Ses tellerinin titreşiminde ya da ses tellerini saran katmanda meydana gelen problemler nedeniyle ses kalitesinin ve tonunun bozulmasına ses kısıklığı denilir. Sesin oluşumunda, akciğer havayı pompalar, gırtlakta ses telleri vardır ve ses telleri kapanarak sesin dar bir yerden geçmesi sağlanır. Sesin oluşumunda; akciğerler, ses telleri ve sesi şekillendiren lisan, dudak, çene kasları değerli rol oynar. Ses oluşumundan vokal kordlar ismi verilen ses telleri çok kıymetlidir. Ses kısıklığı ekseriyetle ses tellerinin tahriş olması yahut ziyan görmesi üzere sorunlardan kaynaklanmaktadır. Ses telleri, ses kutusu olarak isimlendirilen ve gırtlakta bulunan bir oluşumun kesimidir. Ses telleri ve ortasında bulunan boşluğa glottis ismi verilir. Ses oluşumu sırasında akciğer havayı pompalar ve ses telleri kapanarak sesin dar bir yerden geçmesi sağlanır. Ses kısıklığının temel nedeni ise ses telleri ortasındaki rima glottis ismi verilen bu boşluğun yetersiz kapanmasıdır. Konuşurken seste takılma hissi, sesin boğuk çıkması, sesin aralıklı olarak kesilmesi ve ses düzeyinin düşük olması üzere durumlar ses kısıklığıyla ortaya çıkar. Bireyde; daha ince, daha kaba, çatallı, çabuk yorulan, daima kısılabilen, fısıltı formunda olan, hatta kimi enfeksiyonlarda hiç çıkmayan ses kısıklıkları yaşanır.
Ses Kısıklığı Nedenleri
– Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında ortaya çıkan ve akut larenjite neden olan grip, nezle üzere enfeksiyonlar ya da sinüzit ve bronşit hastalıkları
– Sesin yanlış ve çok kullanımı; yüksek sesle konuşma, bağırma, çığlık atma, uzun müddetli müzik söylemek
– Alerjik durumlar
– Uzun süren ve geçmeyen öksürük durumu
– Faal sigara kullanımı ya da uzun vadeli pasif içiciliğe maruz kalma, çok alkol ve kafein tüketimi
– Larenjit (bakteriler,virüsler,mantarlar); ses tellerinin olduğu yutak bölgesinin iltihaplanması ve boğaz ağrısı yaşanması durumu
– Çok kuru ve tozlu ortamlarda bulunmak ve kirli havaya maruz kalmak
– Ses tellerinde nodül, polip yahut kist oluşumu; nodül oluşumu çoklukla ses tellerini sık kullanan meslek kümelerinde (öğretmen, müzikçi, imam..vs) görülür. Polip ve kist durumları sesin berbat kullanımı sonucunda düzgün huylu oluşumlardır. Her iki durumda ses terapisiyle tedavi edilebilir. Ses terapisi kâfi olmazsa cerrahi müdahale düşünülür.
– Toksik unsurlarının solunmasına maruz kalmak
– Nörolojik hastalıklar; Multipl Skleroz, Parkinson Hastalığı gibi
– Reflü; asit reflü durumu asitli olan mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasıyla boğaza geri gelerek boğazda yanma ve acı su tadı oluşturması ses tellerinde tahrişe, öksürüğe ve ses kısıklığına neden olabilir.
– Gırtlak, tiroid ve akciğer kanserleri
– Erkeklerde ergenliğe geçiş periyotlarında ses tellerinde kalınlaşma
– Birtakım pskilojik sorunlar
Ses kısıklığı yaşayan bireyler birinci olarak ılık su ve bitki çayları üzere boğazı yumuşatan içecekler yardımıyla 3-5 gün içerisinde bu ses kısıklığını ortadan kaldırabilirler. Grip, soğuk algınlığı ve larenjit duruma bağlı ortaya çıkmışsa bunların tedavi edilmesinin akabinde ses kısıklığı geçer. Lakin bu durum ilaç tedavilerine ve sesinizi dinlendirdiğiniz durumlarda bile devam ediyor ve 10-15 gün geçmiyorsa o vakit kesinlikle uzman bir KBB hekimine başvurulmalıdır.
Ses Kısıklığı Tedavisi
Ses kısıklığı bir hastalık değildir ve diğer hastalıkların belirtisidir. Tedavisi de hastaya nazaran değişiklik gösterir. Ses kısıklığı birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabileceği için öncelikle hekiminiz sizin hikayenizi dinler. Böylelikle tabip hasta hakkında fikir sahibi olur. Tedavi altta yatan nedene bağlı olarak şekillenir. Ses kısıklığının boyutu kadar hastanın ses kısıklığından ne kadar rahatsız olduğu ve beklentileri de tedavinin biçimine taraf verir. Ses kısıklıkları için endoskopik gırtlak muayenesine gerek duyulur. Muayeneden sonra çok kullanımına bağlı ses kısıklıklarında sesin dinlendirilmesi istenir. Enfeksiyona ya da mide reflüsüne bağlı durumlarda ilaçlı tedaviler uygulanır. Reflü bulguları var ve ses tellerine ödem üzere durumlar gözükmüş ise diyet tedavisi ve antiasit ilaçlar tedavisi verilir. Larenjit, nodül, polip, kist üzere hastalıklarda teşhis muayene ile konduğu için tetkik yapılmaya muhtaçlık duyulmaz ve bu türlü durumlarda ses eğitimi için hasta ses terapistine gönderilir. Bu durumda hastanın sesini dinlendirmesi çok kıymetlidir. Zira bilhassa akut larenjit devirlerinde ses ağır bir halde kullanılmaya devam ederse ses tellerinde kanamayla sonuçlanabilen önemli yaralanmalara neden olabilir. Uygun huylu nodüller, polipler, ses tellerinde travma ve gırtlak kanseri üzere durumlarda ameliyat gerekebilir.
Ses Kısıklığı Önlemek İçin Neler Yapılmalıdır?
Ses kısıklığı tedavisinde kişinin bulunduğu ortam da çok kıymetlidir. Kuru havayı solumak boğazı tahriş eder ve bu durumda ses tellerinin iltihaplanmasına neden olur. Bu durum bilhassa havalandırmaların az olduğu kışın ortaya çıkar. Bu yüzden kışın kalorifere ıslak havlu asmak yahut buhar makinesi kullanmak havanın nemlendirilmesine yardımcı olur. Böylelikle sağlanan nemli hava balgamın inceltilmesi ve boğazdaki tahrişin güzelleşmesine yardımcı olur. Yazın yahut kışın kullanılan klima da havayı kurutan bir durumdur.
Ses tellerinin çok kullanımından kaçınılmalıdır. Ses kısıklığının geçmesi için yapılacak en değerli şeylerden biridir. Sesinizi olabildiğince az ve zorlamadan kullanmanız iyileşmenize yardımcı olacaktır.
Sigarada ses kısıklığını tetikleyen bir husustur. Bilhassa bu periyotta sigara ve çok alkol tüketiminden uzak durulması gerekmektedir.
Günlük su ölçüsü tüketiminin fazla olması boğaz tahrişini önleyerek ses tellerinin nemli kalmasını sağlar. Bitki çayları da ses kısklığına düzgün gelecektir.
