Kolesterol bedenimizin bütün hücrelerinde bulunan yağ gibisi bir unsurdur. Kolesterol hücre zarının, birtakım hormonların üretiminde kullanılır, lakin kanda fazla ölçüde bulunması ziyanlıdır. Kolesterol bir yandan karaciğerde üretilirken, besinlerle de alınır. Et, süt eserleri, yumurta üzere hayvansal kaynaklı besinlerde kolesterol bulunur, meyve, zerzevat ve tahıllarda ise bulunmaz.
Kolesterol Neden Kıymetlidir?
Kan kolesterol seviyesinin yüksek olması kalp damar hastalığı tehlikesini arttırır. Kişinin kolesterol seviyesi ne kadar yüksekse kalp hastası olma ihtimali de o kadar yüksektir. Türkiye’de erkek ve bayanda birinci sırada gelen vefat nedeni kalp damar hastalığıdır.
İyi Kolesterol (HDL-Kolesterol) – Berbat Kolesterol (LDL-Kolesterol) Nedir?
Kolesterol karaciğerden hücrelere ve hücrelerden tekrar karaciğere kan yoluyla taşınır. Kolesterol ve başka yağlar kanda erimedikleri için lipoprotein denen paketler halinde taşınırlar. Bunlardan kolesterolü taşıyanlar iki cinstir, bunlar makûs kolesterol olarak bilinen LDL-Kolesterol ve güzel kolesterol olarak bilinen HDL- Kolesteroldür.
LDL kolesterol kanda kolesterolü taşıyan en önemli pakettir. Kanda yüksek olduğu vakit damarların içyüzüne yapışıp buralarda plaklar oluşturur. Kolesterol dışındaki birtakım unsurların de eklenmesiyle bu plaklar büyür ve bunlar üzerinde oluşan çatlaklarda oluşan pıhtılar damarları tıkar. Çağımızda çok yaygın olan bu hastalık damar sertliği olarak bilinir. Damar tıkanıklığı kalp damarlarında olmuşsa kalp krizine, beyin damarlarında olmuşsa felce neden olur.
Kandaki kolesterolün bir kısmı de HDL-Kolesterol ismi verilen paketlerin içinde taşınır. HDL-Kolesterol damarlarda kolesterolün birikimini önler. Yapılan araştırmalar HDL- Kolesterolü yüksek olan bireylerde kalp hastalığının daha az olduğunu göstermiştir. Türk Kardiyoloji Derneğinin yapmış olduğu araştırmalarda Türk toplumunda HDL-Kolesterol pahasının düşük olduğu gösterilmiştir. Sigara içme ve şişmanlık âlâ kolesterolü düşürür, sistemli idman yükseltir.
HDL-K de bir kolesterol olduğuna nazaran nasıl güzel kolesterol olabilmektedir?
Kandaki kolesterollerin tesirlerine bakıldığında, bunun karşılığı çarçabuk bulunabilir. LDL-K karaciğerde üretilmekte ve kana verilmektedir. Kana verildikten sonra bu LDL-K kan damarlarının duvarlarında birikmektedir. Damarlardaki bu birikintiler “aterosklerotik plak” olarak isimlendirilmekte ve bunların büyümesi halinde damar boşluğu daralmaktadır. HDL-K, LDL-K’ün tam karşıtı tesire sahiptir. Kanda dolaşan kolesterolü toplayıp, bedenden atılmasını sağlamak üzere karaciğere getirmektedir. Böylelikle kan damarlarının kolesterolün ziyanlı tesirlerine maruz kalmasını azaltmaktadır.
Kolesterol seviyesi değerlendirilip ilaç tedavisine karar verilirken şahısta damar hastalığı bulunup bulunmaması yahut öbür hastalık riskini arttırıcı faktörlerin olup olmaması da göz önüne alınır. Örneğin öteki risk faktörü olmayan, güzel kolesterolü de yüksek menopoz öncesi bir bayanda 230 mg/dl lık bir seviye risk oluşturmazken, kalp krizi geçirmiş 55 yaşındaki bir erkekte tıpkı seviye kolesterol düşürücü ilaç tedavisi başlanmasını gerektirebilir.
İyi kolesterol ya da HDL-K düşük demek için hangi kıymetin altında olması gerekmektedir?
HDL-K düşüklüğü için erkek ve bayanlarda farklı bedeller vardır. Bayanlarda 50 mg/dl, erkeklerde 40 mg/dl’nin altında olması durumunda HDL-K düşüklüğünden bahsedilmektedir. Türk toplumunda genel olarak HDL-K kıymetleri daha düşük bulunmaktadır.
