Yüz Felci Ne Demektir ?
Yüz hareketlerini (dudak, yanak, kaş,göz çevresi) yapmamızı yüz hududu (fasial sinir) aracılığı ile sağlarız.
Beyinden gelen hareket buyruklarını yüz sonu, yüz kaslarına ileterek istediğimiz hareketleri yapmamızı
sağlar. Şayet beyindeki yahut yüz sonundaki kimi hastalıklar bu iletiyi engellerse yüz felci oluşur ve yüz
hareketleri kısmen ya da büsbütün ortadan kaybolur. Yüz felci tıbbi olarak fasial paralizi olarak
ismlendirilir.
Yüz Sonu Nerededir ?
Beyin ile beyin sapı ortasında yüz sonunu oluşturacak lifler karışık bir biçimde gelir. Bu kısım daha çok
Nöroloji ile ilgilidir. Beyin sapından sonra yüz sonu kıvrımlı biryol izler. İç kulak yolundan geçerek, orta
kulağında etrafını dolaşır ve kulak gerisinden gerçek birkaç kısım halinde yüz kaslarına ulaşır. Yüz
kaslarına ulaşmadan evvel kulak önündeki tükrük bezinin içinden geçer. İç kulak yolundan geçerken
işitme sonu ile birlikte bulunur. Yolu boyunca birtakım kısımlar verir ve bu kollar çeşitli misyonlar yaparlar.
Gözyaşı bezinin salgısını, çene altındaki tükrük bezlerinin salgısını ve lisanın tat hücrelerinin görev
yapmasını da yüz hududunun kolları sağlar.
Yüz Felcinin Nedenleri Nelerdir ?
Yüz felci beyinle beyin sapı ortasındaki yahut beyin sapından yüz kaslarına kadar olan kısımdaki birçok
hastalığa bağlı olarak gelişebilir. Beyin-beyin sapı ortasındaki yüz felci nedenleri çoklukla beyin
kanamasına bağlıdır ve nöroloji kısmında incelenirler. Bu nedenlerle oluşan yüz felcine merkezi yüz
felci denir. Beyin sapından sonraki yüz hududu hastalıklarında oluşan yüz felcine ise periferik yüz felci
denir. Periferik yüz felci yapabilecek bir çok sebep vardır:
– Bell Paralizisi: En sık görülen yüz felci nedenidir. Nedeni aslında kesin değildir. Yüz hududunun iç kulak
etrafındaki bir kısmında iltihap oluştuğu düşünülmektedir. Soğuk ve rüzgara maruz kalmanın etkili
olduğu bilinmektedir.Sinirin işlevinin kaybolması dışında bir bulgu yoktur. Öteki nörolojik bulgu
olmamasıyla teşhis konur. Çoklukla tam olarak düzgünleşir.
– Ramsay-Hunt Sendromu : Virüslerin neden olduğu bir hastalıktır. Bell paralizisindeki bulgulara ilave
olarak ağrı ve dış kulak yolunda kimi lezyonlar vardır. Tam güzelleşme oranı Bell paralizisine nazaran biraz
daha azdır.
– Orta Kulak İltihapları : Çocuklarda akut orta kulak iltihabı büyüklerde de kronik orta kulak iltihabı
etrafındaki kemiği eriterek ya da mevcut açıklıklardan ulaşarak yüz hududuna ulaşabilir ve yüz felci
yapabilir.
– Sistemik Hastalıklar : Şeker hastalığı, hipertansiyon, nörit(sinir iltihabı), vitamin eksikliği üzere vücudun
başka bölgalerinide ilgilendiren hastalıklar.
– Tümöral Hastalıklar : Yüz hududunun kendisinde yahut yolu boyunca geçtiği bölgelerdeki tümörler de yüz
felci yapabilirler. Bu hudutlar âlâ ya da makûs huylu olabilirler. Yüz sonu, kaslara gitmeden evvel kulak
önündeki tükrük bezinin içinden de geçtiği için, bu tükrük bezi tümörleri de yüz felci yapabilir.
