SES KISIKLIKLARI SEBEPLERİ
1.Akut larenjit:
Ani gelişir.Ses teli mikrobik iltihaplanması sebebiyle oluşur.Antibiotikler, buharlar ve ödem çözücü ilaçlarla tedavi edilir.
2.Kronik larenjit:
Ses kısıklığının 3-4 haftadan uzun sürmesi halidir.
Genellikle ses telleri üzerinde kimyasal yahut fizikî tahriş sonucu oluşur.
Kimyasal tahriş mide içeriğinin reflüsü yani ağıza kadar gelip ses telleri üzerine asit salgısının ulaşması ile oluşur.
Tedavisinde reflünün düzeltilmesi vardır.
Fiziksel olarak meydana gelen ses teli tahrişi ise sesi yanlış kullanılmasıdır. Yani yüksek sesle çok konuşmak, bağırmak şiddetli ağlamak gibi…
Tedavisinde ise konuşmayı azaltmak, asla bağırmamak, hafif bir ses tonuyla konuşmak vardır.
3.Disfoni sebepleri:
Ses tellerinin gereğince gelişememesi. Mutasyonel falsetto üzere..Ses tellerinin gergindir lakin tam birleşemezler. Tedavisi ses terapisidir.
3. Larenks Tümörleri:
Ses Teli ve Gırtlak tümörleri,Kanserleri..
Özellikle sigara içen şahıslarda görülür. Evvelden yalnızca erkek hastalığı olarak bilinirdi.
Ancak son yıllarda sigara içiminin bayanlar ortasında da artmasıyla bayanlarda da görülmeye başladı. Tekrar de hastalık %90 oranının üzerinde erkeklerde görülür.
Sigara içen orta yaş üzerinde bir erkek kesinlikle ses teli endoskopik muayenesini bir KBB hekimine yaptırmalıdır. Alkol tüketimi hastalığın ihtimalini artırır.
Ses kısıklığını başlangıcında doktora gidilirse erken teşhis konur.
Hastalık daha birinci evrede iken yakalanırsa ameliyatsız lazerle yahut radyoterapi metodları ile tedavi edilebilir.
Daha ileri evrelerde ameliyat gerekebilir. Yapılan ameliyatlarda gırtlak dokusunun tamamı çıkartılmadan nefes ve ses işlevleri korunmaya çalışılır.
Ancak son evre kanserlerinde gırtlak dokusunun tamamını çıkartarak total larenjektomi dediğimiz operasyon yapılır.
SES TELİ NODÜLLERİ
Şarkıcılarda, öğretmenlerde, konut hanımlarında, sesini yüksek ve çok kullanan meslek kümelerinde ve bağırarak konuşan çocuklarda görülen bir hastalıktır.
Nodüller, ses teli dediğimiz vokal kordlarda, ses teli mukozası üzerinde, ince küçük sivilceden daha kabarık kitleler biçimindedir.
Nodüller ses tellerinin birbirine sert halde uzun mühlet çarpması sonucu, dokunun bozulup şişmesi ve enflamasyon hücrelerinin birikmesi ile şişkinlik sonucu oluşur.
Hastalığın oluşumunda alerjinin ve gastroözafajial reflünün kıymetli bir rolü vardır. Ayrıyeten geniz akıntısı da ses tellerinin pürüzsüz yapısını bozarak hastalığa yer hazırlar.
Tedavisi: Alerji ve reflü varsa tedavi edilmelidir.
Geniz akıntısı varsa giderilir. Nodüllerin tedavisinde ise öncelikle ses kullanımının azaltılması, yüksek perdeden konuşmamak, bağırarak konuşmamak tavsiye edilir.
Bu tedbirlere karşın geçmeyen hadiselerde ses terapisi yapılabilir.
Ses terapisi ile güzelleşmeyen ve terapi yapılamayacak kadar büyük nodüllerde ameliyat yapılır.
Ameliyatında, nodül mikroskobik mikrocerrahi tekniğiyle çıkartılır.
SES TERAPİSİ
Sürekli ses kısıklığı olan, ses tellerinde mikro nodülleri olan doğuştan ses teli anomalisi hastalığı olanlarda ses terapisi yapılır.
Genelde sorun gırtlağın üstte olması sıkıntısıdır. Hiperfonksiyone ses dediğimiz bu durumda gırtlak aşağı alınmaya çalışılır.
Bunun için asil duruş durumuna geçilir ve diyafragma teneffüsü ile derin nefes alınır ve ses çıkarılır.
Suya üfleme vox tekniğinde de birebir durumda 5 farklı antrenman yapılabilir yahut hastalığın durumuna nazaran 2-3 basamak uygulanabilir.
Doktor vox tekniğinde 6 basamak idman vardır:
1.sostenuto
2.Glissando
3. Portemento
4.Legato
5.Portato
6.Stakato
Her bir antrenman basamağı farklı hastalıklar için farklı bir formülasyonda planlanır.
Örneğin,tek taraflı ses teli felçlerinde, 5 kere stakkato + 1 kere sostenuto formunda bir formülasyonla uygulama yapılabilir.
Mutasyonel falsetto hastalığında ise 1 glissando + bir sostenudo biçiminde uygulanabilir.
Uygulamalar çoklukla birinci 3-4 seans haftada 2 defa eğitmen eşliğinde, sonra konutta saat başı 2-3 dakika kendi başına yapılır.
Terapi en az 2 ay sürer. 1. ve 3. ay denetim terapileri yapılır. Konutta maskeye kitap okumak ve müzik söylemek faydalı uygulamalardır.
