Gırtlak nedir?
Tıbbi ismi Türkçe’ye bazen larenks, bazen larinks olarak geçen gırtlak, İngilizce’de larynx yahut voicebox (ses kutusu) diye isimlendirilir. Boynun ön kısmında, çenenin 3-4 cm altından başlayan gırtlak, aşağıda iman tahtası olarak da bilinen sternum kemiğinin üst çıkıntısının 2-4 cm üstüne kadar uzanır.
Sert ve yumuşak kıkırdaklar tarafından iskeleti oluşturulan gırtlak, çok hassas bir biçimde yönetim edilen pek çok küçük kas sayesinde hayati işlevlerini sürdürür. Bu organ soluk borusunun (trakea) başlangıcına yerleşmiş olup soluk borusu ve yemek borusunu (ösefagus) birbirinden ayırır.
Erkeklerde uzunluğunda adem elması olarak bilinen besbellilik, gırtlağın en büyük kıkırdağı olan tiroid / tiroit kıkırdağın üst çıkıntısı tarafından oluşturulur. Bayanlarda bu kıkırdak anatomik yapısı gereği erkekteki kadar besbelli bir çıkıntı oluşturmaz. Tiroid kıkırdak ses tellerini önde ve yanlarda çevreler ve onlar için yeterli bir müdafaa oluşturur.
Bütün göğüslü hayvanlarda bulunan bu organın en kıymetli misyonu, irtibatın temel ögesi olan sesi üretmektir. Beşerde bu organın ürettiği ham ses lisan, damak, dişler ve dudaklar sayesinde harflere, hecelere, sözlere ve sonuçta temel bağlantı aracımız olan konuşmaya dönüşür.
Gırtlağın ikinci değerli işlevi, soluk borusuna yediğimiz ve içtiğimiz besinlerin kaçmasını önlemektir. Gırtlak bu gözetici işlevi, nefes alıp verirken birbirinden uzaklaşmış olan ses tellerinin (vocal cord, vokal kord) ve çabucak üstünde bulunan yalancı ses tellerinin (false cord, ventriküler bant) sıkıca kapanması sayesinde gerçekleştirir. Bu durumda yutma süreci sırasında lisan ve lisan kökü tarafından aşağıya itilen besinler, gırtlağın iki yanındaki boşluklardan (piriform sinusler) soluk borusunun ardında bulundan yemek borusuna yönlendirilir.
Nefes alıp verirken birbirinden uzak olan ses telleri, konuşma ve ses çıkartma sırasında birbirine bitişir. Ses tellerinin ortasından geçen hava, ses tellerinin üzerini kaplayan örtücü tabakayı (mukoza) titreştirir ve sonuçta ortaya ham ses çıkar. Gırtlak kasları tarafından belirlenen ses tellerinin gerginliği ve uzunluğu, çıkan sesin tonunu (frekansını, kalınlığını ve inceliğini) belirler. Ses sanatçılarında bu özellikler ön plana çıkar.
Ayrıca öksürük de, gırtlağın kapanması, teneffüs kaslarının kasılarak göğüs içi basıncını arttırması, akabinde ses tellerinin birden açılarak basınçlı havanın ağızdan dışarı çıkmasıyla oluşan akciğer soluk borusu sisteminin paklığını sağlayan bir reflekstir ve gırtlağın işlevlerinden biri sayılır.
Gırtlağın kısımları nelerdir?
Supraglottik Bölge:Ses tellerinin bulunduğu bölgenin üstünde kalan ve üst gırtlak olarak isimlendirebileceğimiz kısmıdır.
Glottik Bölge:Ses tellerinin bulunduğu kısımdır. Ses bu bölgede oluşur.
Subglottik Bölge:Ses tellerinin bulunduğu bölgenin altında kalan ve alt gırtlak olarak isimlendirebileceğimiz kısmıdır.
Gırtlak kanseri nedir?
