Yabancı cisimler bilhassa çocukların kulak, burun, boğaz ve yemek borusu yahut teneffüs yollarına
kaçabilirler.
Çocukların birden fazla kere oyuncak modülleri, boncuk, toka, bozuk para, dikiş ya da toplu iğne üzere cisimleri
ağız, kulak yahut burunlarına sokmaları ile önemli olabilecek acil problemlere yol açabilirler.
Erişkinlerde bu tipten sıkıntılara birden fazla sefer kazara, şakalaşırken ya da zihinsel gerilik yahut nörolojik
hastalıkların varlığında rastlanılır. Rastgele bir unsurun bilhassa burun boğaz yollarına kaçması halinde
bir an evvel çıkarılması gerekir.
Kulakta Yabancı Cisimler
Yabancı cisimler çoklukla kulak kanalında kalırlar. En sık rastladığımız hususlar :
• Yiyecek hususları, meyve çekirdekleri, kuru yemişler
• Böcekler
• Oyuncaklar ve parçaları
• Düğme ve boncuklar
• Mum boya parçaları
• Küçük piller
Çocukların kendi yahut arkadaşlarının kulaklarına sokabilecekleri yabancı cisimler dış kulak yolunda basit
zedelenmeler yapabileceği üzere kulak zarında delinme, orta kulak hasarı üzere büyük ziyanlara da yol
açabilir.
Kulakta Yabancı Cismin Belirtileri Nelerdir ?
Bazen kulaktaki yabancı cisimler rastgele bir belirti vermeyebilir. Kimi objeler, örneğin; yiyecek
unsurları yahut böcekler ağrı, kızarıklık yahut akıntıya yol açabilir. İşitme azlığı, cismin kulak kanalını ne
kadar tıkadığına bağlıdır. Bilhassa böcekler hareket ve sesleri ile çok rahatsızlık verir.
Kulaktaki Yabancı Cisimlerin Çıkarılması
Öncelikle bir KBB uzmanı bulunmalıdır. Ehil olmayan şahısların yabancı cisimleri çıkarmaya çalışması geri
dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir.
Kulaktaki yabancı cismin kulaktan büsbütün çıkarılması tedavinin temelini oluşturur. Kulaktaki yabancı
cisimleri çıkartmak için sivri, uzun cisimler sokmak yanlışsız değildir. Kulak kepçesi küçük çocukta geriye ve
aşağıya büyükte geriye ve üste çekilerek uygun aletle cisim çıkarılır. Bilhassa yuvarlak cisimleri
tutarak çıkarmak tehlikelidir. Tutmaya çalışıldığında daha derine kaçabilir.Kulak kanalındaki cismi
çıkarmak için aşağıdaki yollar, hekim tarafından uygulanabilir:
-Kulağa sokulan çeşitli aletlerle cismin ardına geçilerek dışarı çekmeye çalışılır.
-Aspiratör ile vakumla çekilebilir
-Mikroskop eşliğinde çeşitli tutacaklarla çıkarılabilir.
Yabancı cisim çıkarıldıktan sonra her iki kulak tekrar kıymetlendirilir. Zira bazen çocuklar her iki kulağa
da bir şeyler sokmuş olabilirler. Kulak kanalı zedelenmişse antibiyotikli damlalar kullanılabilir.
Burunda Yabancı Cisimler
Çocuğun burnuna sokabildiği yabancı cisimler ekseriyetle yumuşaktırlar. Bunların ortasında kağıt mendil,
toprak, oyuncak kesimleri, silgi sayılabilir. Bazen çocuk bir şeyleri koklamaya çalıştığında da burnuna
kaçabilir. Ekseriyetle çocuklar sıkıldıklarında, meraklandıklarında yahut öbür çocukları taklit ettikleri
vakit burunlarına unsurları sokarlar.
Burunda Yabancı Unsurun Belirtileri Nelerdir ?
Burunda yabancı cismin en sık belirtisi burun akıntısıdır. Çoklukla nesnenin olduğu taraftan, makûs kokulu,
iltihaplı yahut kanlı akıntı görülebilir.
Burunda Yabancı Cisimleri Tedavisi
Tedavide hekim tarafından yabancı cismin burundan çıkarılması temeldir. Buruna sivri, uzun cisimler
sokmamak gerekir. Yabancı cismin olduğu tarafın karşısındaki burun köküne bastırılarak kişi
sümkürtülür. Bazen çocukların burnundan cismi çıkarabilmek için çocuğun sakinleştirilmesi gerekebilir.