– Travmalar : Kulak etrafına yahut yüze gelen travmalar (darbeler) yüz sonunu hasara uğratarak yüz felci
yapabilirler.
– Ameliyatlar : Baş içinde, kulakta yahut tükrük bezinde diğer sebeplerle yapılan ameliyatlar sırasında
yüz sonu yaralanabilir.
Ne Üzere Belirtiler Olur ?
Yüz hududunun çalışmamasının en besbelli bulgusu yüz hareketlerinin azlması yahut kaybolmasıdır. Kaş
kaldırma, göz kapama, diş gösterme, gülme, yanak şişirme üzere hareketler bozulur. Bunun dışında
gözyaşı azalması, tükrük salgısının azalması, tat duyusunun bozulması, gürültüye hassaslık artışı gibi
bulgularda bulunabilir. Yüz felcini yapan asıl sebebe nazaran ek bulgular görülebilir.
Muayenede Ne Görülür ?
Muayenede birinci göze çarpan hastanın yüz hareketlerini yapamamasıdır. En sık yüz felci nedeni olan Bell
paralizisinde diğer bulgu yoktur. Lakin öbür sebeplerde ek bulgular olabilir. Bunlar ortasında dış
kulak yolunda lezyonlar, orta kulak iltihabı bulguları, öteki nörolojik bulgular sayılabilir. Orta kulak iltihabı
yahut bir orta kulak tümörü yoksa kulak muayenesi olağan görülür.
Ne Üzere Tetkikler Yapılır ?
En sık görülen Bell paralizisi için muayenede öteki bir hastalıktan şüphelenilmiyorsa ekseriyetle bir tetkik
yapılmaz. Fakat tedavide verilen ilaçların yan tesiri olarak tansiyon ve şeker yükselmesi olabildiği için
tansiyon ve açlık kan şekeri ölçümleri yapılabilir. genel olarak yapılabilecek tetkikler şunlardır:
– Açlık kan şekeri, tansiyon, kolesterol ölçümleri
– Baş içinde yahut tükrük bezi tümörlerinden şüpheleniliyorsa bilgisayarlı tomografi yahut manyetik
resonans
– İşitme testleri
– Gözyaşı ölçüsünün test edilmesi (schirmer testi)
– EMG
– Elektrofizyolojik testler ismi verilen ve hudut mesaj suratını yada sonun hastalanma yüzdesini göstermeye
yarayan testler (Bu testler bilhassa tedavi için ameliyat düşünülüyorsa uygulanır).
Teşhis Nasıl Konur ?
Yüz Felci teşhisi hastanın yüz hareketlerinin bozulduğunun görülmesi ile konur. Fakat kıymetli olan asıl
sebebin ne olduğudur. Bunu araştırmak için şüphelenilen duruma uygun tetkikler yapılır ve bir hastalık
bulunursa onun tedavisi yapılır. Şayet birinci muayene sırasında yüz felci dışında bir bulgu bulunmadıysa kan
şekeri ve tansiyon ölçümleri yapılır ve Bell paralizisi olduğu düşünülerek tedaviye başlanır. İlaç tedavisi
ile geçmeyen veye tekrar eden durumlarda bilhassa bilgisayarlı tomografi yahut manyetik resonans gibi
tetkikler başta olmak üzere araştırmalar yapılabilir.
Nasıl Tedavi Edilir ?
Yüz felcinin tedaviside yeniden sebebe nazaran yapılır. Bell paralizisinde tedavi ilaç tedavisidir. Hastanın diğer
hastalıkları müsaade verirse (tansiyon, şeker yüksekliği yahut mide problemleri) kortikosteroidler ve B vitamini
ilaçlar verilir. Buna ek olarak mide için ilaçlar, göz kurumalarını önlemek için yapay gözyaşı veya
antibiyotikli kremler verilir. Hastanın dikkat etmesi gereken durumlar olarak yüz kasları üzerine masaj
yapılması, sıcak uygulamaları, yüz kaslarını hareket ettirmek için sakız çiğnenmesi sayılabilir. Ramsay-
Hunt sendromunda ek olarak virüslere karşı da ilaç verilir. Şayet yüz felcinin öteki bir sebebi bulunursa
bu hastalık ilaç ya da ameliyatla tedavi edilir. Bu tedaviler o hastalıkla ilgili kısımlarda anlatılmıştır.
