaybı iletim tipidir. Nadiren orta kulaktaki mikroorganizmaların salgıladıkları unsurlara bağlı hudut tipi kayıp gelişebilir.

Seröz Otitin Tedavisi

Başlangıçta antibiyotik tedavisi uygulanır. Beraberinde mukoza şişliğini azaltan, mukus kıvamını incelten ilaçlar kullanılabilir. Alerji tanısı olan hastalarda anti alerjik tedavi eklenmelidir. Sakız çiğnemek ve balon şişirmek üzere aktiviteler östaki kanalının işlevine yardımcı olabilir.

Özellikle seröz otit ile birlikte sık tekrarlayan akut otit atakları olan ve kreşe gitmekte olan çocukların 1 ay kadar bu ortama gönderilmemesi uygun olabilir. Biberonla beslenen çocuklarda beslenmenin yarı oturur konumda yapılması tavsiye edilmelidir.

Hastalığın sonbahar, kış devirlerinde artan viral enfeksiyonlara paralel olarak sık görülmesi göz önüne alınarak tedavi planlamasında değişiklikler yapılabilir. Yaz periyodu öncesinde tıbbi tedaviden muvaffakiyet talihi artarken kış devrinde bu oran azalmaktadır.

Altı sekiz haftada uygulanan tedavilerin başarılı olmaması birebir vakitte 20-25 dB üzerinde işitme kaybı olması durumunda cerrahi tedavi tercih edilir. Kulak zarında incelme, çökme, cepleşme var ise, hudut tipi kayıp oluşmuşsa ya da istikrar bozukluğu başlamışsa direkt cerrahi tedavi seçilebilir.

Cerrahi tedavide kulak zarına havalandırma tüpü takılır, takiben işitme kaybı çabucak güzelleşir. Ek olarak geniz eti ve gereği varsa bademcikler alınabilir. Havalandırma tüpü, çocuklara genel anestezi altında uygulanır, kulak zarında ekseriyetle 6-12 ay kalır ve sonra zaten düşer ya da hekim tarafından alınır. Bu tedavilerle hastaların büyük kısmı tam olarak güzelleşir. Nadiren tekrarlayan tüp uygulamaları ya da kalıcı tüp tatbiki gerekebilmektedir. Bilhassa tekrarlayan seröz otit şikâyeti olan çocuklarda alerji, immün sistem işlevleri değerlendirilmelidir.

Kulak zarına tüp takılmış çocukların suyun pak olduğu bölgelerde bir metreden fazla dalış yapmadıkları sürece denize girmelerinde ekseriyetle sakınca yoktur, lakin bilhassa yüzme havuzlarında ve sabunlu su ile duş ya da banyo yaparken vazelinli pamuk ya da uygun bir   kulak   tıkacı ile dış   kulak   yolu kapatılarak suyun tüpten orta kulağa girmesi önlenmelidir.

Akut Orta Kulak İltihabı

Akut orta kulak iltihapları ekseriyetle bir bakteri yahut bir virüs tarafından oluşturulur. Çocuklarda kısa olan östaki kanalı yoluyla bu casuslar çarçabuk boğazdan orta kulağa taşınırlar. Orta kulağa bir kere ulaşan mikroplar burada yerleşir ve ürer bu ise hem orta kulağı döşeyen hem de yakın bağlantıda olan östaki kanalının içinde uzanan mukozanın şişmesine yol açar. Bloke olan tüp nedeniyle orta kulak havalanamaz, mevcut havanın emilmesi ile basınç düşer ve kulak zarı içe gerçek çekilir. Esnekliğini kaybeden zarın ses iletimi düşer. Başka taraftan içeride bulunan ya da negatif basınç tesiri ile genizden çekilen mikroorganizmaların neden oldukları iltihaplı sıvı orta kulakta birikerek zarı dışa gerçek iter.

Muayenede erken dönemde kulak zarı kırmızı, ödemli yahut balon üzere şişmiştir. Orta kulak iltihap doludur. Zar iltihap tesiri ile bir noktadan incelip delinince orta kulaktaki sıvı dışarı akarak kulak akıntısını oluşturur. Bu devirde ateş ve ağrı şikâyeti nispeten azalır. Uygun tedavinin yapılmaması hastalığın ilerleyerek komplikasyonların görülmesi ile sonuçlanabilir.

Akut Orta Kulak İltihabının Sebepleri

• Östaki borusu işlevinin bozulması

• Orta kulakta bakterilerin çoğalması
• Burun ve sinüslerin hastalıkları
•  Diğer üst teneffüs yolu hastalıkları
• Alerji
• Bağışıklık sistemindeki yetmezlik
• Kan yolu ile enfeksiyonun kulağa gelmesi (nadir) olabilir

Hastalığın Tanısı

Orta kulakta süratle başlayıp ilerleyen bir iltihap olayıdır. Kulak ağrısı, ateş, kusma, iştahsızlık, kulak tıkanması, akıntısı yahut işitme kaybı, bebeklerde kulaklarını çekiştirme üzere şikayetler görüldüğünde derhal bir kulak burun boğaz uzmanına gitmeniz önerilir.

