Ses Nasıl Oluşur :
Ses oluşumu için akciğerlerden gelen hava akımı kullanılır. Akciğerler teneffüs havasını gırtlağa doğru
iterler ve gırtlaktaki ses tellerinin ortasından geçen hava ses oluşturur. Bu ses ağız boşluğu, lisan, dişler,
burun boşluğu ve sinüsler aracılığı ile konuşma halini alır.
Ses Telleri Nerededir :
Ağız boşluğundan sonra önde ve geride iki yol oluşur. Gerideki yol sindirim sistemi ile ilgilidir ve yemek
borusu aracılığı ile mideye sarfiyat. Öndeki yol ise gırtlak (larinks) aracılığı ile teneffüs yoluna (bronş ve
akciğerlere) bağlanır.
Ses telleri gırtlak içerisinde bulunurlar. Sağ ve solda iki tane olan ses telleri hareketli organlardır ve
birbirlerine hakikat yaklaşıp ayrılırlar. Nefes alıp verme sırasında yanlara yanlışsız açılırken konuşma
esnasında birbirlerine gerçek yaklaşır ve titreşim yaparlar. Ses tellerinin yerleşim yeri uzunluğunda adem
elması olarak bilinen çıkıntının 2 cm kadar alt kısmına tekabül eder.
Ses Kısıklığı Ne Demektir :
Ses kısıklığı deyince çoklukla sesin azalması yahut hiç çıkmaması olduğu düşünülür fakat her türlü
olağandan farklı ses oluşumuna ses kısıklığı denir. Sesteki çatallaşmalar, titreşimler, boğuk ses ve diğer
tüm ses değişikliğine ses kısıklığı denir.
Ses Kısıklığı Neden Oluşur :
Ses kısıklığı oluşturan çok sebep vardır. Bunlar ortasında çok kolay ve resen dahi iyileşebilecek
sebepler olduğu üzere önemli ve tedavisinin büyük ameliyatlar olabileceği hastalıklar olabilir. Ses kısıklığına
sebep olabilecek hastalıklar ortasında şunlar sayılabilir:
– Larenjit (Gırtlak iltihabı)
– Ses tellerinde nodül,kist yahut polip üzere düzgün huylu kitleler
– Akciğer hastalıkları
– Ses teli hareketini sağlayan hudutların felci
– Alerji yahut iltihaplara bağlı geniz akıntısı
– Mideden üst hakikat asit kaçağının olması(reflü)
– Gırtlak ve etrafındaki dokuların tümörleri
– Ses telleri etrafına gelen darbeler
– Ruhsal sebepler
– Şeker hastalığı yahut hudut sistemi hastalıkları üzere bedenin öteki bölgeleriyle birlikte ses telinide tutan
hastalıklar
Ne Vakit Doktora Gitmeliyim :
Aslında ses kısıklığı olur olmaz doktora gitmek gerekir. Lakin ülkemizde bu pek mümkün olmamaktadır.
Bu nedenle genelde 1-2 haftadan daha fazla süren ses kısıklıklarında kesinlikle doktora gidilmelidir. Ses
kısıklığı ile bir arada nefes alma zorluğu, ağızdan kan gelmesi, yutma zorluğu yahut uzunluğunda kitle (şişlik)
üzere şikayetlerde varsa KBB uzmanına başvurmak için daha tez etmek gerekir. Ses kısıklığı olduğu
vakit ne çabucak önemli bir hastalık kaygısına kapılmalı ne de çok küçümseyip muayeneyi ihmal
etmemek gerekir.
Muayene Nasıl Yapılır :
Poliklinik koşullarında ses teli muayenesi ya larinks aynası denen ayna ile ya da endoskop ismi verilen
imajlı sistemle yapılır. Her ikisinde de hekiminiz lisanınız tutarak dışarı çekecek ve ayna ya da
endoskopu ağız içine sokacaktır. Bu bazen hastada öğürme refleksinin oluşmasına ve bulantıya neden
olabilir. Bazen hastanın boğazını uyuşturmak gerekebilmektedir. Hekiminiz ses tellerini gördükten
sonra hareketlerini denetim etmek için sizden ‘i’ demenizi isteyecektir. Bu halde herhengi bir hareket
kısıtlılığıda muayene edilebilecektir. Bazen bu sistemlerle ses telleri gereğince muayene edilemez. Bu
durumda direk laringoskopi ismi verilen ve hasta sırt üstü yatar durumda iken, hastanın ağzından
sokulan ve gırtlak muayenesin sağlayan bir boru biçiminde alet kullanılması gerekir. Bu süreç sırasında
mikroskop kullanılarak daha detaylı muayene yapılabilir. Direk laringoskopi yaparken lokal ya da genel
anestezi gerekir.