Kolesterol riski nasıl iddia edilmektedir?
Önceki çalışmalarda daha ucuz ve kolay olduğu için riski belirlemede total kolesterol ölçülürdü. Artık LDL-K ve HDL-K kıymetlerine çarçabuk bakılmaktadır. LDL-K bedellerindeki her 10 mg/dl’lik artış, kalp krizi riskini yaklaşık %20 oranında artırmaktadır. Buna karşılık HDL-K bedellerindeki yükseklikle birlikte kalp krizi riskinde azalma olmaktadır. HDL-K her 1 mg/dl’lik artış kalp damar hastalığı gelişme riskini %2-3 oranında azaltmaktadır.
Kimler, ne sıklıkla kolesterol ölçtürmelidir?
20 yaş üzerindeki şahıslarda serum kolesterol seviyesi ölçülmeli, olağan bulunanlarda 5 yılda bir denetim edilmelidir. Şayet imkan varsa birebir vakitte trigliserid ve HDL-Kolesterol seviyeleri de ölçülmelidir.Bu ölçümlerden LDL-kolesterol (LDL-K=Total kolesterol – (HDL-K + Trigliserid / 5) formülü ile hesaplanır.
Kolesterol Yüksekliği Hangi Şikayetlere Sebep Olur?
Vücudumuzdaki hücrelerin işlevlerini yerine getirebilmesi için kolesterole gereksinimi vardır. Lakin bu kolesterol gereğinden fazla olursa damarların duvarlarında birikerek ‘aterosklerotik plak’ dediğimiz yapıları oluşturur. Bu plaklar vakitle büyüyerek damar boşluğunu daraltır. Bu daralma bazen yavaş, bazen de plağın yırtılıp kanla temasa geçmesi halinde süratli olabilmektedir. Damar boşluğunun süratli ya da yavaş daralması sonucu bu damar yapılarının beslemiş olduğu organlara kâfi kan gitmemekte, bunun sonucunda kalp krizi ya da inme üzere hayatı tehdit edici durumlar oluşmaktadır. Bu nedenle 20 yaşın üzerindeki bireyler kan kolesterol seviyelerini bilmeli ve bunun gerektirdiği hayat stili değişikliklerini uygulamalıdır. Bilhassa anne, baba yahut kardeşlerinde erken yaşta kalp hastalığı olduğu bilinen şahıslar, şeker hastaları kesinlikle kan kolesterollerini ölçtürmeli ve gereken tedbirleri almalıdır.
Kolesterol Yüksekliği Neden Değerlidir?
Kan kolesterol seviyesinin yüksek olması kalp damar hastalığı riskini arttırır. Kişinin kolesterol seviyesi ne kadar yüksekse, kalp hastalığı olma ihtimali de o kadar yükselir. Türkiye’de erkek ve bayanda birinci sırada gelen vefat nedeni kalp damar hastalığıdır.
Yaşam stili değişiklikleri kolesterol pahalarını düşürür mü?
Yağlı besinlerin azaltılması, sıvı yağların tercih edilmesi, çok kalorili yiyeceklerden kaçınılması, nizamlı antrenman yapılması, kilonun azaltılması üzere hayatımızda yapacağımız olumlu değişiklikler bilhassa HDL-K’ü yükseltirken, trigliserid pahalarını düşürmektedir. Diyetimize dikkat edersek ve nizamlı idman yaparsak LDL-K bedellerinde %10 -15’lik bir azalma sağlayabiliriz.
Kolesterolün ilaçla tedavisi gerekli midir?
Yeterli diyete ve antrenmana karşın kan yağlarında hedeflenen bedellere birden fazla vakit ulaşılamamaktadır. Bu durumda ilaç tedavisi gereklidir.
Kolesterol kıymetimiz ne kadar düşük olmalı? Herkes için bir olağan ya da olağandışı bedel var mıdır?
