Beyin dokusu içine olan kanamalara beyin kanaması denir. Şayet kanama beynin çabucak çeperinde ve damarların etrafında ise buna “Subaraknoid Kanama” denir. Şayet beynin ortasındaki içi sıvı dolu odacıklarda kanama varsa buna “İntraventriküler Kanama” denir. Kanamanın beyni saran kalın ve hami zar olan duranın altında ise “Subdural Kanama”, duranın üstünde ise buna “Epidural Kanama” denir. Bir beyin kanaması üstte bahsedilen bu kanama tipleri ile birlikte olabilir.
BEYİN KANAMASININ NEDENLERİ NEDİR?
Pek çok nedenle beyin kanaması gelişebilir;
- Yüksek tansiyon (Hipertansiyon) en sık nedendir
- Travma, ekseriyetle çocuk ve gençlerde olur
- Anevrizma (Baloncuk) yırtılması
- Arteriovenöz malformasyon (Damar yumağı) yırtılması
- Tümörler
- Pıhtılaşma önleyici ilaç kullanımı
KANAMA BİR ÇEŞİT İNME MİDİR?
İnme genel bir tarif olup beynin bir bölgesinin kanama yahut damar tıkanması nedeni ile hasara uğraması ve buna bağlı belirtiler oluşmasıdır.
NE ÜZERE BELİRTİLER OLUR?
Bu, kanamanın ölçüsüne ve beynin neresinde olduğuna nazaran değişir. Şayet kanama çok fazla ölçüde ise yerinin pek değeri yoktur. Bunların birçok ne yazık ki vefatla sonuçlanır.
Eğer kanama beynin çok değerli vazifeler gerçekleştiren bölgesinde ise kanama çok küçük bile olsa konuşma bozukluğu yahut tam felç üzere çok değerli belirtiler verebilir.
Eğer kanama omurilik soğanında ise bu bölgenin yaşamsal kıymeti nedeni ile çok ağır klinik tablo ve mevt görülebilir.
Kanama çok büyük bir hacimde ise yalnızca kanama bölgesinde bozukluk yaratmakla kalmaz, beynin başka bölgelerine de baskı oluşturarak buna ilişkin bulgular geliştirir. İleri periyotlarında hastalarda uykulu durum, koma ve vefata dahi neden olabilir.
KANAMA OLDUĞUNDA NELER OLUR?
Bu, kanamanın nedenine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Şayet büyük bir atardamar kanamanın kaynağı ise çok ani ve yüksek akımda kan süratle beynin içine girer. Bu durumda hastaların birden fazla hastaneye dahi yetişemeden kaybedilirler.
Eğer kanamanın kaynağı küçük bir damar ise çoklukla kısa müddette kanama durur. Kanamanın hacmi çok değişken olabilir. Bazen çok küçüktür bazen de ileri derecede büyük. Kanama sonucu beynin içinde gelişen kan pıhtısı, beynin olağan alanlarını zorlayarak ve hatta yırtarak o bölgelerdeki öbür damarlardan da kanama gelişmesine neden olabilir.
Gelişen hasar, kanamaya neden olan etkenden, kıymetli yapıların direkt hasarından yahut oluşan kan pıhtısının etraf beyin dokusuna verdiği ziyandan ötürü oluşur.
TANI YÖNTEMLERİ
BEYİN TOMOGRAFİSİ
Genellikle birinci yapılan tetkik budur. Çok süratli sonuç alınır (Genellikle 30 saniye). Kanamanın yerini ve ölçüsünü göstermekte çok faydalıdır.
MR
Kanamanın neden geliştiğini araştırmakta yardımcı bir tetkik sistemidir. Şayet beyin tomografisi kanamanın nedenini göstermiyorsa MR çekilir. Tümör, Arteriovenöz Malformasyon ve bazen Anevrizma bu usulle görülebilir.
ANJİOGRAFİ
Beyine giden ve beyni besleyen damarların ilaçlı sinemasının çekilmesi sürecidir. Damarsal bozuklukları gösteren tetkiktir.
KANAMA SAPTANDIKTAN SONRA NE YAPILIR?
Eğer kanama sonrası gelişen kan pıhtısı küçükse ekseriyetle kan basıncının yakın takibi ve olağan seviyelerde tutulması kafidir. Sık aralıklarla beyin tomografisi çekilerek kan pıhtısının büyüyüp büyümediği denetim edilir. Bir müddet sonra bedenin öteki yerlerindeki morarmaların kaybolması üzere bu kan pıhtısı da buradan yok olur.
Eğer oluşan kanama ve kan pıhtısı çok büyükse ve beynin kıymetli bir kısmını tahrip ettiyse, bu durumda ne yazık ki yapılabilecek çok şey yoktur.
Bazı durumlarda kan pıhtısı ve kanamaya neden olan bozukluk cerrahi yolla çıkartılır. Şayet kan pıhtısı giderek büyüyorsa yahut hayati işlevlerde bozulmaya yol açıyorsa cerrahi uygulanabilir.
Ne tip bir yolun izlenmesinin uygun olacağına nöroloji ve beyin cerrahisi uzmanları birlikte karar verirler.
Bazen kan pıhtısının bulunduğu yer cerrahi olarak düşük riskle ulaşılabilecek bir yerde değildir. Bunu çıkarmaya çalışmak hastaya daha büyük ziyan verebilir. Birtakım hastalarda kanama olduktan günler sonra kanamanın artması yahut etraf dokudaki ödemin artması nedeni ile hastanın durumu bozulabilir. Bu durumda da hastanın durumuna, kanamanın yerine nazaran tedavide cerrahi formüllerin kullanılıp kullanılmayacağına karar verilmelidir. Bazen küçük bir kanama bir müddet sonra çok büyük bir kanama ile tekrarlayabilir. Bunun nedeni çoklukla bir pıhtı tıkacı ile kapanmış olan damar ağzının tekrar açılarak yeni şiddetli kanamanın oluşmasıdır.
Bazı kanamalardan sonra cerrahi uygulanarak hastanın hayatı kurtarılır. Ancak oluşmuş olan beyin hasarı o kadar fazla olabilir ki, hasta koma durumunda, hatta teneffüs aygıtına bağlı olarak ömrünü sürdürmek zorunda kalabilir. Şayet bu halde bir beklenti varsa, bu durumda cerrahi önerilmeyebilir.
BEYİN HASARI TAMİR OLABİLİR Mİ?
Bazen kan pıhtısı yalnızca beyni iterek baskı yapar, misyonları mahzurlar. Pıhtı beden tarafından eritilip yok olunca tüm işlevler geri gelir. Bazen beyinde kalıcı hasar gelişir. Hiçbir tedavi yolu fayda sağlamaz.
İyileşme ve geri dönüş olsa bile çok yavaş gelişir. Hastanın ve yakınlarının sabırla bu gelişmeyi beklemeleri ve tekliflere uymaları gerekir. Çoklukla güzelleşmenin en değerli kısmı birinci 6 ayda olur. Bundan sonraki gelişmeler çok yavaş ve azdır.
REHABİLİTASYON
Burada emel beynin var olan işlevlerini geliştirmektir. Güzelleşmekte olan beyefendisine dayanak olmaktır. Hastanın durumuna nazaran rehabilitasyon hastanede yatarken yahut hastane dışında iken yapılabilir. Rehabilitasyonun tesirli olabilmesi için hastanın ve yakınlarının tam kooperasyonu koşuldur.