Bel fıtığı yahut lomber disk herniyasonu toplumda sıkça görülen hastalıktır. Aslında kendi başına bir hastalık olmayıp disk eklemlerinde dejenerasyon sonucunda ortaya çıkan bir kaç hastalıklardan biridir.
Normalde omurga 26 kemikten oluşmaktadır. Bu kemikler birbirlerinin üzerinde yerleşiyorlar. İki komşu kemik üç eklem vasıtasıyla bir birilerine bağlı. Bu eklemler ön-ortada büyük disk eklemi ve yan-arkalarda iki adet faset eklemlerinden oluşuyorlar.
Bel fıtığı omurganın ön orta kısmında yerleşen disk ekleminde bozulma ile başlar. Bu eklemin büyük kısmını oluşturan nucleus pulposus denilen kıkırdak dokusu bozulur. Dejenerasyon denilen bu süreçte doku niteliğini kaybeder, su oranı azalır. Bu basamağında, hastaların birden fazla bel ağrılarından şikayet eder. Bu durumda hastalara dejeneratif disk hastalığı yahut siyah disk hastalığı üzere teşhisler konulur. Dejenerasyon devam ederse bozulmuş nucleus pulposus parçalanır ve oluşmuş modüllerden biri fıtıklaşıp omurganın içinden geçen hudut köklerine bası yapabilir. Bu durumda bacaklarda hudut basısına bağlı ağrı, uyuşma, güç kaybı üzere şikayetler ortaya çıkar. Öteki hastalarda bariz fıtık oluşmadan dejenerasyon devam eder. Dejenerasyonun ileri basamaklarında nucleus pulposus tamama yakın yahut büsbütün kaybolur. Bu durumlarda kemiklerin birbirinin üzerine oturmasına bağlı olarak omurga kanalında darlık ortaya çıkar. Bu hastalığa lomber dar kanal denir. Birtakım durumlarda nucleus pulposus dokusunu kaybına bağlı kemik kayması da ortaya çıkabilir.
Görüldüğü üzere lomber disk dejenerasyonu yalnızca bel fıtığı değil bir kaç hastalığın oluşması için taban yaratıyor. Münasebetiyle bütün hastalara tıpkı tedavi uygulanamaz. Hastanın durumuna ve hastalığın etabına nazaran seçici davranılması gerekiyor. Genelde bu hastalıkta ön planda kronik (sürekli) ağrı olduğundan hastaların hayat kalitesi etkileniyor. İlaç tedavisi, fizik tedavi üzere metotlar çok fazla ağrısı olmayan hastalarda uygulanabiliniyor. Lakin hudut dokusu hasar görüyorsa yahut şiddetli ağrılar tedaviye cevap vermiyorsa cerrahi tedavi ön plana çıkıyor. Yapılan ameliyat hastanın yaşına, şikayetlerine ve hastalığın basamağına nazaran değişiyor. Ameliyatta maksatlar hudut dokusunu korumak, üzerindeki baskıyı kaldırmak ve gerekirse omurganın sabitliğini sağlamaktır.