Tüm hastalar için belirlenen olağan ya da olağandışı kıymet yoktur. Hastada kolesterol hastalığı dışındaki hastalıklarına bakılarak maksat LDL-K pahası belirlenir. Bunun yanında hastanın ileriki yıllarda kalp krizi geçirme riskini belirlemede kullanılan kimi tablolar vardır. Bu tablolara nazaran hastanın kalp krizi geçirme riski yüksekse, bu hastaların LDL-K kıymetlerinin daha düşük tutulması gerekir. Yalnızca kolesterol yüksekliği olanlarda gaye kıymet, LDL-K’ün 160 mg/dl’nin altında olmasıdır. Diyabeti (şeker hastalığı), koroner kalp hastalığı üzere hastalığı olanlarda LDL-K pahasının 100 mg/dl’nin altında olması kâfi görülse de, artık bu kıymetler daha da aşağı çekilmektedir. Diyabeti ve koroner kalp hastalığı olan hastalarda LDL-K gaye bedeli daha da düşük olup, 70 mg/dl hatta daha da düşük olması gerektiği tarafında yapılmış çalışmalar vardır. İstenilen LDL-K pahaları ve kalp krizi geçirme riski konusunda hekiminizle detaylı olarak görüşmeniz önerilir.
Hangi sıklıkla kan kolesterol değerlerime baktırmalıyım?
Doktorunuzun ek önerisi olmadığı sürece 20 yaş üstü insanların en az 5 yılda bir kolesterol kıymetlerine baktırmaları önerilmektedir.
Trigliserid Nedir? Olağan Seviyeleri Ne Olmalıdır?
Trigliserid yağın tabiatta bulunduğu biçimidir. Kolesterol üzere hem bedende yapılır hem de besinlerle alınır. Kandaki ölçülen seviyesi yüksek olanlarda kalp hastalığı daha sık bulunmuştur. Kan kolesterol seviyesi ile kalp hastalığı münasebeti daha bariz olduğundan, ikinci sırada amaç alınan kan yağıdır.
Neden Kan Yağları Kimi Bireylerde Düşük Kimilerinde Yüksektir?
Kan Kolesterol ve Trigliserid seviyeleri kalıtsal ve çevresel faktörlerin bir bileşimidir. Yağların emilimi, karaciğerde işlenmesi, yapılması, hücreler tarafından alınması, hücreler yıkıldıktan sonra karaciğer tarafından geri alınması çok karmaşık bir olaylar zinciridir. Bu zincirin çeşitli halkalarında doğuştan oluşabilen farklılıklar bireylerde yağların kan seviyelerinin de farklı olmasına yol açarlar. İkinci kıymetli faktör de beslenme formudur. Günlük besin tüketimindeki yağ ölçüsü kişinin kalıtsal özelliklerine nazaran değişen oranda kan seviyesini belirler.
Kolesterol Seviyesi Toplumlar Ortasında Farklılık Gösterir mi?
Çeşitli toplumların ortalama kolesterol kıymetleri farklıdır. Bu farklılıkta o toplumu oluşturan bireylerin kalıtsal özellikleri yanında beslenme üslubu da rol oynar. Diyetlerinde fazla doymuş yağ bulunan toplumların ortalama kan kolesterol seviyeleri, yağ tüketimi düşük olanlara nazaran daha yüksektir, bu toplumlardaki kalp damar hastalığı sıklığı da daha yüksektir.
Kan Kolesterol Seviyesinin Düşürülmesi Kalp Damar Hastalığı Mümkünlüğünü Azaltır mı?
Kan kolesterol seviyesinin diyetle yahut ilaçlarla düşürülmesinin kalp hastalığı bulunmayanlarda hastalığın oluşma mümkünlüğünü azalttığı, kalp hastalığı bulunanlarda da ömür müddetini uzattığı kesin olarak gösterilmiştir. Toplum olarak beslenme stilini değiştirmeyi başarabilen ve ortalama kolesterol seviyesi düşen toplumlarda da kalp damar hastalığı sıklığı azalmıştır.
Kalp damar hastalığına yol açan öbür risk faktörleri nelerdir?
- Yaş: 45 yaşın üzerindeki erkeklerde ve 55 yaşın üzerindeki bayanlarda kalp damar hastalığı daha sıktır.
- Aile öyküsü: Anne, baba kardeş üzere birinci derecede yakınlarında kalp hastalığı olanlarda kalp hastalığı daha sıktır.
- Sigara
- Tansiyon yüksekliği (Kan basıncının 140/90 mm Hg’nın üzerinde olması)
- Şeker hastalığı
- Şişmanlık: Kilonun boya nazaran fazla olması, bedendeki yağın daha çok karın bölgesinde toplanması kalp hastalığı tehlikesini arttırır. Bel etrafının erkeklerde 102 cm’den, bayanlarda 88 cm’den fazla olması riski yükseltir.
