İnsan omurgası, 33 adet omur ismi verilen kemikten oluşur. Bu omurlar gövdemizin dik durmasını ve her tarafa hakikat rahatlıkla hareket edebilmemizi sağlar. Omurganın gerisinde, yani omur gövdesi ile art yapılar ortasında omuriliğin de içinden geçtiği halka biçiminde bir oluşum bulunmaktadır. Bu halkalar omuriliği korur. Hudut dokusundan oluşan omurilik bedenimizin elektrik kablosu üzere beyin ile öbür bölgeler ortasındaki irtibatı sağlar. El, kol, bacak ve ayakların çalışmasını, duyu işlevlerini, nefes almayı, idrar ve gaita (büyük abdest) denetimini bu hudutlar sağlar.
Eğer bir kemiğin üzerine dayanabileceğinden fazla yük binerse o kemik kırılır. Omurganın çökme kırığı, omurga gövdesinin baskı altında ezilerek inceldiği kırıklardır. Kırıkların yüzde 5-10’u boyun omurlarında, yüzde 70’i sırt ve bel omurlarında görülür. En sık yaralanan bölge sırt ve bel omurlarının birleştiği omurganın en hareketli bölgesidir.
Hafif travmalar sonrasında görülebilse de ekseriyetle şiddetli travmalardan ötürü gerçekleşir. En sık nedeni trafik kazalarıdır. Yüksekten düşme, silah yaralanmaları, spor kazaları da öbür travma nedenleri ortasındadır. Osteoporoz ve omurga tümörü olan hastalarda en küçük bir travma gerçekleşse bile omurga kırığı görülebilir. Beraberinde omurilik hudutlarında hasar varsa durum daha ciddidir. Bu kırıklar, vakitle kemikte daha fazla yükseklik kaybına yol açarak omurganın ve münasebetiyle hastanın duruşunu bozabilir ve “kifoz” denilen kamburluk durumuna yol açabilir. Menopoz sonrası bayanlarda kemik erimesinin de tesiriyle daha sık görülür. Kemik erimesi olan beşerler bazen kırılmayı fark edemeyebilir ve uzun müddet makul bir ağrıyla durum fark edilmeden yaşayabilirler.
Omurgada kompresyon (çökme) kırığı olan hastalarda ağrı denetimi, fizikî aktivite kısıtlaması, korse kullanımı ve kemik yoğunluğunu artırıcı tedaviler gerekmektedir. Ağrının denetim edilemediği yahut omurgadaki çökmenin kritik seviyelerde olduğu hastalarda ameliyat gerekir. Ameliyatta kabaca iki sistem kullanılmaktadır. “Minimal invaziv” denilen metotta hastanın uyutulmasına gerek kalmaksızın ciltten iğneler ile girilerek kemiğin içine sertleştirici dolgu yapılmaktadır (vertebroplasti, kifoplasti). Bu uygulamalardan kifoplasti iki basamaktan oluşan bir süreçtir. Birinci evvel kırılıp ezilen omur içine özel bir balon yerleştirilir ve balon şişirilerek kırık omurun duvarlarını yükseltir ve omurun daha olağan bir hal almasını sağlayabilir. Takiben, çimento gibisi bir unsur (kemik çimentosu, polimetilmetakrilat) ile balon tarafından oluşturulan boşluk doldurularak olağan (düzeltilmiş)şeklin kalıcı olması sağlanır. Omurlara daha olağan haller kazandırılarak omurganın dizilimi ve formu düzeltilebilir. Kifoplasti sırttaki küçük bir kesiden yapılır. Hastanede, durumun ciddiyetine nazaran lokal yada genel anestezi altında yapılır. Tüm süreç düzeltilen her bir ömür için yaklaşık bir saat sürer. Hasta ameliyat günü taburcu edilir yada o geceyi hastanede geçirmesi istenebilir. Ameliyatı takip eden iki gün içerisinde ağrının dindiği fark edilebilir. Birtakım durumlarda hastalar bu tedaviye uygun olmamaktadır. Bu durumda ise açık ameliyat ile omurgaları vidalar ile sabitlemek gerekebilmektedir.
Omurganın çökme kırıklarında ekseriyetle en bariz bulgu çökmenin olduğu sırt yahut bel kısmında ağrı duyulmasıdır. Sık görülen semptomlar; ani sırt ağrısı, uzunluk kısalması, omurganın öne eğrilmesi, ayağa kalkma yahut yürüme ile berbatlaşan ağrıdır. Bu hastalığın teşhisinde tabip değerlendirmesi ve muayenesinin akabinde röntgen, tomografi yahut MR gerekebilir. Birtakım durumlarda kemikte kanser olması nedeniyle de kemik kırılganlığı artmış olabilir ve bu yüzden kırılmış olabilir. Bundan kuşku edilen durumlarda da ilaçlı görüntüleme tetkikleri ve kemik biyopsisi uygulanabilmektedir.