Böyle bir durumda enfeksiyon tanısı konularak tedaviye mümkün olduğunca erken başlamak kıymetlidir.

Eğer çocuğunuzun kulağında bir sorun olduğu düşünülüyorsa her iki kulak zarı da muayene edilmeli gerekli testler yapılmalıdır. Tedavi ile ilgili yaklaşım muayene ve testlerin sonuçları ve çocuğunuzun genel sıhhat durumuna nazaran planlanır.

Muayene Bulguları

Bademcikleri büyük olan çocuklarda çoklukla östaki kanalının boğaza açılan ağzının çabucak etrafına yerleşen geniz eti de büyüktür ve östaki kanalının işlevini yapmasını olumsuz tesirler. Bazı durumlarda ise havadan gelen mikropların burada tutulması ve östaki kanalı aracılığıyla orta kulağa iletilmesi mümkündür. Geniz etinin kulakiltihaplarında çok kıymetli yeri vardır. Bir orta kulak probleminden şüphelenildiğinde kulak zarlarının, burun, boğaz ve geniz etinin muayene edilmesi gerekir. Geniz eti muayenesi bilhassa sık enfeksiyon geçiren ve kronik burun tıkanıklığı, ağız açık ahenge ya da horlama şikayeti olan çocuklarda kıymetlidir.

Tedavi

Çoğu çocuk birinci iki yaşında en az bir defa orta kulak enfeksiyonu geçirir. Enfeksiyonun sıklığı ve enfeksiyonların faal olduğu mühlet tedavinin belirlenmesinde rol oynar. Akut otit tedavisinde en az 10 gün antibiyotik kullanılmalıdır. Günümüzdeki ilaçlarla antibiyotik öncesi yıllarda iltihabın orta kulaktan komşu organlara yayılması sonucu oluşan yüz felci, işitme kayıpları, baş içi enfeksiyonlar, menenjit ve beyin apseleri üzere çok önemli sonuçlar nadiren izlenmektedir

Tedavide uygun bir antibiyotik ile birlikte ateş düşürücü, ağrı kesici, mukoza şişliğini azaltıcı ilaçlar kullanılır. Güzelleşme süreci takip edilmelidir. Pek çok çocukta ilaçla tedavi ve risk faktörlerinin ortadan kaldırılması tedavi için kafidir. Antibiyotik tedavisi ile şikâyetler birinci 24-48 saatte değerli ölçüde azalmalıdır. Orta kulaktaki sıvının boşalarak işitmenin tam olarak düzelmesi birçok sefer 8-12 günde gerçekleşirse de bazen altı haftaya kadar uzayabilir. Şayet biriken sıvı kronikleşirse uzun vadeli takip hatta cerrahi müdahale gerekebilir. Çocuklarda orta kulak sıvısının kronikleşmesi (seröz otit, sekretuar otit) riskini artıran esas faktörler;

• Yuva yahut kreş üzere kalabalık, havasız ortamlar,
• Alerjik bünye,
• Sigara dumanı ile temas
• Geniz etinin büyümesi
• Sık üst teneffüs yolu enfeksiyonları olarak sayılabilir

Cerrahi Tedavi

Bazı durumlarda ilaçla tedavi orta kulak problemlerini denetim altına almakta kâfi olmayabilir. Şayet orta kulaktaki sıvı ardışık tedavilere karşın kaybolmuyor ve beraberinde işitme kaybına ve/veya kulak zarında çökmeye neden oluyorsa cerrahi prosedürlere başvurmak gereklidir. Sık tekrarlayan akut orta kulak iltihaplarında ve geçmeyen orta kulaksıvılarında en sık uygulanan cerrahi yöntem kulak zarlarına havalanma tüpü takılmasıdır. Tüpler çocuğunuzun kulağında 6-12 ay kadar kalabilir. Tüplerin kalış mühleti çocuğunuzun büyüme mühleti ile ilgilidir. Bir büyüme atağını takiben tüpler tabiatıyla düşebilir. Aksi takdirde tüplerin en az 6 ay kalmaları ve düşmemişlerse tercihen yaz periyodu öncesinde alınmaları uygun olur. Tüplerin yerlerinde oluşan delik çoklukla 2-3 haftada tabiatıyla kapanır. Şayet tüpler düştükten sonra kulak problemleri yenilenirse tekrar tüp uygulanması gerekebilir.

Tüp uygulaması sırasında geniz etinin (adenoid) kıymetlendirilmesi ve öyküsünde sık tekrarlayan bademcik iltihabı ya da muayenesinde çok büyük bademcikleri olan çocuklarda bademciklerin de alınması gerekebilir.