Bu risk faktörleri bulunan şahıslarda birlikte kanda kolesterol yahut trigliserid yüksekliği varsa kalp hastalığı riski katlanarak artar.
Besinlerdeki yağ çeşitleri nelerdir ve bunlar kan kolesterol seviyesini nasıl etkilerler?
Besinlerdeki yağlar üç çeşittir. Doymuş yağ asitleri, tekli ve çoklu doymamış yağ asitleri içeren yağlar. Katı yağlarda doymuş yağlar, sıvı yağlarda doymamış yağlar fazladır. Diyetteki doymuş yağlar ve kolesterol kan kolesterol seviyesini arttırırlar. Doymuş yağlar en fazla hayvansal yağlarda bulunur. Koyun eti, sığır eti, yağlı sütten yapılmış süt eserleri, sert margarinler doymuş yağların en çok bulunduğu besinlerdir. Sıvı yağlarda ise doymamış yağ asitleri bulunur. Ayçiçeği yağı, mısır özü yağı üzere yağlarda çoklu doymamış yağ asitleri, zeytin yağında da tekli doymamış yağ asitleri bulunur.
Sağlıklı bir diyette yağlar ne oranda bulunmalıdır?
Günlük toplam kalorinin %30’u yağlardan alınmalıdır. Bu mikter erkek için günde 55-70 gr, bayan için 50-60 gr yağ alınması demektir. Doymuş, çoklu doymamış ve tekli doymamış yağlar eşit oranda bulunmalıdır.
Kalp hastalığından esirgeyici bir diyetin özellikleri nelerdir?
- Kilosu olması gerekenden fazla olan bireyler toplam kalori alımını azaltıp, hareketlerini arttırarak kilo vermelidirler. Kilo artışı kolesterol yükseltici bir faktördür.
- Etlerdeki görünen yağlar pişirilmeden evvel ayrılmalı, sakatat tüketimi çok azaltılmalıdır.
- Sosis, salam, sucuk üzere işlenmiş et eserleri doymuş yağları fazla içerdiğinden az tüketilmelidir.
- Tavuk, hindi ve balık eti koyun ve sığır etine tercih edilmeli. Kızartma yerine ızgara, haşlama, buğulama üzere pişirme biçimleri kullanılmalıdır.
- Balık eti kalp sıhhati açısından en faydalı ettir. Fakat balık yağını ilaç olarak almak hekiminiz tarafından tedavi olarak verilmemişse önerilmez. Karides ve kabuklu deniz hayvanları kolesterolden zengindir.
- Tahıl, zerzevat ve meyve tüketimi arttırılmalıdır. Bu besinler yağdan yoksul vitamin ve posadan zengindirler. Eriyebilen posanın kolesterolü düşürdüğü çeşitli araştırmalarda gösterilmiştir. Yulaf, çavdar, fasulye, bezelye, pirinç kabuğu, turunçgiller, çilek eriyebilen posadan zengindir. Kepek, havuç, turp, lahana, karnabahar, meyve kabukları ise erimeyen posa içerirler, bu cins posanın kolesterol üzerine tesiri yoktur, fakat bağırsakların olağan çalışmasını sağlar.
- Tam yağlı sütten hazırlanmış süt eserleri yerine az yağlı yahut yağsız sütten hazırlananlar tercih edilmelidir. Eti az yiyen bireylerin peyniri fazla tükettikleri görülmüştür. Ülkemizde sık tüketilen tam yağlı beyaz peynir ve kaşar peynirde doymuş yağ oranı yüksektir. Az yağlı peynir ve yoğurtlar tercih edilmelidir.
- Pasta, krema, dondurma çoğunlukla doymuş yağlar ve yumurta sarısı içerdiğinden az tüketilmelidir.
- Haftada 3 yahut 4 den fazla yumurta yenmemelidir. Yumurta sarısı kolesterolden zengindir. Yumurta beyazı protein içerdiğinden daha çok tüketilebilir.
Kolesterolü düşürmek için yağdan yoksul diyet uygulama dışında neler yapılabilir?