Bu durumda, hastane şartlarında, sorunun boyutuna nazaran, çocukla anlaşarak uygulama yapılır. KBB
uzmanı aşağıdaki metotlarla çocuğun burnundan cismi çıkaracaktır:
• Metal uçlu aspiratörler ile vakumlayarak çekmek
• Cismin gerisine ulaşan aletlerle çekerek çıkarmak
• Endoskopik görüntüleme eşliğinde tutarak çekmek
Eğer cisim çok derindeyse ileri itip, ağza düşürerek çıkarılabilir. Ancak bu formül, cisim çocuğun soluk
borusuna kaçma riski taşıdığından, tecrübeli ellerce uygulanmalıdır. Cisim çıkarıldıktan sonra duruma
nazaran burun damlaları yahut antibiyotik reçete edilebilir.
Solunum Yolunda Yabancı Cisim
Teneffüs yollarında yabancı cisim süratli tedavi gerektiren acil bir durumdur. Yabancı cisim aşağıya doğru
daralan teneffüs yollarında sıkışarak akciğerlerin rastgele bir kısmını tıkayabilir. Teneffüs yollarında
yabancı cisim, 5 yaş altı çocuklarda mesken kazalarına bağlı mevt nedenlerinin yaklaşık unu oluşturmaktadır.
Öteki bölgelerin yabancı cisim sorunları üzere, çocuklar sıkıldıklarında yahut meraklandıklarında
ağızlarına bir şeyler sokmaya eğilimlidirler. Bu türlü bir durumda yabancı cisim yemek borusu ya da nefes
borusuna kaçabilir. Nefes borusuna kaçması halinde durum daha acil ve değerlidir. Ayrıyeten yemekler
dişleri tamamlanmamış çocuklarda, yemeğin düzgün çiğnenememesi nedeniyle, tıkanma sebebi olabilir.
7 ay ile 4 yaş ortası çocukların çeşitli küçük cisimlerle (tohumlar, oyuncak kesimleri, üzüm tanesi, bozuk
para, çakıl taşı, fındık, düğme, toplu iğne) boğulma riskleri vardır. Çocuklara bu nedenle yakından göz
kulak olunmalıdır.
Solunum Yollarında Yabancı Cismin Belirtileri Nelerdir ?
Yabancı cismi soluk borusuna kaçması acil tedavi gerektirir. Her çocuğun belirtileri farklı olabilmekle
birlikte, çocuğun yabancı cisim nedeniyle tıkandığının en sık belirtileri şunlardır:
• Nefesinin kesilmesi, tıkanması, morarma, öğürme
• Öksürük
• Nefes alıp verirken ıslığa emsal bir ses olması (ötme sesi)
Bazı durumlarda başlangıçtaki, üstte sayılan belirtiler hafiflese de yabancı cisim hala solunum
yollarını tıkıyor olabilir. Bu durumda tıkanmanın öteki belirtileri de bilinmelidir:
• hırıltılı solunum
• berbatlaşan öksürük
• Çocuğun konuşamaması
• Boğaz yahut göğüste ağrı olması
• Ses kısıklığı
• Dudaklarda morarma
• Nefes alamama
• Çocuğun şuurunu kaybetmesi
Solunum Yollarındaki Yabancı Cisimlerin edavisi
Boğaza takılan yabancı cisim, elle ulaşılabiliyorsa elle çıkarılır. Aksi takdirde çocuksa baş aşağı
tutularak, büyükçe iki kürek kemiği ortasına vurularak yardım edilir. Sorunun ciddiyeti ve tedavisi hava
yolundaki tıkanıklığın derecesine bağlıdır. Şayet çocuğun tıkanması tam ise, çocuk nefes alamayacak,
konuşamayacak ve dudakları moraracaktır. Bu durum acil müdahale gerektirdiğinden çabucak acil servise
başvurulmalıdır. Bazen yabancı cismin çıkarılabilmesi için ameliyat gerekebilir. Öbür hafif bulguların
görüldüğü konuşabilen ve nefes alabilen çocuklar, vakit kaybetmeden hastaneye götürülmelidirler.
Yemek borusu yabancı cisimlerinin belirtileri ve tedavisi
Yemek borusuna takılan yabancı cisimler birçok kere daha az gürültülü bir klinik tabloya yol açarlar.
Çocuklar ellerine geçen pek çok şeyi ağızlarına gördüklerinden etraflarında bu cins yutulabilecek cisimler
bırakmamak çok kıymetli bir korunma sağlar. Şayet yutulan yabancı cisim yemek borusu çapından daha
büyük ise yemek borusunda takılı kalır . Hastada yutkunma zahmeti boğaz ağrısı, nefes darlığı gibi
şiddetleri değişebilen belirtiler ortaya çıkabilir.
Yemek borusu yabancı cisimleri de kesinlikle hastaneye başvurmayı gerektirir . Bu cisimler cinslerine ,
büyüklüklerine ve takıldıklara yere bağlı olarak kolay yada ameliyathaneyi gerektiren önlemlerle
çıkartılırlar.
