Bacak ağrısı ile birlikte olan bel ağrılarının en sık rastlanılan nedeni bel fıtığıdır.
Bel Fıtığı Kimlerde Daha Sık Gözükür?
Bel Fıtığı Nasıl Oluşur?
Bel Fıtığının Belirtileri Nelerdir?
Bel Fıtığı Teşhisi Nasıl Konur?
Bel Fıtığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
a. Başlangıç safhası
b. Bel fıtığı ilerlerse
c. Ameliyat gerektiren duru
Mikrocerrahi Nedir?
Diğer Cerrahi Metodları Nelerdir?
Bel Fıtığından Korunmak
Bel Fıtığının Cerrahi Tedavisi Bel Fıtığı Kimlerde Daha Sık Görülür?
Tıp lisanında disk hernisi olarak isimlendirilen bel fıtığının toplum içinde rastlanma sıklığı onda bir üzere yüksek bir seviyededir. Bel fıtığı en sık 35-50 yaş ortasında ve her iki cinste de eşit olarak görülür. Omurga yapısı nedeniyle uzun boyluların bel fıtığına yakalanma riskleri daha fazladır. Ağır işlerde çalışanlar, konut hanımları, uzun mühlet oturmak zorunda kalan masabaşı çalışanları, sürücüler, daima ayakta duran öğretmen, eczacı, garson üzere meslek sahipleri, açık havada çalışanlar, ağır gerilim altındaki yöneticiler bel fıtığına yakalanma mümkünlüğü en fazla olan kesittir.
Bel Fıtığı Nasıl Oluşur?
Bel fıtığı omurgalar ortasında bulunan disk denilen elastiki kıkırdak dokunun omurgaların basısı nedeniyle öne hakikat kayarak omurilik kılıfından çıkan ve bacağın çeşitli bölgelerine giden sonları sıkıştırmasıyla oluşur. Bazen ani bir zorlama, ağır bir şey kaldırma, karşıt bir hareket yahut belin üşütülmesi bile bel fıtığına neden olabilir. Lakin bel fıtığının en kıymetli nedeni uzun süren gerilim ve gerginlikler sonrası kaslardaki çok gerilmedir.
Bel Fıtığının Belirtileri Nelerdir?
Tek yahut her iki bacağa vuran ağrılar, ayaklarda uyuşmalar, hareket kısıtlılıkları, yürüme ve oturmada zahmet bel fıtığının belirtileridir. Bel fıtığı ilerlerse iktidarsızlık, çabuk yorulma, idrarını tutamama, dengesizlik ve yürüyememe üzere belirtiler de eklenebilir.
Bel Fıtığı Teşhisi Nasıl Konur?
Günümüzdeki çağdaş teşhis yolları, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans ile bel fıtığı teşhisi çarçabuk konulmakta ve derecesi belirlenebilmektedir.
Bel Fıtığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
a)Başlangıç Safhası
Bel fıtığın tedavisi fıtıklaşmanın, yani disk dediğimiz elastiki hususun bacağa gidensinirlere yaptığı basının derecesine bağlıdır. Şayet yalnızca bel ve bacak ağrısı mevcut, rastgele bir uyuşukluk, güç kaybı, hareket kısıtlılığı yoksa bel fıtığı başlangıç safhasında demektir. Bu halde hastaya kas gevşetici ilaçların verilmesi, yatak istirahati ve belini zorlayacak hareketlerden kaçınması önerilir.
Hastaya yapılacak teklifler şunlardır:
1) Hasta muhakkak bir iki kiloyu aşan yükleri kaldırmamalıdır.
2) Öne ve yanlara gerçek eğilme, belin bükülmesi yasaklanır. Şayet yerden bir şey alınacaksa hastanın çömelerek alması söylenir.
3 ) Hastaların otururken belinin ardına bel boşluğunu yok edecek formda bir yastık koymaları ve yirmi dakikadan fazla oturmamaları önerilir. Şayet hastanın mesleği gereği uzun mühlet oturması gerekiyorsa her yirmi dakikada bir yürümesi önerilir. Uzun müddet otomobil kullananlara ise yirmi dakikada bir otomobillerini park edip otomobillerinin etrafında birkaç defa dönmeleri tavsiye edilir.
4) Hastanın üste yanlışsız uzanması yasaklanır. Üstten bir şey alacaksa bir iskemle yahut merdivenin üstüne çıkıp alması söylenir.
5) Hastaya belini hep sıcak tutması, açık pencere yahut havalandırma önünde durmaması hatırlatılır.
6) Bel ve bacak ağrısı olan hastalar kesinlikle gerilimden kaçınmalıdır. Gerilim ağrıyı arttırmak yanında bel fıtığının ilerlemesine de yol açabilir. Hastanın konutta kaldığı müddet içinde yatak istirahati yapması önerilir. Çok sert tabanların sanıldığının bilakis ziyanları daha fazladır. Kaliteli bir yaylı yatakta ve hastanın kendince en rahat edebildiği konumda yatması daha uygundur.