Sigara, kolesterolün damar duvarında birikmesine ve biriken yağ plaklarının çatlayarak damarı tıkamasına neden olduğundan bırakılmalıdır. Sigara içme kandaki düzgün kolesterol seviyesinin düşmesine neden olur. Fizik aktivitenin arttırılması da berbat kolesterolün düşmesine, yeterli kolesterolün yükselmesine yol açar. Günlük en az 30 dakika sürecek yürüyüş kalp hastalığı riskinizi azaltacaktır. Az ölçüde alınan alkolün uygun kolesterol seviyesini yükselttiği çeşitli araştırmalarda gösterilmiştir. Lakin bu halde yükseltilen düzgün kolesterolün kalp damar hastalığından hami tesiri bilinmediğinden ve alkolün öteki ziyanlı tesirleri nedeniyle kalp hastalığından korunmada alkol kullanımı önerilmez.
Diyet ve öbür hayat stili değişikliklerine karşın kolesterol yahut trigliserid seviyeleri istenen seviyelere indirilemezse doktorlar tarafından verilen ilaçların kullanılması gerekir. Kalp krizi yahut felç geçirmiş hastaların çoğunluğu bu tıp ilaçları kullanmakta ve hastalıklarının tekrarlanması önlenmektedir.
Kolesterol düşürücü diyet, hayat biçimi değişiklikleri yahut ilaçlar ne kadar müddetle uygulanmalıdır?
Kolesterol yüksekliği büyük ölçüde çağımızın ömür üslubuna ve yanlış beslenmeye bağlı olarak ortaya çıkmış olduğundan yanlışsız beslenme ve öbür hayat stili özellikleri çocukluk yaşlarından başlayarak uygulanmaya başlanmalı ve hayat uzunluğu sürmelidir. Toplumumuzdaki kalp hastalığı salgını fakat bu biçimde durdurulabilir. Kalp damar hastalığı yahut felç geçirmiş yahut çok sayıda risk faktörü olup hasta olma tehlikesi yüksek olanlar, kolesterolleri diyet ve öteki tedbirlerle istenen seviyelere düşürülemezse, tabiplerin gerekli gördüğü ilaçları ömür uzunluğu kullanarak kalp hastalığı risklerini azaltabilirler.
Çocuklarda da kolesterol hastalığı olabilir mi?
Ateroskleroz erken yaşlarda başlayabilir. Beslenme nizamı ve ailevi kolesterol hastalıkları kolesterol pahalarını yükseltebilir. Bilhassa çocukluk devrinde beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi, şişmanlıktan kaçınılması, şeker hastalığının araştırılması ve gerekiyorsa gerekli tedbirlerin alınması (diyet, idman ve ilaç) yararlı olabilmektedir.
Çocuklarda kolesterol bedellerinin bir hududu var mıdır?
2- 19 yaş ortası çocuklarda kolesterol değerleri
Total kolesterol
- < 170 mg/dl kabul edilebilir değer
- 170 -199 mg/dl orta değerler
- 200 mg/dl ve üzeri yüksek pahalar olarak kabul edilmektedir.
LDL kolesterol
- < 110 mg/dl kabul edilebilir değer
- 110 – 129 mg/dl orta değerler
- 130 mg/dl ya da üzeri pahalar yüksek olarak kabul edilmektedir.
Yaşam usulümde diyet de dahil olmak üzere rastgele bir değişiklik olmamasına karşın kolesterol değerlerimde yükseklik oldu. Neden?
Zaman içinde kolesterol bedellerinde ölçümler ortasında fark olabilir. %10 kıymetindeki bir değişiklik bedendeki biyolojik değişkenliğe bağlanabilir.
Ben kolesterol hastayım. çocuklarımın da kolesterol hastalığı olma ihtimali var mıdır?
Kolesterol hastalıklarının birtakım formlarının ailesel geçişli olma özelliği vardır. Bunun riskini öngören kimi çalışmalar mevcuttur. Şayet bu türlü bir riske sahipseniz çocuklarınızın kolesterol kıymetlerine baktırmanız pratik ve muteber bir yol olacaktır.
Bazı yayınlarda ve programlarda çokça bahsedilen doymuş ve doymamış yağlardan bahsedilmektedir. Bunların manası nedir? Bu yağların hepsi ziyanlı mıdır?
Doymamış yağlar genelde bitkilerden elde edilmiş olup, kolesterol yüksekliği olan hastaların tercih etmesi gereken yağlardandır. Doymuş yağlar hayvansal yağlar olup, bunlar kalp damar hastalığını artırıcı özelliğe sahiptir.
Bitkisel prosedürler ve vitamin hapları kolesterol kıymetlerinde güzelleşme sağlayabilir mi?
