Geçmişte tiroid bezi tümörleri ortasında ikinci sıklıkta görüldüğü kabul edilen bu tümör tanısı, patoloji uzmanları tarafından günümüzde epey az konmaktadır. Bu kanser tipi, papiller tiroid kanseri üzere tedaviye güzel karşılık verir ve tekrarlama ihtimali düşüktür.
Bu tümörde de temel tedavi cerrahi olarak tiroid bezinin tümör içeren yarısının ya da tamanının çıkartılması ve sonrasında takip eden tabipler tarafından gereklilik duyulursa radyoaktif iyot tedavisi uygulanmasıdır.
Bu tümör, papiller tiroid kanseri ile karşılaştırıldığında, boyun metastazına daha nadiren yol açar, buna rağmen akciğer, kemik üzere uzak organ metastazların daha sık olduğu düşünülür.
Folliküler tiroid kanseri sebepleri nelerdir ve kimlerde daha sık görülür?
Folliküler tiorid kanseri;
- Kadınlarda,
- Elli yaş civarındaki bireylerde
- İyot eksikliğinin yaşandığı coğrafik bölgelerdeki bireylerde
daha sık görüldüğü bilinmektedir.
Radyasyon ile folliküler kanser oluşumu ortasında kanıtlanmış bir alaka bulunmamaktadır.
Folliküler tiroid kanseri ne çeşit belirtiler verir?
Folliküler tiroid kanserli hastalar, çoklukla iki farklı halde tabibin karşısına çıkar:
- Tiroid bezinde ele gelen ya da ultrasonla fark edilen nodüllerden ince iğne biyopsisi alınması üzerine patoloji uzmanının folliküler neoplasm ya da lezyon varlığından yahut kuşkusundan kelam etmesi ile.
- Akciğer, kemik üzere organlarda tıbbi incelemeler sırasında saptanan metastazların biyopsisi sonrasında tiroid folliküler kanser metastazına bağlı olduğunun anlaşılması ile.
Yani folliküler tiroid kanseri, ya tiroid bezinde ele gelen nodül yahut uzak organlarda metastaz halinde belirtiler ile ortaya çıkmaktadır.
Folliküler tiroid kanseri nasıl teşhis edilir?
Tiroid bezindeki nodülden alınan iğne biyopsisi, folliküler neoplasm yahut lezyon olarak rapor edildiğinde, bu durum patoloğun makus huylu folliküler kanser ve uygun huylu folliküler adenom teşhisleri ortasında kararsız kaldığı manasına gelmektedir. Bu türlü bir iğne biyopsisi teşhisiyle karşılaşıldığında yapılması gereken nodülün bulunduğu tiroid lobunun (yarısının) ameliyatla çıkartılması ve daha ayrıntılı incelemelerde bulabilmesi için patoloji uzmanına yollanmasıdır.
Ayrıca kimi vakit da, bu kanserin metastaz yaptığı bölgelerden (akciğer, kemik, karaciğer vb.) alınan biyopsiler ile metastazların tiroid folliküler kanserden kaynaklandığı anlaşılmakta, tiroid bezine dönülerek kanser içeren odağın saptanmasına uğraş edilmektedir.
Folliküler tiroid kanseri nasıl tedavi edilir?
Bu hastalıkta yahut kuşkusunda temel tedavi cerrahidir. İnce iğne biyopsisi sonrasında tiroid bezi içinde folliküler tiroid kanseri kuşkusuna varıldıysa, tiroid bezinin örnek alınan nodülü içeren lobun (yarısının), ya da tamamının ameliyatla çıkartılması birden fazla kere standart tedavi usulüdür.
Bu süreç, kimi vakit folliküler kanserin ön teşhisinin doğrulanması için de gereklidir. Yapılacak cerrahinin kapsamı, örneğin; tiroid bezinin yarısının mı yoksa tamamının mı çıkartılacağının kararı, tedaviyi yönlendiren doktorlar tarafından verilir.
Bu hastalıkta boyun lenf bezelerine metastaz (sıçrama) folliküler tiroid kanserine nazaran daha az olduğundan boyun diseksiyonu (boyun lenf bezelerinin ameliyatla çıkartılması işlemi) nadiren gerekmektedir.
Burada değerli olan, tiroid bezinin bir yahut her iki yarısının, tümüyle çıkartılmasıdır. Bu durumda patoloji incelemesinin sonucuna nazaran tekrar bir ameliyat gerekme ihtimali azalmakta, şayet gerekirse de, yapılacak iş daha kolay ve sağlıklı olmaktadır. Cerrahın ve daha sonra tedaviye dahil olabilecek endokrinoloji ve nükleer tıp uzmanı doktorların işi daha kolaylaşmaktadır.
