Epilepsi toplumda yaygın görülen bir hastalıktır. Yaklaşık hesaplamaya nazaran boyunca her 26 şahıstan biri hayatı boyunca en az bir defa epilepsi nöbeti (sara nöbeti) geçirmektedir. Birçok epilepsi hastaları verilen ilaçlardan yarar görmektedir ve hayatlarını olağan halde yönetim edebiliyor. Ancak hastaların bir kısmında tedavi başarısız olur ve hastalar devamlı (bazen günde birkaç kez) nöbet geçirmektedir. Bu durumlarda epilepsi cerrahisi uygulanabilir.
Epilepsi cerrahisi birçok usulden oluşan genel bir tabirdir. Temel amaç hastayı nöbetlerden kurtarmak, ömür kalitesini artırmak ve ilaç tedavisi azaltmak yahut büsbütün kesmektir. Epilepsi cerrahisi uzmanlaşmış merkezlerde epilepsi takımları tarafından yapılmaktadır. Bu grupta genelde beyin cerrahı, nörolog, psikiyatri, psikolog ve radyolog yer almaktadır. Birinci başta epilepsi fokusu araştırılır. Fokus denilen beyin bölgesi çeşitli sebeplerden ötürü denetim altından çıkıp beyefendisinin öteki bölgelerini sinyal vererek nöbet yapmaktadır. Fokusu bulmak birkaç prosedür kullanılır:
MRG
Manyetik Rezonans görüntüleme beyefendisinin incelemesinde yer alan en kıymetli formüllerden biridir. Beyin yapısını yüksek çözünürlükte ortaya koyan bu metot epilepsi kaynağını gösterebiliyor. Beyinde tümör, doğumsal yapısal bozukluklar, kanama, damar hastalığı üzere durumlarda teşhis konulabiliyor. Ancak birtakım hastalarda MR kâfi data sağlayamıyor. Bu durumlarda öteki sistemlere başvuruluyor.
EEG
Elektroensefalografi (EEG) beyefendisinin elektriksel aktivitesini ölçerek nöbet anında yahut nöbetler ortasında gerçek teşhis koymakta kullanılan bir metottur. Ama birden fazla vakit hastalarda EEG nöbet sırasında çekilmediği için epilepsi kaynağı görülmüyor ve ileri tetkikler gerekiyor.
Video-EEG
Bu tetkik sırasında hasta tıpkı anda görüntü ve EEG kaydı yapılmaktadır. Bazen nöbetleri tetiklemek için bilerek ilaçlar azaltılır. Temel maksat nöbeti görüntü ve EEG vasıtasıyla kaydetmektir. Bu yol nöbetlerin beyefendisinin hangi bölgesinden kaynaklandığını göstermekte tesirlidir. Lakin kimi hastalarda tekrar de nöbet kaynağı tam net olarak gösterilemiyor.
SPECT ve PET
SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography) ve PET (Pozitron Emission Tomography) metotları beyefendisinin işlevsel aktivitesini kıymetlendirmek mümkün. Bu prosedürlerde hastaya çeşitli kontrast unsurlar verilir ve bu unsurlar bedenin faal bölgelerinde birikir. Epileptik fokus nöbet sırasında ve çabucak sonrasında yüksek aktivite gösterdiği için maddeyi yüksek oranda biriktir ve münasebetiyle manzara sırasında gösterebiliniyor.
Subdural Elektrot Yerleştirilmesi
Bu usulde beyefendisinin epileptik fokusu olduğu düşünülen beyin bölgesinin üzerine direk elektrot yerleştirerek epileptik aktiviteyi kaydetmek mümkün. Bu esnada alınan kayıt dataları daha sonraki cerrahiyi planlamakta yardımcı oluyor.
Yapılan tetkikler sonucunda epilepsi cerrahisine karar epilepsi grubu tarafından verilmektedir. Takım toplantılarda her hastayı ayrıyeten tartışıp o hasta için en yeterli yol çizmeye çalışır. Cerrahi karar çıktıktan sonra bu karar aileye sunulur ve kabul edildiği vakit operasyon gerçekleştiriliyor. Kompleks bir hastalık olan epilepside cerrahi tedavi prosedürleri de hastanın durumuna nazaran değişiyor.
Rezektif cerrahi
Günümüzde uygulanan sık prosedürlerden biridir. Bu cins cerrahide epileptik fokus olduğu düşünülen bölge cerrahi yolla çıkarılmaktadır.
Korpus Kallozotomi
Bu usulle beyefendisinin sağ ve sol taraflarını birleştiren yapı cerrahi yolla kesilmektedir. Böylelikle bir taraftan kaynaklanan nöbetler öbür tarafa geçemiyor. Uygun hastalarda kullanılan bu usulde en önemli amaç nöbet şiddetleri ve sayısını azaltmaktır.
Hemisferektomi
Hemisferektomi metodu ile operasyon geçiren hastalarda beyefendisinin bir yarısı tamam ayrılarak çıkarılır yahut ayrılıp baş boşluğu içinde bırakılmaktadır. Genelde öteki formüllere nazaran daha az uygulanan hemisferektomi çok seçilmiş hastalara da yapılmaktadır.
Vagus Sonu Stimülatörü
Bu prosedürde hastanın uzunluğundan geçen vagus hududu elektriksel olarak uyarılmaktadır. Vagus hududu bedenin en büyük hudutlarından biri olup parasempatik hudut sisteminin bir modülüdür. Genelde sol vagus sonun etrafına elektrot yerleştirilir. Bu elektrot daha sonra cilt altı bölgeye yerleştirilen bir jeneratöre bağlanır. Dışarıdan ayarlanan bu jeneratör elektrik ihtarları üretir ve bu ihtarlar elektrot vasıtası ile sona aktarılır. Münasebetiyle nöbet sıklığı ve şiddeti azalmış oluyor.