Daha evvelden de söylenildiği üzere bu usuller faydalı olabilir. Kullanmadan evvel kesinlikle hekiminizle görüşmeniz gerekmektedir. Kimi bitkisel hususlar kolesterol düşürücü ilaçların içerdiği hususları içermektedir. Bu hususta dikkatli olmak gerekmektedir.
Tereyağı yerine margarin kullanmam kolesterol bedellerimi düşürür mü?
Gerek tereyağı gerekse margarin içerdikleri yağ bakımından zengindir. Her ikisinin de fazla ölçüde tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Margarinlerin bilhassa doymamış yağlardan güçlü olanı tercih edilmelidir.
Kolesterol hastalığı şişman insanların hastalığı mıdır?
Kolesterol bedelleri genelde fazla kilolu insanlarda zayıf insanlara nazaran daha yüksektir. Ancak zayıf beşerler da kolesterol hastası olabilirler.
Tükettiğimiz kimi yiyeceklerin üzerinde düşük kolesterol içeriyor denmektedir. bunlar daha sağlam midir?
Düşük kolesterol içeriği demekten kasıt yağ ölçüsü ise bu gerçek olabilir. Ancak bu besinlerin içerdiği yağ cinsi ziyanlı olan doymuş yağlar olabilir. Kolesterol ölçüsüyle birlikte hangi yağ cinsinin içerdiğinin bilinmesi gerekmektedir.
Kolesterol düşürücü ilaç kullanıyorum. Münasebetiyle beslenmeme tekrar de dikkat etmem gerekiyor mu?
Kolesterol yüksekliğini tedavi ederken başlangıçta ömür üslubu değişiklikleri önerilir. Şayet hekiminiz tarafından kesinlikle kullanılması gerektiği söylenmedikçe kolesterol ilaçlarının ömür biçimi değişiklerinin önüne geçmesi tavsiye edilmez. Bu nedenle kolesterol düşürücü ilaç kullanıyor olsanız da kesinlikle beslenmenize dikkat etmeniz gerekir.
Yumurtanın kolesterolü fazla yükseltmediği söylentisi hakikat mudur?
Bunun yanıtını kısa bir hesap süreciyle arayalım: Bir yumurtanın içerdiği kolesterol ölçüsü 213 miligramdır. Günlük önerilen kolesterol ölçüsü ise 300 miligramdır. Karşılık ortada!!
Erkeklerin kolesterol kıymetlerine bayanlardan daha fazla dikkat etmesi mi gerekiyor?
Menopoz öncesi periyoda kadar östrojen dediğimiz hormonlar, bayanlarda kolesterol bedellerinin daha güzel bedellerde kalmasına yardım eder. Menopozdan sonra ise işler tam aksine döner. Menopoz sonrası bayanlar diyetlerine dikkat etseler, nizamlı antrenman yapsalar da kolesterol kıymetlerinde istenilen kıymetleri sağlamakta zorlanırlar.
Kadın doğum hekimim menopoz sonrası bana hormon tedavisi vermeyi planlamaktadır. bunun kolesterol pahaları üzerine tesiri nedir?
Menopoz sonrası hormon tedavisinin kan yağları üzerine kısmen olumlu tesiri olsa da, hormon tedavisi sonrası kalp damar hastalık riski artmaktadır. Hekiminiz tarafından zarurî görülmedikçe kan yağlarının düzeltilmesi ya da kalp hastalığı riskinin azaltılması hedefiyle hormon tedavisi önerilmez.
Stres kolesterolü yükseltir mi?
Stresin direkt olarak kolesterolü yükseltici tesiri yoktur. Ancak gerilime bağlı olarak hayat halindeki değişiklikler kolesterolü yükseltebilir (depresyona bağlı faal ömrün azalması, çok kalorili ve yağlı yiyeceklerin tüketilmesi, sigara alkol üzere husus tüketiminin artması.
Sigara kolesterolü yükseltir mi?
Sigara hem kolesterolü yükselterek hem de çok daha farklı tesir sistemlerle kalp hastalığı riskini artırır.
Koroner anjiyografi sonrasında damarlarımda tıkanma olduğu söylendi. tedavi için çok mu geç kaldım?
Kalp damar hastalığı olanlarda bu hastalıklarının tekrarlama riski, olmayan insanlara nazaran 5-7 kat artmıştır. Lakin bu her şeyin bittiği manasına gelmez. Kalp damar hastalığı olan hastalar, kolesterol düşürücü ilaç tedavisinden yarar görmektedir. İlaçla birlikte diyetimize dikkat ettiğimizde bu risk azalmaktadır.
