Uyku apnesi, uyku sırasındaki teneffüs duraklamalarından kaynaklanan ve uyku tertibinin bozulmasına sebep olan değerli bir hastalıktır. Uyku apnesi uykuda hava akımının en az 10 saniye müddetle olağan kıymetinin % 20’sine ve daha altına düşmesi ile tanımlanabilir. Uykudaki teneffüs duraklamaları sonucunda kandaki oksijen ölçüsü azalır ve karbondioksit ölçüsü artar.
Uyku apnesi, merkezi hudut sistemindeki bir sorun nedeniyle (Merkezi Uyku Apnesi) yahut teneffüs yollarındaki bir tıkanıklık nedeniyle (Tıkayıcı Uyku Apnesi) oluşabilir. Bazen de bu her iki durum birlikte olmaktadır (Bileşik Uyku Apnesi). Bu hastalığın değerlendirilmesinde yalnızca teneffüsün durması (apne) değil tıpkı vakitte teneffüsün azalması (hipopne) da hesaba katılmaktadır.
Yüksek tansiyon, gürültülü horlama, yorgunluk, çok sonluluk, depresyon, unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, sabah baş ağrısı, denetim edilemeyen şişmanlama, uykuda terleme, sık idrara çıkma, mide yanması üzere meseleler uyku apnesinin sonuçları olarak ortaya çıkabilir. Hastalarda, hastalığın düzeyine nazaran bu problemlerin biri, birden fazlası ya da hepsi birden görülebilir.
Solunum durmaları (apne) yahut azalmaları (hipopne) gece içinde yüzlerce kere takrarlayabilmekte ve bunların fakat çok az bir kısmı hastanın yakınları tarafından farkedilmektedir. Bu nedenlerle ve doğuracağı sonuçlar bakımından uyku apnesi uzmanlarca sinsi ilerleyen bir hastalık olarak nitelendirilmektedir.
Uyku apnesi acil tedavi gerektiren hayati bir hastalıktır. Vaktinde tedavi edilemezse kalp krizi, felç, iktidarsızlık (impotans), sistemsiz kalp atışları üzere problemlere yol açar. Ayrıyeten kazalara, iş verimsizliğine ve toplumsal sorunlara neden olabilen gün içi çok uyku haline sebep olur. Gündüz uyku halinin trafik kazalarına da yol açtığı yapılan çalışmalarla gösterilmiştir.
Tıbben önemli kabul edilen uyku apnesinin toplum içindeki yaygınlığı yüksektir. Uyku apnesi her ne kadar erişkinlerde, erkeklerde, horlayanlarda, menopoza girmiş bayanlarda, yaşlılarda, ve kilolularda daha sık görülmekte ise de bu hastalık çocuklarda, genç bayanlarda ve zayıf insanlarda da tespit edilmektedir. Kısaca, uyku apnesi her yaşta görülebilen bir hastalıktır.
Kadınların en az % 2 sinde ve erkeklerin % 4 ünde görülmektedir. Bu sayılar hastalığın en az astım ve şeker hastalığı kadar yaygın olduğunu göstermektedir.
Çocuklarda uyku apnesi büyük bademciğe ve geniz etine bağlı olarak gözlenebilir. Ayrıyeten, alkol ve sigara bağımlılarında, yanlış uyku konumunda uyuyanlarda, çok kilolularda, alt çenesi gelişim geriliği gösterenlerde, boyun yüksekliği kısa olanlarda, ilaç kullananlarda da uyku apnesi görülme riski yüksektir.
UYKU APNESİNİN BELİRTİLERİ
Uyku apnesi hayati sıhhat sıkıntılarına neden olabilen önemli bir hastalık olsa da uyku apnesinin belirtilerini hastanın kendisinin farkedebilmesi epey zordur. Hasta ekseriyetle uykudaki olağan olmayan durumlardan, eşi yahut yakınlarının farketmesiyle haberdar olur. Aşağıda hastalığın en kıymetli belirtileri verilmiştir:
Düzensiz teneffüs: Uyku apnesinin en kıymetli belirtisi gece uykusu müddetince ani teneffüs duraklamaları, çok gürültülü horlamalar ve iç çekmelerdir. Bu teneffüs düzensizlikleri, birden fazla şahısta görülen yumuşak ve hafif horlamalardan farklıdır. Horlayan insanların birçoklarında bu tip horlamalar daha çok sırtüstü ahenge sırasında gerçekleşir. Uyku apnesinin sonucu olarak ortaya çıkan horlamalar ise her türlü konumda gerçekleşebilir. Uyku apnesi olan hasta, el kol hareketleri ile rahatsız bir formda uyumaya çalışır.
Uykuda nefesin durması: Sistemsiz teneffüs bir çok beşerde duruma bağlı olarak uykuya dalma, uyanma yahut düş görme sırasında görülebilir. Başka bir taraftan uyku apneli hastalarda sık sık tekrarlanan uzun vadeli teneffüs durmaları olmaktadır. Bu teneffüs duraklamaları uyku apnesinin en kıymetli belirtilerinden biridir. Apneli hastalarda 10 saniyeden başlayan teneffüs duraklamaları bir dakikadan fazla mühletlere kadar devam edebilir. Uykuları boyunca saatte 10’dan fazla tekrarlayan, 10 saniyeden bir dakikaya varan nefes durmaları ile boğulurcasına uğraş eden bireylerde uyku ve oksijen yetersizliği oluşmaktadır. Bunların sonucu olarak hastalarda büyük problemlere rastlanmaktadır.
Gündüz çok uyku hali: Gece uyku kalitesinin bozulması nedeniyle gün boyunca kendini yorgun hisseden hastaların kitap okurken ya da televizyon seyrederken uyuklamaları olabilir. Bu, bilhassa araç kullanan hastalar için değerlidir. Uyku apnesi olan hastaların trafik kazası yapma riski olağandan 8 kat fazladır. Bu da hastalarda inanılmaz derece yorgunluğa hasebiyle konsantre olamamaya neden olur.
