Vertigo; Etrafın dönmesi hissidir. Tam olarak kişinin etrafındaki eşyaların dönüyor ( yatay yahut düşey) olması algısıdır. Dönmekte olan çevreyi izlemek eğiliminde olan ( refleksine sahip olan ) beyin-beyincik yönetimi altındaki gözlerde de oluşan harekete nistagmus denir. Baş dönmesinin en tipik, somut bulgusudur.
Bu tarif doğrultusunda, Vertigonun bir hastalık değil çoğunlukla iç kulağı etkilemekte olan çeşitli durumların ( hastalıkların) bir belirtisi olduğunu anlamaktayız. Bu cümleden de hareketle çok kıymetle üzerinde durmamız gereken ; Çabucak hep kulağı ilgilendiren bir durum olarak karşımıza çıkan baş dönmesi durumlarında şuur kaybı beklenmez yahut olmaması gerekir fikridir. Aksisi bir tabir ise; baş dönmesi yahut istikrar bozukluğu hissi olan bireyde şuur kaybı, göz kararması da olmaktaysa yahut etrafındakilerce fark edilmişse Nörolojik yahut Metabolik ( hipoglisemi gibi) durumlar akla gelmelidir.
Sıklıkla birinci kez baş dönmesi yaşayan hastalarımızda gördüğümüz, sanki beyin kanaması mı oldum, yahut başımın içinde bir tümör mü var fikridir. Çoklukla söylevimiz “bunları düşünebilecek kadar şuurunuz yerinde ise beyin kanaması değildir” formunda olmaktadır. Vertigo yahut Türkce ismi ile Baş dönmesi yapan pek çok durum bilinmektedir. Burada etraf döner üzere pay neden olan gerçek Vertigo hissini ele alacak olursak; %90’lara varan oranda iç kulak ile ilgilidir. KBB kliniğine yahut daha özgün tarifi ile KBB polikliniklerinin spesifik alanlarından biri olan Vertigo ve İstikrar hastalıkları polikliniğine gelen hastaların değerli bir kısmı sanılanın tersine kolay tedavi edilebilir nitelikteki hastalıkları içermektedir. Bunların en sık görüleni Konum ile Gelişen Baş dönmesi formudur.
Benign Paroksiamal Pozisyonel Vertigo ( Güzel karakterli, Vakit Zaman gelip geçen, Durumla ortaya çıkan Baş dönmesi) BPPV: Bu tariften da anlaşılacağı üzere baş dönmesi yapan durumlar Nezle, Grip, Zatürre üzere tekil bir ismi içermeyip çoklukla hastalığın tarifini oluşturur niteliktedir. Bu durumda BPPV den anlayabileceğimiz nedir?
Gelip geçicidir, devamlı olmaz, aşikâr durumlarda olabilir, birkaç saniye süren baş dönmesi yapar, işitmeyi içeren belirtisi yoktur. Tedavisi ise özgün hareketler ile yapılmaktadır. Migren toplumumuzun değerli kısmında olması nedeni ile baş dönmesi yapan formlarının da görülüyor olması beklenebilecek sonuçtur.
Meniere Hastalığı; Vertigo beraberinde kulak uğultusu ( çınlaması), kulakta basınç hissi ve işitme kaybı atakları ile barizleşir. Ataklar tekrarladıkça işitme kaybı kalıcı hale dönüşür.
Denge hududu iltihaplanması ( Vestibüler Neuritis) ; Nezle , Grip üzere viral enfeksiyonları takip eden birinci 10 günlük süreç içinde İşitme kaybı olmaksızın şiddetli baş dönmesi ( vertigo) durumudur. Ekseriyetle yatırılarak tedavi gerektirse de birinci günler içinde besbelli yakınma azalması hissedilir, takip eden haftalarda fizikî antrenman ve vestibüler rehabilitasyonla semptomatik ve işlevsel düzelme sağlanır. Son aylarda tamamlamış olduğumuz çalışmamız doğrultusunda gördük ki vakit içinde hastalarımızda VHIT testleri ( erken periyot vestibüler hastalıklarda çok kıymetli bir testtir) olağan sonlara kadar gerileyebilmektedir. Bunun için de çabucak ebediyen ilaç içeren tedavilerden uzak durmaktayız ( vestibüler neuritis için ) fakat fizikî antrenman teklifleri ile yaklaşık bir ay içinde çok değerli işlevsel düzgünleşme sağlanabilmektedir.
İç Kulak kanallarında açıklık olması durumu; ;Menier’e benzeri ataklar oluşturur. Bu gurup hastalar süratli asansörlerde, ıkınma ile, yüksek gürültülü ortamda baş dönmesinden yakınırlar. Şahsi belirlememe nazaran bu hastaların erken tanısı daha kıymetlidir zira Meniere hastalarına nazaran daha süratli işitme kaybı gelişebilmektedir. Bu hastaların teşhisinde da tekrar başka baş dönmesi testlerini de standart olarak yaptığımız videonistagmografi ( VNG) ve VEMP ( ses uyaranına karşı boyun , göz etrafı kaslarının aktivitesinin kaydı) sistemi ve başka görüntüleme sistemleri ile özgün tanıyı koyulabilir.
Vertigo yakınmasına neden olabilen birçok öteki hastalık da takip altındadır. Burada çok kıymetli olan mevzu şudur: Çok ayrıntılı hasta hikayesinin kayıt altına alınması her vakit fayda sağlayacağı üzere, ileri tarihlerde gelişmelerin eklenmesi faal izleme profilini de ortaya koyar. Tıbbi platformlarda tartışma kolaylığı da sağlar. Ek olarak VNG kayıtlarının yapılması tekrar tekrar dönüp bakılması, gözden kaçabilecek bulguların yakalanmasını sağlar. Aksi halde kayıtsız sistem, gören tabibin bilgisi ve deneyimine hudutlu olup meslektaşlar ortasında istişare ve tartışma imkanından yoksun bırakır.
Vertigo bir semptomdur. Hastalık değildir. Vertigo yapmakta olan periferik vestibüler sistem hastalıkları ise çabucak hep tedavi edilebilir özelliktedir. Yalnızca sabır, şuur âlâ olmaya başlamanın ön şartlarıdır.