Ne Üzere Tetkikler Yapılmalıdır :
Ses kısıklığının sebebinin anlaşılmasında en kıymetli kısım hastanın muayemesidir. muayene sırasında
ekseriyetle sebep hakkında bir fikir edinilir. Yapılacak tetkiklerde ekseriyetle bu fikire nazaran seçilir. Larenjit
(ses teli iltihabı), nodül, polip, kist üzere hastalıklarda teşhis muayene ile konduğu için genel olarak tetkik
yapmak gerekmez. Ses kısıklığı için yapılabilecek tetkikler ortasında şunlar sayılabilir:
– Akciğer grafisi
– Sinüzit filmleri
– Alerji testleri
– Şeker hastalığı, tüberküloz üzere hastalıkların araştırılması
– Gırtlak bölgesinin bilgisayarlı tomografi yahut manyetik resonansla incelenmesi
– Tümör görülürse biopsi alıp patolojide incelenmesi
– Ses teli hududunun felcinde beyinle ilgili filmler
Bu tetkiklerde hangilerinin yapılacağı hekiminiz muayenede gördüklerine nazaran kendisi karar verecektir.
Nasıl Tedavi Edilir :
Ses kısıklığının tedavisi, ses kısıklığı yapan hastalığa nazaran değişir. Zira ses kısıklığı kendisi bir
hastalık değil öbür hastalıkların belirtisidir. Bu nedenle tedavi hakkında bilgi her hastalığın kendi
kısmında anlatılacaktır. Kısa bilgiler vermek gerekirse ses teli iltihabı genel olarak ilaç ile tedavi edilir.
Nodül ve polip üzere hastalıklar için evvelce daha fazla ameliyat yapılırdı lakin son yıllarda daha çok ses
eğitimi ile tedsavi edilmektedir. Hastanın sesini hakikat kullanması nodül ve poliplerin küçülmesini veye
yok olmasını ekseriyetle sağlamaktadır. Bu hedefle hekiminizin size teklifleri olacaktır. Ses teli felçleri
bazen tümör üzere hastalıklara bazende guatr ameliyatlarına bağlı olmaktadır. Şayet tümöre bağlıysa ilgili
organın tedavis gerekir. Guatr ameliyatı sırasında bazen ses teli sonu kesilebilir. Bu durumda birtakım sinir
ve kas ameliyatları yapılabilmektedir. Mideden asit kaçağı (reflü hastalığı) olan hadiselerde hem ilaç
tedavisi hemde hastanın alacağı birtakım tedbirler vardır. Bu tedbirler bir alt paragrafta anlatılmıştır. Eğer
ses kısıklığı gırtlağın berbat huylu bir tümörüne bağlıysa hasta ameliyatla tedavi edilir. Bu ameliyatta
tümörün yaygınlığına nazaran gırtlağın bir kısmı yahut tamamı çıkarılır. Ses işlevi bu ameliyattan
kesinlikle etkilenir. Konuşma için kimi yardımcı teknikler gerekebilir.
Nelere Dikkat Etmeliyim :
Ses kısıklığının olmaması yahut olursa da kolay güzelleşmesi için hastanın dikkat edeceği kimi durumlar
vardır. Bunlara ortasında şunlar sayılabilir:
– Sigara ve alkol kullanılmaması (sigaranın rolü çok daha fazladır)
– Sesin yanlışsız tonda, kalınlaştırma ve inceltmeleri fazla yapmadan, kullanılması
– Çok uzun mühlet konuşmaktan kaçınılması
– Diaframı kullanarak, gırtlak kaslarını çok yormadan konuşulması
– Bol su içilmesi
– Boğaz temizleme hareketini yapmaktan kaçınılması
– Mideden asit kaçağın olan hastalar için akşam saatlerinde çay, kahve, kola, alkol alınmaması, mideyi
dolduracak kadar yemek yenmemesi, yemek yiyip çabucak yatılmaması, yüksek yastıkta yatılması
– Bulunduğunuz ortamın nemi ve ısısının uygun olması
Ameliyat Ne Vakit Gerekir :
Ses kısıklığı yapan hastalıklardan kimileri ameliyatla tedavi edilirler. Nodül, polip ve kistler ses terapisi ile
düzelmemiş ise veye boyutları büyükse ameliyatla alınabilirler. Tümörler çabucak hemen sürekli ameliyatla
tedavi edilirler. Ses teli sonlarının felcinde de konuşmayı daha âlâ hale getirmek için bazen ameliyatlar
yapılmaktadır. Bu ameliyatlarla ilgili bilgiler her hastalığın kendi kısmında anlatılmaktadır.