Gırtlak kanseri, temel olarak gırtlak yapılarının üzerini örten epitel hücrelerinin denetimsiz büyümesi, etraf yapıları harap etmesi ile seyreden bir hastalıktır. Gırtlak kanserlerinin örtücü katmandan kaynaklanan bu türüne Skuamoz Hücreli Kanser adı verilir ve bu organda ortaya çıkan makûs huylu tümörlerin çok büyük bir kısmını oluşturur.
Gırtlak kanserleri, başka makûs huylu tümörler üzere tedavisiz kalıp ilerlemesi durumunda uzunluğundaki lenf bezeleri ve bedenin başka organlarına sıçrayarak (metastaz) hayatı tehdit eder hale gelir.
Gırtlak tümörü nedir?
Tıbbi manada tümör, kanseri de içerecek formda denetimsiz hücre büyümelerinin tümünü tabir eder. Bu büyüme makûs huylu (habis, malign) olabileceği üzere uygun huylu (selim, benign) da olabilir.
Genel olarak berbat huylu tümörler, etraf dokuları işgal edip ziyan vererek büyümesinin yanı sıra etraftaki lenf bezelerine ve bedenin öbür organlarına sıçrama yapıp (metastaz) o bölgelerde de denetimsiz büyümeye devam eder. Sonuçta bu süreç, hayatı tehdit eder hale gelecektir.
İyi huylu tümörler, etraf dokuları işgal etmeden ve genel olarak hasar vermeden ‘iterek’ büyürler. Lenf bezelerine ve bedenin başka organlarına sıçrayıp (metastaz) hayati bir tehdit oluşturmazlar.
Gırtlağın kanserleri, makûs huylu tümörleri dışında daha az görülse de kimi güzel huylu tümörleri de mevcuttur. Örneğin, papillom, tükürük bezlerinden kaynaklanan pleomorfik adenom, yumuşak dokulardan kaynaklanan lipom ve fibrom, damarlardan kaynaklanan hemanjiyom, kıkrdaktan kaynaklanan kondrom gırtlakta rastlanabilecek uygun huylu tümör tipleridir.
Gırtlak kanseri, gırtlağın hangi kısımlarında görülür?
Gırtlak kanseri en sık ses tellerini içeren glottik bölge ve onun üzerinde kalan supraglottik bölgeden kaynaklanır. Ses tellerinin altında bulunan subglottik bölge kaynaklı kanserler epey enderdir.
Gırtlak kanserinin cinsleri nelerdir?
Gırtlak kanserlerinin %90 kadarı, gırtlağın içini döşeyen ve epitel ismini alan örtücü katmandan kaynaklanan skuamoz hücreli kanser (epidermoid kanser) tipindedir. Bu kanser çeşidi ağız, boğaz ve yutak bölgelerinin de en sık görülen kanseridir. Skuamoz hücreli kanserin verrüköz (nasırımsı) kanser, iğisi hücreli kanser, bazaloid skuamoz hücreli kanser ve berrak hücreli kanser (clear cell carcinoma) üzere alt tipleri de bulunmaktadır.
Skuamoz hücreli kanser dışında epitel katmanı içindeki mikroskobik tükürük bezlerinden kaynaklanan adenokanser, adenoid kistik kanser, mukoepidermoid kanser, asinik hücreli kanser ya da gırtlağını iskeletini oluşturan kıkırdaktan kaynaklanan kondrosarkom, osteosarkom, damarlardan kaynaklanan anjiyosarkom, yumuşak dokular ve gırtlakta bulunabilen öbür dokulardan köken alan nöroendokrin kanser, küçük hücreli kanser, fibrosarkom, liposarkom, leiyomiyosarkom ve rabdomiyosarkom üzere kanserler olabilir.
Gırtlak kanserinin sebepleri nelerdir?
Gırtlak kanseri oluşumu açısından en büyük riski tütün ve alkol tüketimi oluşturmaktadır. Bilhassa bu iki alışkanlık birlikte bulunduğunda kanser riski kat be kat artmaktadır.
