Burun etrafında bulunan ve burun boşluğuna açılan sinüs ya da paranazal sinüsler, alında, yanakta ve iki göz ortasındaki aralıkta bulunurlar. Olağanda burun içinden etraf kemik dokulara bir girinti olan sinüsler ana karnında gelişimine başlarlarsa da 20-21 yaşına kadar gelişimlerine devam ederler. Sinüslerin içinde hava dolu bir boşluk ve bu boşluğu kaplayan mukoza bulunur. Sinüs içinin mikroplardan arındırılmış olması gerekir. Bunu sağlamak üzere mukoza üzerinde silia denilen mikroskopik kıllar bulunur. Bu kıllar hareketlidir ve üzerindeki yapışkan mukus katmanını hareket ettirerek sinüs içindeki doku atıklarını, mikroorganizmaları ve sıvıları temizlerler. Bu paklığın mümkün olabilmesi için siliaların hareketli olması ve mukusun olağan olması gerektiği üzere sinüs ile burun boşluğu ortasındaki geçiş alanı ya da kapının da tıkalı olmaması gerekir. Akut sinüzit sinüs mukozasının ani gelişen iltahabıdır. Bir akut sinüzitin büsbütün düzelmesi üç ayı bulabilir. Bu iltahaplanmadaki temel faktör sinüslerin buruna yanlışsız temizlenmesini sağlayan geçiş kapılarının kapanmasıdır. Akut sinüzit belirti ve bulguları 3 aydan daha uzun mühlet devam ederse kronik sinüzitten bahsedilebilir.
Gerek akut gerekse kronik sinüzitte enfeksiyona yer hazırlayan kimi faktörler olabilir. Bunlar alerji, sinüs ve burun ortasındaki geçiş alanlarındaki anatomik anomaliler, silia anomalileri, mukus anomalileri ve bağışıklık sistemindeki bozulmalardır. Akut sinüzitin tedavisi medikaldir (ilaç tedavisi). Lakin tedaviye karşılık vermiyorsa cerrahi düşünülebilir. Akut sinüzit düzeliyor fakat çok sık tekrarlıyorsa, kronikleşmişse, ve anatomik anomaliler varsa cerrahi tedavi mutlaktır. Sinüzit tanısı endoskopik burun muayenesi ile konur. Bir akut sinüzitte radyografik metodun yeri yoktur. Lakin enfeksiyon sık sık tekrarlıyorsa, tedaviye yanıt vermiyorsa ya da kronikleşmişse, ya da ameliyat öncesi tomografi yapılabilir. Her tomografi bir şua olduğundan bu sürecin mümkün olduğu kadar kronikleşme sırasında ameliyat öncesi yapılmasında fayda vardır. Zira bu grafi ameliyatta yol gösterici olacaktır. Çok nadiren endoskpik muayenede sinüzit bulguları olmadığı halde atipik baş ağrısı üzere sinüzit, ya da burun içi bir baskıyı düşündüren bir durum nedeniyle sinema istenebilir. Evvelce çok kullanılan Water’s grafinin artık çok fazla yalancı sonuçlar vermesi nedeniyle, ve bilhassa de elimizde endoskopi ve tomografi varken kullanılmasının yeri yoktur.
Sinüzit belirtileri: burunda dolgunluk, tıkanıklık, baş ve yüz ağrıları, öne ve geriye genize hakikat akıntılar yanında; koku alma bozuklukları, yorgunluk, konsantrasyon bozuklukları, işitme ve konuşma işlev değişiklikleri, öksürük olarak sayılabilir. Sinüs enfeksiyonları burun ve sinüs hudutlarının dışına yayılabilir. Gözyaşı kanal sistemi tıkanıklıkları, orta kulak iltahapları, alt teneffüs yolları enfeksiyonlarına yol açabilir. Bunun dışında nadiren gözlere yayılıp önemli göz enfeksiyonları ve beyefendisine yayılıp beyin zarı iltahapları ve beyin apselerine sebep olabilir. Sinüzit virüsler, bakteriler ya da mantarlar ile olabilir. Mantar enfeksiyonları başkalarından daha farklıdır. Bilhassa bağışıklık sisemi baskılanan bireylerde (şeker hastalığı, kanser tedavisi gören kişiler) ölümcül olabilir. Sinüzit çabucak sürekli ortamda patojenite kazanan mikroorganizmaların tesiriyle burun yoluyla gelişir. Lakin nadiren diş enfeksiyonlarından, kanda dolaşan bakterilerden yahut travmalar sonucu de olabilir. Sinüs enfeksiyonları mukoza enfeksiyonudur. Enfeksiyon mukoza dışına çıkar, kemiğe geçerse, ya bağışıklık seviyesinde bir sorun vardır ya olağan dışı mantar enfeksiyonu üzere bir durum vardır. Ya da sinüzit üzere davranan bir tümör kelam hususudur.