b)Bel Fıtığı İlerlerse
Şayet üstteki tekliflere, istirahate ve kas gevşetici ilaçlara karşın hastanın şikayetleri devam ediyorsa fizik tedavi uygulanmalıdır. Fizik tedavi kesinlikle bir uzmanın kontrolünde olmalıdır. Fizik tedavi sırasında birinci bir kaç gün ağrılarda artma olabilir, fakat hasta onbeş yirmi seans fizik tedaviye devam etmelidir. Bel çektirme, akupunktur, bele balık bağlama, el masajı, zift yakma üzere formüller fakat istirahatle bile âlâ olabilecek bel fıtıklarına yarar edebilir. Bu tip alternatif tedavi metotlarının hedefleri fizik tedavide olduğu üzere kasları gevşetme temeline dayalıdır. Lakin emeli dışında uygulanırsa bu metotlar yarardan çok ziyan getirir. Şayet yapılan tüm tedavilere karşın hastanın ağrıları geçmemiş ise nükleoplasti metodu uygulanabilir. Nükleoplasti ileri dereceye ulaşmamış bel fıtıklarında fıtıklaşmış diske bilgisayarlı tomografi altında bir iğne ile girilerek radyofrekans dalgalarıyla diskin ısıtılması, diskin içindeki hudutların harap edilmesi ve diskin içinde boşluklar açarak fıtığın çökmesi temeline dayanır. Nükleoplasti tek seans olarak ve hastanede yatma gerekmeden uygulanan bir metottur. Rastgele bir riski yoktur, fakat fıtığı büsbütün yok etmesinin garantisi yoktur.
c)Ameliyat Gerektiren Durumlar
Fizik tedaviye karşın hastanın ağrıları devam ediyorsa yahut geriletilmeyen bir güç kaybı, bacakta incelme, dayanılmaz ağrılar varsa yahut çekilen tomografi yahut MR sinemalarında diskten bir kesim koptuğu tespit edilirse tahlil cerrahi müdahaledir. Ameliyatla omurilikten çıkan hudutlara olan mekanik bası giderilmelidir. Şayet cerrahi müdahale yapılmaz ve hududa bası devam ederse hastada idrarını tutamama, seksüel gücün kaybı, ayaklarda felç üzere sıkıntılar gelişebilir. Maalesef halk ortasında ameliyat olursam sakat kalırım, uzun mühlet yataktan kalkamam, korse takmak zorunda kalırım yahut fıtığım tekrarlar, tekrar ameliyat olurum üzere inanışlar mevcuttur. Ancak mikrocerrahi sayesinde bu tip endişelere gerek kalmamıştır.
Mikrocerrahi Nedir?
Yaklaşık altmış yıldır uygulanmakta olan klasik bel fıtığı ameliyatları sonucu hastaların tam olarak iyileşememeleri, uzun müddet ağrı çekmeleri, işlerine geç dönmeleri cerrahları bu bahiste arayışlara yöneltmiştir ve yirmi iki yıl evvel Caspar ve Yaşargil tarafından mikrodiskektomi metodu bulunmuştur. Mikrodiskektomi hastaların ayağa kalkış ve işlerine dönüş süreçlerini kısaltmış, ancak özel eğitim, özel mikroskop ve özel aletler gerektirdiğinden istek edilen seviyede yaygınlaşamamıştır. Bu nedenle halk ortasında bel fıtığı ameliyatından sonra sakat kalırım, olağana dönemem korkusu epeyce yaygın bir biçimde devam etmektedir. Bel fıtığında uygulanan mikrocerrahi metoduyla hastalar ameliyat olduktan altı-yedi saat sonra ayağa kalkıp yürümekte ve bir gece hastanede yattıktan sonra konutlarına gidebilmektedir. Bu metot sayesinde yalnızca bir buçuk-iki santimlik bir kesi yapılmakta ve ameliyat sonrası cilt yüzeyine dikiş konmamaktadır. Ameliyatın gelişmiş mikroskoplar altında yapılması ameliyat bölgesindeki sonların 25 yahut 40 büyütmeyle görülmesini, böylelikle hudutlara hasar verme riskini sıfıra indirmeyi sağlamaktadır. Hala bu metotla bel fıtığı ameliyatları endişeli düş olmaktan çıkmış, bel fıtığı olan hastaların hastalıkları nedeniyle hüzne kapılmalarını önlenmiştir. Hastalar ameliyat oldukları gün yahut sonraki gün taburcu olabilmekte, bir hafta içinde de olağan yaşantılarına dönebilmektedirler. Birtakım hastalar ise ameliyattan değil narkoz almaktan korkmaktadırlar. Birçoğunda uyuyup bir daha uyanamama korkusu vardır. Epidural anestezinin bel fıtığı ameliyatlarında da kullanılması ile bu dehşet ortadan kaldırılmış, artık bel fıtığı ameliyatları konuşa konuşa yapılır hale gelmiştir. Hastalar ameliyat sırasında rahatlıkla sohbet eder, müzik söyleyebilir, ameliyat sırasında yakınlarını arayabilir hale gelmişlerdir.
Diğer Cerrahi Metodları Nelerdir?
Daha evvelce uygulanan lazerle belfıtığı ameliyatları, perkütanöz endoskopik diskektomi denilen ayaktan tedavi metotları ve kemonükleozis denilen ilaçla diskin eritilmesi metotları lakin istirahatle ve fizik tedaviyle yeterli olabilecek hastalara yarar ettiğinden yavaş yavaş terkedilmektedir. Bir çok hastalıkta da olduğu üzere bel fıtığından değil geç kalınmaktan korkulmalıdır.