Aşağıda gırtlak kanseri oluşumundaki temel risk faktörleri liselenmiştir:
Sigara ve öteki tütün eserleri, gırtlak kanserlerinin oluşumunda kuşkuya yer bırakmayacak formda en önde gelen faktördür. Günde tüketilen sigara ölçüsü ile sigara alışkanlığının müddeti, kanserin oluşma riskini direkt tesirler. Ağız tiryakiliği ya da sigara dumanını içe çekmemek, kanser riskini sanıldığı üzere çok azaltmaz. Günde 3 adet sigaranın üzerinde tüketimin ağız, boğaz, yutak ve gırtlak bölgelerinde kanser riskini önemli arttırdığı kabul edilmektedir.
Sigara ayrıyeten dudaktan akciğere kadar tüm teneffüs yolları, yemek borusu hatta mesane kanserlerinin oluşumunda da temel risk faktörüdür.
Alkol, özellikle supraglottik bölge (gırtlağın üst bölgesi) kanserlerinin oluşumunda aktif olan ikinci faktördür.Burada da tesir günde tüketilen ölçü ve alışkanlığın müddeti ile yanlışsız orantılıdır. Sigara alışkanlığı ile birlikte alkol alışkanlığının varlığı kanser riskini çok daha fazla arttırır.
Alkolün daha çok ses telinin üzerinde kalan supraglottik bölge kanserlerine, sigaranın ise ses tellerinin bulunduğu glottik bölge kanserlerine yol açtığı düşünülmektedir.
Mesleki maruziyet, ağaç, mobilya, dokumacılık, metal, petrol, kimya sanayii kollarında çalışan ve kimi kimyasallara maruz kalmış bireylerde gırtlak kanseri riski artmaktadır.
Gastro-özafageal ve laringo-faringeal reflünün, yani mide asitli özsuyunun gevşek olan mide üst kapakçığından sızarak yemek borusundan (ösefagus) üstlere gırtlak, yutak bölgelerine ulaşması ve orada oluşturduğu kronik (süregen) tahrişinin kanser oluşumuna yol açabileceği düşünülmektedir. Sigara ve alkol alışkanlığı olmayan, mesleksel maruziyetin kelam konusu olmadığı kimi bireylerde gırtlak kanserinin gelişmesi reflü ile bu hastalık ortasında bir bağlantı olabileceğini düşündürmektedir.
HPV (Human Papilloma Virüs – İnsan Siğil Virüsü) Tip 16 – 18, bademcik ve lisan kökü kanserlerine yol açtığı uygun bilinen bir virüstür. Bu virüsün hipofarenks (alt yutak) ve larenks (gırtlak) kanserlerinin oluşumunda tesirli olabileceğine dair kuşkular mevcuttur.
Bu virüsün kansere yol açmayan öbür tiplerinin çocuklarda ve erişkinlerde gırtlak ve ses telinde papillom ismini alan siğilimsi düzgün huylu tümörlere yol açtığı yeterli bilinmektedir. Her ne kadar papillomların kansere dönüştüğü kanıtlanmamışsa da bu durum virüs üzerindeki kuşkuları arttırmaktadır.
Baş boyun bölgesi kanserleri ile uğraşan bir uzman olarak fark etmekteyim ki; sigara içen birçok insan kendilerine bir ziyan gelmeyeceğini düşünmekte. Bu beşerler kimi vakit ağır sigara tüketip uzun yıllar yaşayan tanıdıklarını örnek alıp kendilerini teselli ederler.
Kanser, kansere yol açan etkenler ile ona karşı direnen bedenin bağışıklık sistemi ve hasar düzeltici sistemler ortasındaki savaşın kaybedilmesiyle ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi ve kanser hücrelerinin oluşmasını engelleyici sistemler, her bireyde tıpkı halde çalışmaz. Bağışıklık sistemi ve bu sistemlerde bir zaafiyet varsa, kanser hücreleri büyüme ve çoğalma talihi bulabilir ve hastalık ortaya çıkabilir.
