Yutma zahmeti bilhassa yaşlılarda olmak kaydı ile bütün yaşlarda sık görülür. Bu durumla, sıvı ve katı
besinlerin ağızdan mideye ulaşmasındaki zorluk kastedilir. Bir çok sebebi vardır, birçok değerli değildir ve
geçicidir. Yutma zahmeti, nadiren büyümekte olan bir tümör yahut nörolojik bir hastalığın belirtisidir.
Yutma zahmeti kısa bir mühlet içersinde geçmezse kulak burun ve boğaz tabibince muayene edilmesi
gerekir.
Nasıl Yutarsınız ?
Kişiler, tükürüklerini, baş ve boyun bölgesinin başka iç salgılarını, katı ve sıvı besinleri, gün içerisinde
yüzlerce defa yutarlar.Yutma sürecinin dört basamağı vardır.
– Oral hazırlık: Besinler çiğnenir ve yutmaya hazır kıvama getrilir.
– Oral Devir : Lisan katı ve sıvı gıdayı ağzın gerisine iter ve yutma sürecini başlatır.
– Farenks devri : Farenks ağız ile yemek borusu ortasında kalan kısmıdır. Besinler bu ortada geçerek
yemek borusuna ulaşırlar.
– Yemek borusu devri : Besinler , buradan geçerek mideye ulaşırlar.
İlk ve ikinci devri, insan istemli olarak denetim edebilir, ancak üçüncü ve dördüncü devirler , insanın
elinde olmadan otomatik olarak gerçekleşir.
Neler Yutma Bozukluklarına Yol Açar ?
Yutma sürecinin rastgele bir safhasındaki bozukluk, buna yol açabilir.’Bozuk dişler , makûs diş protezleri,
soğuk algınlığı’ ndan ötürü oluşabilir. Yutma zahmetinin en sık sebeplerinden biri besinlerin, mideden
yemek borusuna geri kaçmalarıdır ( gastroözefageal reflü ) . Bu durumda asitli mide muhtevası yemek
borusundan farenkse ( boğaz gerisi ) gelir ve yanma hissi yaratır. Öbür sebepler: felç, ilerleyici sinir
sistemi bozuklukları , trakeostomi tüpünün varlığı, felçli yahut hareketsiz ses teli, ağız boğaz yahut yemek
borusu tümörü, baş, boyun ve yemek borusu bölgesi operasyonlarıdır.
Yutma bozukluklarının belirtileri şunları içerebilir:
– Salya akması
– Tükürüğü, katı ve sıvı besinleri yutarken boğaz yahut göğüste takıntısı hissi
– Boğaz ve göğüste rahatsızlık ( bilhassa gastroözefageal reflü varlığında)
– Boğazda yabancı cisim yahut kitle hissi
– Uzun periyodik ağır yutma zahmeti sebebi ile kilo kaybı ve yetersiz beslenme
– Sıvı ve katı besinlerin, yemek borusundan rahat geçmemelerinden ötürü , nefes borusuna kaçmaları ve
öksürük ile boğulma hissi yaratmaları
Yutma Bozukluklarını Kim Kıymetlendirir ve Tedavi Eder ?
Aile doktorları, ’soğuk algınlığı, kolay gastroözefajeal reflü’ üzere durumları kıymetlendirerek tedavi edebilir.
Daha ileri yutma bozukluklarında yahut sebebi bilinmeyen durumlarda bu bahiste uzman bireyler devreye
girmelidir. Bu bireyler kulak burun boğaz ve boyun cerrahları, beslenme, nöroloji uzmanları , diş hekimleri
ve Gastroeentorloji uzmanlarıdır.
Genellikle bir küme çalışması daha başarılı sonuç verir.
Kalıcı bir yutma bozukluğunun değerlendirmesi: Yutma bozukluğu daima bir hal almış ve sebep belirgin
değilse kulak burun boğaz uzmanı hastalık hakkında uygun bir kıssa alır ve muayene yapar. Bu muayene
ayna yahut endoskoplar kullanılabilir. Gerekli görülürse yemek borusu mide ve oniki parmak bağırsağı
incelenmesi gastroenterologlar ile bir arada yürütülür. Sindirim sisteminin baryumlu röntgen filmleri
istenebilir.
Bir nörologla bir arada, yutma bozukluğunun hudut sisteminden kaynaklanıp kaynaklanma-dığının
kıymetlendirilmesi gerekebilir.
Muhtemel tedaviler: Sebep bulunduktan sonra yutma bozukluğu şunlar ile tedavi edilebilir.
1)İlaç
2)Yutma tedavisi
3)Operasyon
Bu hastalıkların bir birden fazla ilaç ile tedavi edilebilir. Mide asit salgısını azaltan yahut nötralize eden kas
gevşeten ilaçlar bunlardandır. Tedavi sebebe nazaran düzenlenir.
Gastro-özefageal reflü , yemek ve hayat alışkanlıklarının düzenlenmesi ile tedavi edilebilir.
Örneğin :
– Sık sık ve az ölçüde yumuşak yiyecek yemek
– Alkol ve kafein alımını kesmek
– Kilo ve gerilim azaltmak
– Yatağa yatmadan 3 saat evvelce başlamak üzere bir şeyler yememek
– Yatağınızın baş kısmını yükseltmek
Bunlar yardımcı olmazsa , yemek ortalarında ve yatarken, anti asit ilaçlar yarar sağlayabilir.
Bir çok yutma bozukluğu direkt yutma prosedürü ile tedavi edilebilir. Konuşma uzmanı, yutma kaslarının
sistemli çalışmasını sağlamak ve yutma sonlarının reflekslerini uyarmak için gerekli olan işlemleri
öğretebilir. Hastalara ‘yemeği ağızlarına muhakkak bir durumda almak’ ve ‘yutmak için bedenlerine daha
kolay bir konum vermek’ öğretilebilir.
Bazı durumlarda operasyon uygulanabilir. Bir daralma yahut yapışlık mevcutsa bu bölge genişletilebilir
yahut açılabilir. Şayet bir aks çok gerginse, gerginliği azaltmak gerekebilir. Bu operasyona ‘miyotomi’
denir ve kulak, burun, boğaz , baş ve boyun cerrahları tarafından gerçekleştirilir.
