Geniz akıntısı, burun gerisine ve boğaza fark edilen ölçüde ve değişik kıvamda beden salgısının akmasıdır. Olağan olarak, burnun ve sinüslerin içini kaplayan salgı bezleri günde 250-500 ml. salgı üretmektedir. Bu salgı mukoza yüzeyindeki mikroskopla görülebilen hareketli küçük kıllar vasıtasıyla geriye gerçek hareket eder. Daha sonra bu bilinçsiz olarak farkına varmadan yutulur. Bu salgı zarları ıslatır, havayı nemlendirir, nefesle alınan yabancı hususları fiyat ve temizler, enfeksiyonlara karşı savaşır. Bu salgının üretilmesi ve temizlenmesi; hudutlar, kan damarları, salgı bezleri, hormonlar ve küçük kıllar ortasındaki bağa bağlıdır.
Artmış ince ve pak salgı soğuk algınlığı, grip (üst teneffüs yolu viral enfeksiyonu), allerji, soğuk hava, parlak ışık, kimi besinler ve baharatlar, gebelik ve hormonal değişiklikler, doğum denetim hapları ve kimi tansiyon ilaçlarının da içinde olduğu ilaçlar ve burun içi kemik eğriliği üzere durumlarda görülür. Vazomotor rinit, allerjik olmayan çok salgılı ve tıkalı burun şikayeti yapan durumlardır. Artmış kalın salgı sıklıkla kış aylarında nemlendirme yapılmadan ıslatılan, nemin düştüğü konut ve binalarda görülür. Bunun yanında sinüs ve burun enfeksiyonlarında ve kümes hayvanlarının eserlerine karşı oluşan allerjilerde de görülmektedir. Şayet soğuk algınlığındaki salgı vakit içinde kalınlaşıp sarı, yeşil renk almaya başlıyorsa muhtemelen bakterilerin yol açtığı bir enfeksiyon gelişmektedir. Bunun yanında; çocuklarda burna kaçmış yabancı cismin belirtisi de olabilir (fasulye, bezelye, bir modül kağıt, oyuncağın bir modülü vb).
Salgının azalması aşağıdaki nedenlerden birinden ötürü olabilir:
1.Uzun mühlet etrafa ilişkin irrite edicilere maruz kalmak, burnu kurutup zarların ziyan görmesine neden olabilir (sigara dumanı, endüstriyel dumanlar, otomobil dumanları). Salgı azaldığında olağandan daha kalındır ve yanlış olarak artmış hissi verir.
2. Yapısal bozukluklar (burun septumu eğrilikleri) hava akımını değiştirerek burun zarlarının kurumasına neden olur (yapısal bozukluğa bağlı olarak salgıyı arttırır yahut azaltır).
3. Mukus zarları yaşla büzüşür ve kurur. Bu olağandan daha az ve kalın salgı yapılmasına ve kişinin geniz akıntısı hissine kapılmasına yol açar.
4. Öteki az rastlanan nedenler de zarlarda değişiklik yaparak bu pay neden olurlar.
Bunların haricinde mide asit salgısının yemek borusu ve yutak bölgesine kaçması sonucuda geniz akıntısı hissi oluşabilir.
Tedavi
Tedaviye başlamadan evvel kesinlikle teşhis konulmalıdır. Bu ayrıntılı bir kulak, burun, boğaz muayenesi ve olası kimi labaratuar, endoskopik ve röntgen çalışmalarını içermektedir.
Bakteriyel enfeksiyonlar antibiyotiklerle tedavi edilir, lakin bunlar süreksiz bir güzelleşme sağlar. Kronik sinüzitte kapalı sinüzlerin ağzını açmak için yapılacak cerrahi bir müdahaleye muhtaçlık vardır.
Allerji, sebebi ortadan kaldırmakla denetim edilebilir. Antihistaminikler ve dekonjestanlar, kromolin ve steroid burun spreyleri, öbür formlardaki steroidler ve hiposensitizasyon (aşı tedavisi) tedavi için kullanılabilir. Lakin birtakım histaminikler kurumaya neden olup salgıyı daha da kalınlaştırırlar.
Gastroözofageal reflü yatağın baş tarafını 12-15 cm kaldırmak, gece geç saatte yenilen aperatifleri kaldırmak, alkol ve kafeini kesmek yoluyla tedavi edilir. Anti asit yahut mide asit üretimini durduran ilaçlar yazılabilir. Öteki teşhis metodları uygulanmadan evvel denemek emeliyle tedavi uygulanabilir.
Yapısal bozukluklar cerrahi olarak düzeltmeyi gerektirir. Septum deviasyonu sinüslerin olağan olarak boşalmasını maniler ve kronik sinüzite neden olur. Septumdaki bir çıkıntı irritasyona ve olağandışı salgıya neden olur. Septumdaki bir delik kabuk bağlamaya neden olur. Genişlemiş ve biçimi bozulmuş konkalar (burnun yan duvarlarından çıkan ve hava akımını ayarlayan ve nemlendiren yapılar) yahut polipler (enfeksiyon, allerji yahut irritasyon sonucunda oluşan büyümeler) de tıpkı şikayetlere yol açabilir.
Birtakım durumlarda özel bir neden bulunamaz. Düzeltilebilecek bir hastalık yoksa tedavi daha kolay akabilmesi için salgının inceltilmesi tarafında olur. Bu daha çok sıvı alımı yetersiz olan yaşlı bireyler için geçerlidir. Bu hastalar günde en az sekiz bardak su içmeliler, kafeini bırakmalılar ve şayet uygunsa idrar söktürücü kullanmalıdırlar. Salgıyı inceltecek guaifenesin yahut organik iyot kullanılabilir. Guaifenesin çok ender olarak yan tesir gösterir. Ender olarak organik iyot kullanıldığında tükrük bezlerinde şişme yahut bedende döküntü gelişirse ilaç kesilmelidir.
Burnun su ile yıkanmasında kalın ve azalmış salgının düzeltilmesine yardımcı olur. Bu burun için yapılmış özel bir duşla günde iki ile altı kere ortasında uygulanabilir. Sıcak suyun içine yemek sodası yahut tuz ek edilerek bu sıvı yapılabilir. Son olarak da reçete gerektirmeyen kolay tuzlu çözeltiler burnu nemlendirmek için kullanılır.
3 dakika okuma süresi