Bağışıklık sistemi ve kanser hücrelerinin oluşmasını engelleyici düzeneklerin çalışması şahıstan şahsa değişiklik göstereceğinden, diğerlerinin ömür müddetlerini örnek alarak bu ziyanlı alışkanlığa devam etmek kusur olacaktır. Kimi bireyler makûs alışkanlıklarına karşın 90’lı yaşlara kadar nispeten sıhhatle gelebilirken bazıları 30’lu yaşlarda sigara ve alkole bağlı kanserlere yakalanabilmektedir. Özetle bu alışkanlıklardan uzak durmak pek çok berbat hastalığa karşı en tesirli tedbir olacaktır.
Gırtlak kanseri kimlerde daha sık görülür?
Gırtlak kanseri (larenks kanseri) tipik olarak 40 yaşından büyük erkeklerin hastalığıdır. Lakin 30’lu yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir. Sigara ve alkole maruz kalınan mühlet uzadıkça gırtlak kanseri riski de artmaktadır. Bu hastalık bayanlarda daha ender görülür. Yaklaşık 4 erkeğe 1 bayan hasta oranı kelam bahsidir. Artan sigara alışkanlığı, bayanlarda da bu hastalığın görülme sıklığını arttırmaktadır.
Gırtlak kanserlerinin oluşumundan kaçınmak mümkün mü?
Gırtlak kanserlerinin oluşum riskini azaltacağı düşünülen tedbirler;
- Tütün eserlerinin tüketimini sonlandırmak,
- Sigara dumanından uzak durmak,
- Alkol tüketimini sonlandırmak,
- Çalışılan işte kimyasallara maruziyeti azaltan önlenmler almak,
- Reflü var ise tedavisi yoluna gitmek,
- Genel olarak sağlıklı beslenmek ve fizikî aktivitelerde bulunmak
olarak sıralanabilir.
Gırtlak kanserinin belirtileri nelerdir?
Temel olarak gırtlak kanserinin en sık görülen belirtisi, uzun periyodik ses değişikliği yahut ses kısıklığıdır. Bunun yanı sıra uzunluğunda şişlik, yutma zahmeti, uzun periyodik boğaz ağrısı da sık görülen belirtiler ortasındadır.
Gırtlak kanserinin belirtileri hastalığın gırtlakta bulunduğu bölgeye nazaran değişiklik gösterebilmektedir. Aşağıda bölgelere nazaran gırtlak tümörü belirtileri açıklanmıştır:
Ses teli üzerinde oluşan tümör, erken devirlerde sesin tonunda değişiklik ve ses kısıklığı belirtisine yol açacaktır. Bu hastalar orta ara hafifleme ve artma gösterse de 2-3 haftadan uzun müddet bulunan ses kısıklığından ya da ses değişkliğinden yakınmaktadır. Vakit içerisinde ses kısıklığı artar ve devamlı hale gelir. Ses teli bölgesindeki tümör büyüdükçe ses kısıklığı dışında nefes darlığı, yutarken oluşan ağrı ve ağızdan kan gelmesi üzere öbür belirtiler de ortaya çıkmaya başlar.
Ses telinin üstünde bulunan supraglottik bölge kanserleri ekseriyetle daha geç devirlerde ses kısıklığına yol açar. Bu tümörlerde öne çıkan belirtiler; yutma zahmeti, yutarken oluşan ve boğazda ve kulakta hissedilen ağrı, nefes darlığı, ağızdan kan gelmesidir.
Tümörün kendisi yahut komşu dokularda oluşturduğu değişiklikler, ses teli bölgesine ulaştığında sesin tonunda değişklik, ses kısıklığı üzere belirtiler de ortaya çıkacaktır. Ayrıyeten bu bölge tümörleri, ses teli tümörlerinden farklı olarak boyun lenf bezelerine daha sık sıçrama (metastaz) yapar ve boyun şişliği formunda belirti verebilir.
