Akut enfeksiyon bulguları olmaksızın sağlam kulak zarı ardında orta kulak boşluğunda sıvı toplanması ile karakterize bir klinik tablodur. Bu hastalarda ateş kızarıklık ve şiddetli kulak ağrısı üzere bulgular görülmez. Kulaktaki sıvı ekseriyetle akut bir orta kulak iltihabını takiben ortaya çıkar. İltihabın yarattığı tesirle çoklukla östaki borusunda bir tıkanma meydana gelir. Orta kulakta vakitle bir negatif basınç ortaya çıkar. Bir mühlet sonra orta kulak mukozası salgı salgılayan bir değişime uğrayarak kulaktaki sıvının kalıcı olmasına neden olur. Orta kulak enfeksiyonları dışında barotravma, nazofarinks kanserleri, radyoterapi ve allerjide kulakta sıvı toplanmasına neden olabilir. Bilhassa erişkinlerde tek taraflı kulakta sıvı toplanması durumu olduğunda hastada bir geniz tümörünün varlığı kesinlikle ekarte edilmelidir.
Orta kulakta sıvı toplanması çocukluk çağının en sık hastalıklarından biridir. Bunun nedenide östaki borusunun küçük çocuklarda yer düzlemine daha paralel olmasıdır. Ana okulu ve kreş ortamında bulunan çocuklar daha fazla risk altındadır. Sigara içen ailelerin çocuklarında kulakta sıvı toplanması daha sık rastlanılan bir durumdur. Çocuklarda geniz etinin bulunması, geniz etinin mikroorganizmalar için bir rezervuar misyonu görmesi nedeni ile kulakta sıvı toplanması için bir risk faktörüdür. Orta kulaktaki sıvı incelendiğinde sıklıkla üretilen mikroorganizmalar tıpkı akut orta kulak iltihaplarında olduğu üzere S. Pneumonia, H. İnfluenza ve M. Catarrhalis dir.
ORTA KULAKTA SIVI TOPLANMASINDA TEŞHİS NASIL KONULUR
Hasta çocuklarda ekseriyetle ateş ve şiddetli kulak ağrısı izlenmez. Çocuklarda ekseriyetle bir huzursuzluk hali vardır. Bu çocuklar ellerini daima olarak kulaklarına götürürler. Hastalarda hafif derecede bir işitme kaybı kelam bahsidir. Muayenede kulak zarı matlaşmış ve dışarı yanlışsız bombeleşmiş olarak görülür. Vakit içerisinde kulak zarında çökme başlar. Yapılan timpanometri testinde orta kulakta negatif basınç izlenir ve akustik refleksler alınamaz. İşitme testinde iletim tipi işitme kaybı gözlenir.
KULAKTA SIVI TOPLANMASINDA DOĞAL SEYİR NASILDIR
Kulaktaki sıvı çoklukla 3 ay içerisinde resen yok olur. Lakin hastaların % 10-20 sinde sıvı kalıcı olabilir. Bu durumda vakitle negatif basıncın tesiri ile kulak zarında çökme başlar. Yıllar içerisinde kulak zarı orta kulak duvarına yapışır hale gelir. Kulak kemikçiklerinde erimeler olur. Kimi hastalarda kolesteatom dediğimiz hastalık gelişebilir.
KULAKTA SIVI TOPLANMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi birinci tercih edilecek tedavi yoludur. Bu hedefle sıklıkla kullanılan ilaçlar antibiyotikler, dekonjestanlar, antihistaminikler, steroidler ve aşılardır.
-
Antibiyotikler: orta kulakta sıvı toplanmasının ilaç tedavisinde en sık kullanılan ilaç antibiyotiklerdir. Antibiyotik kullanımının ne mühlet ile olması gerektiği ise üzerinde fikir birliği olan bir bahis değildir. Bir çok tabip antibiyotiği 1 ay mühlet ile en az iki kere on günlük uygulama formunda kullanmayı tercih etmektedir. Bu gayeyle en sık kullanılan antibiyotikler; amoksisilin-klavulonik asit, sefalosporinler, co-trimaksazol ve makrolidlerdir.
-
Dekonjestanlar: aktiflikleri bilimsel olarak kanıtlanmış değildir. Fakat bir çok doktor topikal dekonjestanları kısa müddetli olarak (4-5 gün)antibiyotik ile birlikte kullanmayı tercih etmektedir. Birtakım doktorlar ise daha uzun müddetli ağızdan alınan sistemik dekonjestan kullanabilmektedir.
-
Steroidler: sistemik olarak kullanılan steroidler kısa periyotta sıvının kaybolmasına yardımcı olsalarda uzun devirde sıvı tekrar oluşmaktadır. Yan tesirleri göz önüne alındığında steroid kullanımı sakıncalı bulunmaktadır. Fakat nazal yolla topikal steroidler kullanılabilir. Lakin aktiflikleri kanıtlanabilmiş değildir.
-
Antihistaminikler: altta yatan bir allerji kelam konusu olmadıkça antihistaminik kullanımı gerçek bir seçenek değildir.
-
Aşılar: son yıllarda yapılan çalışmalar pnömokok ve H. İnfluenza aşılarının tekrarlayan orta kulak enfeksiyonlarında ve efüzyonlu otitis mediada hastalığın oluşmasında ve tedavisinde olumlu katkıları olduğunu göstermektedir.
Cerrahi Tedavi ( kulak zarına tüp takılması )
Üç aydan daha uzun müddet ilaç tedavisi ile düzelmeyen sıvı toplanmalarında cerrahi tedavi gündeme gelir. Cerrahi tedavide uygulanan formül kulak zarına ventilasyon tüpü takılmasıdır. Buradaki emel orta kulağın havalanmasını sağlayarak kısır döngüyü kırmaktır. Kulaktaki sıvı toplanmaları çoklukla tüp takılmasına güzel yanıt verir. Lakin birtakım olgularda ventilaston tüpü bir kaç defa takılmak zorunda kalınabilir. Birtakım olgularda ise ventilasyon tüpüne karşın hastalık seyri devam edebilir. Bu durumda timpanomastoidektomi formunda daha büyük cerrahilere ihtiyaç olabilir.
Bazı durumlarda ventilasyon tüpü uygulaması daha erken devirde gündeme gelebilir. Bu durumlar;
-
tekrarlayan orta kulak iltihabı varlığı
-
kulak zarında çökme oluşması
-
işitme kaybının 35 dB den çok olması
-
iç kulak tipi işitme kaybı gelişmesi
Takılan ventilasyon tüpleri, tüpün tipine bağlı olarak 6-12 ay civarında kalırlar. Bu mühlet içerisinde hastaların kulaklarını sudan müdafaaları gerekir. Kulak güzelleştiğinde tüp çoklukla resen atılır ve rastgele bir sürece gerek kalmaz. Kulak zarındaki delik de kısa müddette resen kapanır. Çok ender olarak tüp atıldıktan sonra kulak zarındaki delik iyileşmeyebilir. Bu durumda cerrahi olarak deliğin kapatılması gerekebilir.