Bu hastalıkta tedaviyi yönlendiren doktorların tercihine nazaran radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi tedavinin aktifliğini arttırmak için eklenebilmektedir.
Ameliyat sırasında tiroid bezinin bir lobu (yarısı) alınacaksa geriye o tarafta hiç doku bırakmamak, ya da çok az tiroid dokusu bırakmak temeldir. Keza her iki taraf tiroid lobları çıkartılacaksa yine geride hiç doku bırakmamak ya da çok az tiroid dokusu bırakmak en sağlıklı ve gerçek uygulama olacaktır.
Folliküler tiroid kanseri ameliyatının akabinde öteki operasyon yahut tedavi gerekir mi?
Çıkartılan tiroid bezi dokusunda folliküler kanser saptanması durumunda hastanın yaşı, cinsiyeti, öteki hastalıklarının bulunup bulunmaması, tümörün büyüklüğü, mikroskopla yapılan incelemedeki hücre özellikleri, tümörün lenf bezlerine, etraf yahut uzak organlara yayılımı üzere pek çok faktör ikinci bir cerrahi (eğer alınmadıysa, tiroid bezinin öteki yarısının alınması ya da boyun lenf bezelerinin temizlenmesi) yahut radyoaktif iyot tedavisi (halk ortasında bilinen ismiyle atom tedavisi), nadiren de radyoterapi üzere ek tedavileri gündeme getirebilir.
Bütün bu faktörleri pahalandırmak ve hasta ve hastalık için en uygun tedaviyi seçmek önemli bir tecrübe ve tıbbi bilgi gerektirir. Doktorunuz tedavinizin planlanmasında izlenecek en uygun yolu belirleyecektir.
Folliküler tiroid kanseri tedavisinde boyun diseksiyonu nedir ve ne vakit gereklidir?
Baş-boyun bölgesindeki berbat huylu tümörlerin cerrahi tedavisinin bir modülü da, hastalık içerdiği bariz yahut beklenen lenf bezelerinin sistematik bir halde, uzunluğundaki hayati yapılara ziyan vermeden çıkartılması, yani boyun diseksiyonu operasyonudur. Bu operasyon çabucak her vakit, tümör dokusunun çıkartılmasıyla eş vakitli olarak uygulanır.
Folliküler tiroid kanseri de nadiren de olsa boyun lenf bezelerine metastaz (sıçrama) yapabilen bir tümördür. Görünürde (muayenede, ultrason yahut MR üzere tetkiklerde) bu bölgelerde lenf nodlarında metastaz varsa, tiroid bezinin çıkartılması sırasında boyun diseksiyonu, uygulanması gereken bir süreç halini almaktadır.
Folliküler tiroid kanseri papiller ve meduller kanserlerden çok daha az olarak boynun yan kısımlarına metastaz yapabilmektedir. Bu durum kelam konusu olduğunda, bu bölgeleri içeren bir boyun diseksiyonu gerekli olabilmektedir.
Boyun diseksiyonunun gerekliliği konusunda doktorunuz sizi bilgilendirecektir.
Folliküler tiroid kanserinde radyoaktif iyot tedavisi (atom tedavisi) hangi durumlarda gereklidir?
Tiroid bezindeki hücreler ve onlardan köken alan tümör hücreleri, bedene verilen iyot atomlarını, tiroid hormonu yahut öncüllerini yapmak için içlerine çekerler. Bu, birtakım tiroid hastalıkları (hipertiroidi gibi) ve kimi tiroid kanserlerinin tedavisinde avantaj oluşturmaktadır. İyotun radyoaktif izotopu bedene verildiğinde, tümör hücreleri bu atomları içlerine almakta ve atomlardan çıkan radyasyon da o hücrelerin vefatına yol açmaktadır. Böylelikle, cerrahi sonrası hala bedende (boyun bölgesinde yahut akciğer, kemik üzere uzak organ ve bölgelerde) kalan tümör hücrelerinin yok edilmesi hedeflenmektedir. Bunun yapılabilmesi için, iyoda olan açlığı tümör hücrelerinden çok daha fazla olan sağlıklı tiroid dokusunun bedenden cerrahi ile büsbütün ya da tama yakınının çıkartılmış olması gerekmektedir.