Sıcak ve soğuk geçişi yüz felcine neden olabilir!
Yüz felci, yüz sonunun hasarına bağlı olarak yüz mimik kaslarında işlev kaybının ortaya çıkması ile kendini gösteren bir klinik tablodur. Hastalar yüzün bir yarısında yahut ağız köşesinde, çarpılma yamulma, hareket kaybı ya da felç olduğunu söyleyerek doktora başvurmaktadır. Birden fazla vakit bu tablo ani ve süratli gelişir. Kulakta dolgunluk, sese karşı hassasiyet ve tat bozukluğu görülür. Yüz felci durumunda gözyaşı salgısının azalması ve göz kapaklarının kapatılamaması nedeniyle gözlerde yanma, batma, kuruluk, kızarıklık ve ağrı gelişir. Bazen felç durumundan evvel kulak ardında gelişen ağrı, felcin habercisi niteliğindedir.
Yüz felcine bağlı gelişen tıbbi, duygusal, görsel ve toplumsal problemler, ve hastalığın ciddiyeti göz önüne alındığında değerli bir sıhhat sorunu olduğunu söylemek mümkündür. Aslında yüz felci bir hastalık değil, bir bulgudur. Yani çok çeşitli hastalıklar nedeniyle gelişebilir. Yarıya yakınında tüm tetkiklere karşın bir neden bulunamaz (Bell paralizisi). Nedeni belirlenebilen kalan yarısında ise, azalan sıklık sırasına nazaran, baş ve yüz travmaları, kulağın herpes (uçuk) hastalığı, yüz sonuna temas eden tümörler, enfeksiyonlar, genetik nedenler ve çeşitli beyin hastalıkları sayılabilir.
Yüz felci görülme sıklığı yılda 100.000 de 10-50 yeni olgudur. Şeker hastalarında ve hamilelerde daha sık görülmektedir. Her yaşta görülebilmekle birlikte, erişkin yaşlarda daha fazla karşımıza çıkmaktadır. Olguların %10 kadarında yüz felci tekrarlamaktadır.
Tüm tetkiklere karşın nedeni belirlenemeyen yüz felcinde, yapılan çalışmalara nazaran Herpes virüs ailesi (Herpes simpleks Tip I, Varisella Zoster, Ebstein-Barr virüsü gibi) enfeksiyonları suçlanmıştır. Bu virüsler; ya bedene yeni girip enfeksiyon oluşturarak, ya da bedene daha evvelce yerleşmiş olan virüslerin tekrar etkinleşmesiyle yüz hududunu felç ederler. Uyuyan bu virüslerin yine aktifleşmesinde rol oynayan nedenler ortasında bünyesel faktörler, bağışıklık sisteminin zayıflaması, gerilim, fizikî travma, mevsimsel değişim ve sıcak-soğuk geçişleri üzere çevresel faktörler sayılabilir.
Son yıllarda global ısınmaya bağlı iklim değişikliklerinden ülkemizin bulunduğu coğrafyanın da nasibini aldığı görülmektedir. Evvelki yıllardaki üzere mevsim geçişlerinin tarihleri artık net olarak belirlenememekte, beklenmedik devirlerde beklenmedik hava sıcaklıkları karşımıza çıkmaktadır. Dahası, gece gündüz ortasındaki artan ısı farkı, bünyemizi ve bağışıklık sistemimizi hazırlıksız yakalayıp yorgun bırakarak enfeksiyon hastalıklarına daha açık hale getirmektedir. Münasebetiyle, tavsiye edilen grip aşısı yapılma vakti da değişmektedir. Bu nedenle, grip aşısından beklenen koruyuculuğu sağlayabilmek için yetkili ulusal sıhhat heyetlerinin her yıl yapacağı aşı zamanlama daveti dikkate alınmalıdır. Klinik deneyimimiz ve yapılan çalışmalar, yüz felci olgularının değerli bir kısmında yakın vakitte geçirilmiş bir üst teneffüs yolu enfeksiyonu hikayesi varlığını göstermiştir.
Yüz felcinde doktora müracaat ve tedaviye başlama vakti, hastalığın güzelleşmesi açısından son derece değerli bir faktördür. Klinik deneyimimiz ve yapılan çalışmalar, bilhassa birinci 72 saat içinde başlanan tedavinin olumlu tesir beklentisinin daha geç başlayan hastalardan daha âlâ olduğunu göstermiştir. Yüz felcinde tedavi müddetince kalıcı hasar oluşmaması için gözün korunması ihmal edilmemelidir. Bunun için yapay gözyaşı damlaları, uyurken gözün bantla kapatılması ve merhem uygulaması kolay ve uygulaması kolay muhafaza yollarıdır.
Yüz felcinden korunmak için dikkat edilmesi gereken esas noktalar şöyle sıralanabilir:
-
Metabolizma ve bağışıklık sistemini desteklemek için, bilhassa mevsim geçişlerinde, kâfi ve nizamlı beslenme ve uykuya dikkat edilmelidir.
-
Damlacık yoluyla bulaşan enfeksiyonlara karşı gerekli esirgeyici tedbirler (kalabalık yerlerden uzak durma, kollayıcı maske takma vb.) alınmalıdır.
-
Klinik uygulamalarımızda yüz felcinde sıkça karşılaştığımız şeker hastalarının, tedavilerine azami derecede dikkat ederek kan şekeri seviyelerini kabul edilebilir seviyelerde tutmaları kıymetlidir.
-
Araç kullanırken cam açılması yahut araç içi klima kullanımına bağlı uzun periyodik rüzgar ve soğuk havaya maruz kalınmamalıdır.
-
Özellikle soğuk ve rüzgarlı havalarda baş ve yüzün direk soğuk hava ile temasının önlenmesi gereklidir.