Ses tellerinin aşağısında yer alan subglottik bölge tümörleri daha geç belirti verirler. Öne çıkan belirtiler ses değişikliği ve kısıklığı, nefes darlığı, ağızdan kan gelmesi ve boyun lenf bezelerinde şişmedir. Bu tümörler, tüm gırtlak kanserlerinin %1’inden azını kapsamaktadır.
Gırtlak tümörleri daha ileri evrelerde iştahsızlık, bitkinlik, kilo kaybı üzere belirtilere de sebep olabilmektedir.
Özet olarak; sigara ve alkol tüketen birey, birkaç haftayı geçen ses kısıklığı, yutma zahmeti, ağrılı yutma, yutarken kulağa vuran ağrı, uzunluğunda şişlik oluşması üzere belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden bir kulak burun boğaz tabibine başvurmalıdır.
Doktor muayenesi ne vakit gereklidir?
Uzun vadeli ses değişikliği, ses kısıklığı, yutma zahmeti, ağrılı yutma, kulağa vuran ağrı, ağızdan kan gelmesi, uzunluğunda şişlik üzere belirtiler varlığında geç kalmadan bir kulak burun boğaz tabibine başvurmakta fayda vardır.
Özellikle sigara ve alkol alışkanlığı olan bireylerde bu belirtiler, önemli bir rahatsızlığın habercisi olabilir. Örneğin sigara içen biri iki haftayı geçen ses kısıklığı varlığında kesinlikle bir KBB tabibine görünmeli, onun tetkikler ve tedavi konusundaki tekliflerini dikkate almalıdır.
Başvurulacak bir kulak burun boğaz uzmanı şayet manzarayı kuşkulu buluyorsa biyopsi ismi verilen doku örneği alma sürecini önerebilir.
Gırtlak muayenesi nasıl yapılır?
Kulak burun boğaz doktorları kendilerine başvuran hastalarda çoklukla tam bir kulak – burun – boğaz muayenesi yaparlar. Özel olarak gırtlağın muayenesi geçmişte daha çok larenks aynası verilen ve diş doktorlarının kullandığı aynalara benzeyen ufak metal saplı larenks aynaları ile yapılırken günümüzde endoskop ismi verilen sert yahut bükülebilen optik aygıtlar ve kamera, ekran içeren sistemler kullanılarak yapılmaktadır.
Çoğu kulak burun boğaz hekiminin muayenehanesinde bulunan bu optik aletler, ağız yoluyla boğaza ilerletebileceği üzere bilhassa bükülebilenleri burun ve geniz yoluyla gırtlağa uzatılabilmektedir. Bu sürece endoskopik larenks muayenesi yahut larenks endoskopisi ismi verilir.
Ayrıca stroboskop ismi verilen bir tıbbi aygıt saniyede yüzlerce defa kesikli ışık vererek ses tellerinin hareketini daha detaylı göstermekte ve ses teli lezyonları hakkında bilgi sahibi olunmasını sağlamaktadır.
Gırtlak hastalıklarında hangi tetkikler uygulanır?
Hekim, hastanın yakınmalarını, öyküsünü, özgeçmişindeki özellikleri, muayene bulgularını, kendi tecrübesinin süzgecinden geçirdikten sonra kimi vakit öncelikle bir müddetliğine belirtilere yönelik kolay bir tedaviyi yeğler.
Bu süreçte tabip kimi vakit, birtakım tetkikler de isteyebilir. Örneğin; enfeksiyonun sebep olduğu bir sorun düşünüyorsa ona yönelik kan analizleri, enfeksiyon odağı araştırmak açısından akciğer sineması ya da tomografisi gibi…
Kimi vakit da doktor, tedaviyle vakit geçirmeyip direkt biyopsi almayı önerir. Biyopsi sonucu kanser kuşkusunu takviyeler ise tedavi planını en sağlıklı halde yapabilmek, kanserin boyun bölgesi ve bedende yayılımını araştırabilmek için;
- Boyun ultrason,
- Boyun ve göğüs boşluğunun bilgisayarlı tomografi (BT / CT) incelemesi,
- Boynun MR (manyetik rezonans görüntüleme) incelemesi,
- Tüm bedenin pozitron emisyon tomografisi (PET CT)
gibi süreçlerden bir yahut birden fazlasını yaptırmak isteyebilir.
