YÜZ FELCİ
Tıbbi olarak “Fasiyal Paralizi” olarak isimlendirilen bu durum, yüzün bir kısmında yahut tamamında meydana gelen hareket kaybını anlatmaktadır. İnsan yüzünün her bir yarısındaki kaslar, o taraftaki “tek bir sinir” tarafından çalıştırılırlar. Bu hududun hastalandığı yahut hasara uğradığı durumlarda, o hududun çalıştırması gereken kaslarda felç meydana gelir. “Fasiyal sinir” olarak isimlendirilen bu hudut (7. Kranial sinir), kulak kemiği içerisinde çok dar bir kanaldan geçtikten sonra kafatası dışına çıkar ve o taraftaki yüz kaslarını çalıştırmak üzere dallanma gösterir.
Neden olur?
Yüz felcinin onlarca değişik nedeni olabilir. En sık rastlanan yüz felci “idiyopatik periferik fasiyal paralizi” olarak isimlendirilen durumdur. Burada, ortada görünür bir neden yokken birden başlayan tek taraflı bir yüz felci kelam hususudur. Hastaların bir birçok öncesinde geçirdikleri bir gribal enfeksiyon olduğundan yahut yüzlerinin soğukta/rüzgarda kaldığından bahsederler. Ve bu üzere bir nedene bağlı olarak “fasiyal sinir” in kulak içindeki dar kanalda şişerek sıkıştığı ve çalışamaz hale geldiği düşünülmektedir. (Sinir sıkıştığında, sıkıştığı noktadan ileriye akım iletemez ve kendisiyle kontaklı olan kaslar da çalışamaz)
Bunun dışında kulak ve baş travmaları, kulak ameliyatları, kulak tümörleri, fasiyal hudut ve beyin köşe tümörleri, tükürük bezi tümörleri yüz felci yapabilen nedenlerdir.
Belirtiler Nelerdir?
Başlangıç belirtileri lisanın bir yarısında uyuşma ve tat almada azalma, kulak kepçesinde ağrı, yüzde / göz kenarında uyuşma, karıncalanma yahut seğirmelerdir. Bazen de bu belirtiler gece uykuda geçirilir ve hasta sabaha tam bir yüz felci ile uyanabilir. Ekseriyetle birinci anda aslında yüzün “sağlam” olan yarısında çarpılma olduğu, dudakların o tarafa kaydığı zannedilir. Daha dikkatle bakılınca öbür yüz yarısında kasların çalışmadığı fark edilir. Hasta, o taraftaki gözünü kapatmakta, kaşlarını kaldırmakta zahmet çeker yahut hiç yapamaz. Burun kenarından aşağı inen oluk silikleşir. Ağız köşesi aşağı kayar. Hasta ıslık çalma hareketini yapamaz, dudak kenarını oynatamaz, gülerken o taraf hareket etmez.
Nasıl teşhis edilir?
Teşhis temel olarak muayene ile konur. Rahatsızlığın şiddetini ve düzgünleşme potansiyelini belirlemek üzere bir grup testler yapmak mümkündür. Lakin test sonuçları ne olursa olsun, temel olan klinik düzelmedir. Yüz felci, Kulak Burun Boğaz, Nöroloji, Fizik Tedavi Rehabilitasyon ve Göz Hastalıkları kısımlarının birlikte takip etmeleri gereken bir durumdur. Hatta geç devir tedavisinde Plastik ve Rekonstrüktif cerrahinin de mevzusudur.
Nasıl Tedavi Edilir?
Yüz felci %80-85 oranında tabiatıyla düzelir. Fakat bizatihi düzelmeye bırakılmamalı, teşhis koyulur koyulmaz derhal tedaviye başlanmalıdır. Zira güzelleşmediği takdirde önemli estetik kusura yol açar. Ayrıyeten göz kapağı kâfi kapanmadığından gözün kornea (şeffaf) katmanında zedelenme ve yaralara neden olabilir. Bu da körlüğe kadar giden göz rahatsızlıklarının başlangıcı olabilir.
Tedavi 2-3 hafta kadar sürer. Tedavide amaçlanan huduttaki şişmeyi azaltarak sıkıştığı kemik kanal içerisinde rahatlamasını sağlamaktır.
Tedavide pek çok ilaç kullanılagelmekle birlikte, temel ilaçlar kortizon ve anti-virüs ilaçlardır. Aktif bir tedavi için kısa müddetli yüksek doz kortizon verilir. Bilhassa şeker hastalığı olanlarda dikkatli olunmalı, gerekirse hastanede yatırılıp kan şekeri denetimi sağlanarak tedavi verilmelidir.
Anti-virüs ilaçlar bilhassa birinci 3 gün üzere erken periyotta paha taşır. Geç devir tedavisinde çok tesirli olmaz.
Bunların yanı sıra B-vitaminleri, mide esirgeyici ilaçlar üzere destekleyici ilaçlar da verilebilir.
Uygun ilaç tedavisi ile düzelme sağlanamadığında, bir grup testler yapılarak zaten güzelleşme bahtı olup olmadığı araştırılır. Güzelleşme bahtı azsa cerrahi tedavi düşünülür. Cerrahi tedavide amaçlanan hududu sıkıştıran kemik kanalın alınarak hududun rahatlatılmasıdır. Uygun teknikle yapılan cerrahi tedavinin muvaffakiyet bahtı hayli yüksektir.