Çekiç, örs ve üzengi kemikçiklerini içinde barındıran orta kulak olağanda hava doludur ve basıncı dış ortam basıncıyla birebirdir. Östaki borusu dediğimiz yapıyla geniz boşluğuna açılmaktadır. Barındırdığı ve iç kulağa bağlanan bu kemikçik yapıyla işitme ve istikrar işlevinde kıymetli bir role sahiptir. Orta kulak basıncının azalmasıyla birlikte biriken sıvı, orta kulak iltihapları ve kemikçik sistemindeki sorunlar vaktinde tedavi edilmezse işitme de kalıcı sorunlara yol açabilir.
Kulakta sıvı toplanması nasıl meydana gelmektedir?
Çocuklarda anatomik yapı özelliğinden ötürü orta kulakta sıvı toplanması ve orta kulak iltihapları erişkinlere nazaran daha fazla görülmektedir. Orta kulak östaki borusu ile geniz bölgesine açılmaktadır. Bu yapının vazifesi orta kulağın havalanmasını ve drenajını sağlamaktadır. Östaki borusu çocuklarda erişkinlere nazaran daha kısa ve yatay seyreder ve erişkindeki açısına 7 yaşında ulaşır. Çocuklarda geniz eti sık görülen bir sorundur. Büyümüş geniz eti hem östaki borusunun ağzında tıkanmaya yol açabilmekte, hem de orta kulak iltihaplarında rol oynayan kimi mikroplar için bir rezervuar vazifesi görebilmektedir. Kimi çalışmalar allerjik ya da bağışıklık sistemi zayıf olan çocuklarda sıvı birikimine daha sık rastlandığını göstermiştir. Orta kulak sorunları daha çok 2-5 yaş ortasındaki çocuklarda görülmektedir.
Çocukta hangi şikayetler görülür?
En kıymetli belirtisi işitme kaybıdır. Ağrı-ateş üzere başka belirtiler olmadığı için tanıyı erken periyotta koymak kıymetlidir.. Çocuğun anne babasının seslerine geç cevap vermesi ya da zorlanması, televizyonun sesini çok açmaya başlaması, çocuğu çağırırken yükses sesle çağırmak gerekmesi ya da okulda öğretmen ve arkadaşlarını dinlemede zorlanmaya başlaması, okul muvaffakiyetinde meydana gelen düşme kulakta sıvı toplanmasıyla ortaya çıkan işitme kaybına ait ipuçları olabilir. Kimi çocuklar kulakta vakit zaman olan ağrıdan ve kulakta duyduğu seslerden rahatsız olabilir.
Nasıl teşhis edilir?
Muayenede kulak zarında matlaşma, damar yapısında belirginleşme, kızarıklık üzere bir renk değişimi görülebilir, bazen kulak zarında çökmelere rastlanabilir. Kulak zarı gerisinde sıvı birikimi ve hava kabarcıkları görülebilir. Kulakta sıvı birikiminden şüphelenilen hastada orta kulak basınç testi ve işitme testi tanıyı doğrular.
Nasıl tedavi edilir?
Kulakta sıvı birikiminin tedavisi öncelikle ilaç tedavisidir. Yapılan çalışmalar iltihabi faktörlerin de sıvı birikiminde tesiri olduğunu ortaya koyduğu için tedavide birinci planda antibiyotikler kullanılmaktadır Hastaya 10-14 günlük bir kür antibiyotik tedavisi uygulanır. Bunun yanı sıra sıvının emilmesine yardımcı ilaçlar olarak dekonjestan ismi verilen spreyler, şuruplar, allerjik hastalarda antihistaminik ismi verilen ilaçlar ve kortizonlu spreyler kullanılabilir. Bu ilaç tedavisi sonrası hasta takibe alınır. Kulak zarında çökme üzere değişiklikler, önemli işitme kaybı üzere birtakım özel durumlar yoksa hasta 3 ay kadar orta ara denetimlerle takip edilebilir. Bu müddetin sonunda yapılan denetimlerde orta kulaktaki sorun devam ediyorsa tüp takılma süreci uygulanır. Tüp takma süreci tek başına yapılacaksa genel anestezi altında ve kısa süren bir süreçle, rastgele bir kesi süreci yapmadan, dış kulak yolundan mikroskop eşliğinde girilip kulak zarına yapılan küçük bir kesi ile gerçekleştirilir. Süreç sonrası birkaç saat yatak istirahati sonrası birebir gün konutuna gönderilir. Süreç sonrası ilaç tedavisi gerekmez. Çocuklarda birçok vakit eşlik eden bademcik ve geniz eti sorunlarıyla birlikte süreç uygulanır ve bu durum tüp takılma sürecini ve sonrasını etkilemez.
Kulak tüpü ameliyatı ile birlikte, orta kulakta biriken sıvı ortadan kaldırılmakta, sıvı birikimi ve orta kulak iltihabının tekrarlama riski kıymetli oranda düşürülmektedir. Sıvı nedeniyle ortaya çıkan işitme kaybı düzelir.
Kulak tüpü ve takılması
Kulak tüpü ne kadar müddet kalır ?
Kulak zarına yerleştirilen kulak tüplerinin kulakta kalma mühleti tüpün cinsine ve çocuğun özelliklerine nazaran değişmektedir. Kulağına birinci sefer kulak tüpü takılan bir çocuk için seçilen tüpler kısa müddetli tüplerdir. Bu tüpler kulakta ortalama 6-9 ay kalır ve daha sonra beden tarafından, kulak zarından dış kulak yoluna atılırlar.
Tekrar eden tedaviye dirençli çocuklardaki kulak tüpü uygulamalarında, T- tüp dediğimiz uzun vadeli tüpler kullanılmaktadır. Uzun müddetli kulak tüpleri 1 yıldan fazla, tabibin öngördüğü müddet boyunca kulakta kalır. Beden tarafından kolay kolay atılamayan uzun vadeli tüpler çoklukla tabip tarafından çıkarılmaktadır. Kulak tüpü takılan çocuk bunu hissetmez, ağrı ve rahatsızlık hissi oluşturmaz. Tüpün iç çapı çok küçük olduğu için ekseriyetle dışarıdan sıvı girmesi çok zordur, yeniden de banyo, deniz, havuza girme sırasında dikkatli olmakta fayda vardır, lakin çocuğun bu aktivitelerini muhakkak etkilememektedir.