Gırtlak lezyonu ne demektir?
Gırtlak ismi verilen organın iç yüzeyini döşeyen katmanlardaki kabarıklık, çökme, renk değişikliği üzere gelişmeler gırtlak lezyonu olarak isimlendirilebilir. Bu terim, tümör dışı oluşumları işaret edebileceği üzere erken yahut geç gırtlak tümörü için de kullanılabilir. Lezyonun niteliği, biyopsi süreci sonrası açıklığa kavuşur.
Gırtlak (Larenks) Biyopsisi nedir ve nasıl yapılır?
Biyopsi tıpta, kuşkulu bir lezyondan doku örneği alma süreci için kullanılan bir tabirdir. Larenks biyopsisi ekseriyetle direkt laringoskopi, mikro laringoskopi, suspansiyon laringoskopi, mikro laringeal cerrahi üzere isimlerle anılan bir cerrahi süreç ile uygulanır. Bu süreç çabucak her vakit ameliyathane kurallarında, hasta anestezi altındayken yapılır. Laringoskop ismi verilen ve boru gibisi metalik bir gereç hastanın ağzından gırtlağa hakikat uzatılır ve ameliyat mikroskobu ismi verilen gelişmiş aygıtlarla gırtlağın ses teli ve öteki bölgelerinin yanı sıra lisan kökü, hipofarenks (alt yutak) üzere komşu bölgeler hasta uyuyorken incelenir. Kuşkulu görülen alanlardan doku örnekleri alınarak biyopsi süreci tamamlanır. Bu süreç için boyun cildinde bir kesiye muhtaçlık yoktur.
Gırtlak kanseri teşhisi için biyopsi kaide mı ve biyopsi almak tümörün yayılımını arttırır mı?
Evet, biyopsi kaidedir. Biyopsi öncesinde yalnızca kanser kuşkusundan kelam edebiliriz. Tanıyı mutlaklaştıracak olan ve sonraki tedavileri imkanlı kılacak olan yalnızca biyopsidir. Gırtlaktan biyopsi alma süreci de tümör hücrelerinin yayılımına katiyetle yol açmaz.
Displazi ne demektir?
Displazi, gırtlak lezyonundan alınan biyopsinin, patoloji uzmanı doktorlar tarafından incelenmesi sonucu konulan bir teşhistir. Hücrelerin kansere giden değişikliği yolundaki birinci basamak olarak kabul edilir. Mukoza ismi verilen örtücü tabakanın hücrelerinin değişikliğini tanımlamaktadır. Hücrelerin olağandan sapma derecesine nazaran displazi de derecelendirilmektedir.
Displazi teşhisi konulan hastada kesin olarak gırtlak kanseri gelişecek diye bir esas yoktur. Fakat bir defa displazi teşhisini alan lezyon, dikkatli takip edilmeli ve gerekirse mikrolarengeal cerrahi ismi verilen süreçle o alan büsbütün çıkartılmalıdır. Hastanın sigara ve alkol alışkanlığı varsa bu alışkanlıklarını kesinlikle terk etmelidir.
Biyopsi sonucunda yer alan in situ kanser ya da in situ karsinom ne manaya gelmektedir?
İn situ kanser / in situ karsinom, patolog tabiplerin kullandığı bir tabirdir ve hücrelerin kanser hücresine dönüştüğü lakin mukoza katmanının içinde hudutlu kaldığı, şimdi hiçbir yere yayılmadığı durumu tanımlamaktadır. Kanser, mukoza katmanında çok yüzeydedir, lenf (ak kan) ve kan damarlarına ulaşmamıştır. Bu nedenle uzak bölgelere yayılma imkanına sahip değildir.