Örneğin iç kulak tümörleri yahut kronik orta kulak iltihaplarına bağlı yüz felçleri ameliyat gerketiren
hastalıklarken, akut orta kulak iltihabına bağlı yüz felci kulak zarını çizmek ve antibiyotik ile tedavi edilir.
Ameliyat Gerekli midir ?
Yüz felcinin birtakım sebepleri ameliyat gerektirir. Üstte da bahsedildiği üzere tümör (kafa içinde veya
tükrük bezlerinde), kronik orta kulak iltihapları ameliyat gerektirir. Fakat çoklukla ilaçla tedavi edilen Bell
paralizisi üzere hastalıklarda bazen ameliyat gerektirir. Ne vakit ameliyat gerektiği mutlaklık kazanmış bir
mevzu değildir. Buna karar verirken ilaca ne derece cevap alındığı, yüz felcinin derecesi, elektrofizyolojik
testlerin sonuçları ve başlangıçtan beri geçen vakit dikkate alınarak karar verilir. Bu karar doktorunuz
tarafından uygun formda alınacaktır.
Ne Üzere Ameliyatlar Yapılmaktadır ?
Yüz felci sebebine nazaran değişik ameliyatlar yapılmaktadır. İç kulak tümörlerinde baş kemiklerini açarak
ya da kulak gerisinden girerek tümör çıkartılmaya çalışılır. Kimi iç kulak tümörlerinde şimdi yüz felci
gelişmemişse de ameliyat sonrası oluşabilir. Yüz sonundan kaynaklanan bir tümör varsa tümörle beraber
hududun bir kısmıda çıkarılır. Geride kalan hudut kısmı onarılmaya çalışılır lakin bunu için bazen başka
hudutları yüz hudutlarıyla birleştirmek gerekebilir.
Kronik orta kulak iltihaplarına bağlı yüz felcinde orta kulaktaki iltihap temizlenir ve yüz sonunu saran kılıf
açılarak iltihabın temizlenmesi sağlanır. Tükrük bezi tümörlerine bağlı yüz felcinde tükrük bezi ile beraber
tekrar sonun tümörle tutulan kısmıda çıkarılır. Bell paralizisi yahut Ramsay-Hunt sendromundaki yüz
felcinde ilaç tedavisinin sonucuna nazaran şayet ameliyat gerekirse çoklukla yapılan süreç kulak arkasından
girilerek hududa ulaşmak ve etrafındaki kılıfı açmaktır.
Yüz sonunun ilaçla ya da ameliyatla tedavi edilemeyeceği görüldüğünde kimi yardımcı ameliyatlar yapılır.
Bunlar ortasında diğer sonlarla hareket eden kasların yüze transferi, öteki hudutların yüz sinirine
birleştirilmesi, göz kapaklarına altın yük yerleştirilmesiile gözlerin kapanmasının sağlanması gibi
ameliyatlar yapılabilir.
Fizik Tedavi Gerekli midir ?
Yüz kaslarına fizik tedavi formüllerinin uygulanması yüz hududuna yine işlev kazandıran
teknikler değildir. Lakin bilhassa uzun süren yüz felçlerinde yüz kasları hareketsizlikten güçsüzleşirler
ve daha sonra yüz sonu çalışsa bile yüzde asimetri ve güç kaybı olabilir. Bu nedenle hastanın kendi
kendine uygulayabileceği masaj ve sakız çiğneme dışında fizik tedavi uygulanması önerilmektedir.