Muayenede bu safhadaki lezyon ses teli yahut gırtlağın öteki bölgelerinde mukozanın başka kısımlarından farklı renkte, bazen kırmızı, yavaşça kabarık olarak görülür. Lakin, gırtlakta bariz kanser bölgelerine komşu alanda, sağlklı mukoza ile geçiş bölgesinde de karsinoma in situ görülebilmektedir.
Mikro invaziv kanser ne manaya gelmektedir?
Mikro invaziv kanser de, patolog tabipler tarafından kullanılan bir tabirdir ve kanserin erken evrelerinden birini tanımlar. Burada kanser hücreleri in situ kanserden farklı olarak çok sonlu bir alanda derin dokulara ulaşmıştır. Burada bahsi geçen uzaklık, milimetreden bile küçüktür.
İnvaziv kanser ne demektir?
İnvaziv kanser, mukoza ismi verilen örtücü tabakanın sonları aşılmış, lenfa ve damarlara ulaşma, lenf bezeleri ve uzak organlara sıçrama (metastaz) mümkünlüğü olan kanserdir.
İnvaziv kanserde tümörün boyutuna, bölgesel yapılara ve uzak organlara yayılımına nazaran dört kademe (evre) vardır. Tedavi planını yaparken en değerli kriter tümörün evresidir.
Gırtlak kanserinde evreleme nasıl yapılır?
Tıpta TNM sınıflaması olarak bilinen bu sistemi klinisyenler, hastalığın evresini belirtmek ve prognozu (hastalığın seyri, gidişatı hakkındaki öngörü) varsayım etmek ve sonuçta hasta için en uygun tedaviyi planlamak maksadıyla kullanılmaktadırlar.
T; tümörün kaynaklandığı yerdeki boyutu ve uzanımı,
N; baş boyun bölgesindeki tümörler için boyun lenf bezelerine metastaz yapmış (sıçramış) olan tümörün boyutu, metastazlı lenf nodu sayısı ve durumu,
M; boynun ötesinde, uzak organlarda birden fazla sefer kan yoluyla metastaz varlığını gösteririr.
Bu sınıflamada;
T: 1’den 4’e
N: 0’dan 3’e
M: 0 yahut 1 biçiminde söz edilmektedir.
Bu üç harften hastalığın seyrine ait en belirleyicisi M (kan yoluyla yahut uzak bölgelere hastalığın yayılımı) olmaktadır. Uzak organlara metastaz varlığında M1 olmakta, bu da, öbür sınıflama olan ’stage’ (evre) 4C, yani en son evre hastalık manasına gelmektedir.
** Değerli Not: Bu karmaşık sınıflama hastalar için baş karıştırıcı olabilir. Başınızda oluşabilecek soruları doktorunuza danışınız.
Gırtlak kanserinde evreleme neden gereklidir?
Hastalığın birinci çıktığı yerdeki boyutu ve uzanımı, uzunluğundaki lenf bezleri içerisindeki varlığı, uzak organlarda metastaz biçiminde var olup olmadığı hastalığın seyrini kestirebilmek ve hasta için en uygun tedaviyi seçebilmek açısından çok kıymetlidir. Örneğin çok erken evre ses teli tümörü (T1a N0 M0 glottik tümör) hastası, tek başına çok sonlu bir ameliyat yahut radyoterapi ile tedavi olabilecek iken, daha ileri (örneğin T4a N1 M0 glottik tümör) büyük ve önemli gırtlak ameliyatları ve sonrasında da radyoterapi, hatta kemoterapi ile ya da ‘organ müdafaa protokolü’ ismini alan kemoterapi ve radyoterapinin birlikte kullanıldığı ağır tedavi teknikleri ile tedavi edilmektedir.
Gırtlak kanserinde evreleme, tedavi seçiminde en kıymetli faktör olsa da tabi ki hastanın genel tıbbi durumu, hastanın öncelikleri, tabibin tecrübeleri de göz önünde bulundurulmalıdır.