Her insan hayatının bir devrinde şiidetli bel ağrısı ve bel tutulması yaşamıştır. Bu ağrıların büyük kısmı istirahat ile bizatihi düzelmekte, küçük bir kısmı tıbbi tedaviye muhtaçlık göstemektedir. Bel ağrılarında yapılacak tedavi ağrının nedenine ve hastalığın yerleşimine nazaran belirlenmelidir.
1-Akut bel ağrısında tedavi
- Kas ve yumuşak dokuların çok gerilmesine yahut ufak yaralanmalara bağlı olan bel ağrısında
(Mekanik bel ağrısı) ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve kısa periyodik yatak istirahati tek başına birçok olguda kafidir. - Travma ve enfeksiyona bağlı bel ağrısı: Travma omurga dizilimini ve bütünlüğünü bozarak şiddetli ağrılara sebep olabilir. Özelikle yüksekten düşme, trafik kazası üzere yüksek güçlü travmalar omurga kemiğini ve dayanak bağ dokularının bütünlüğünü bozarak omirilik ve hudutlara bası oluşturup onlara kalıcı ziyan vererek felçliklere neden olabilir. Hudutlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama, omurgada instabilite (anormal hareketlilik) varsa cerrahi teşebbüs yapılmalıdır. Bel ağrınına neden olan enfeksiyon ise enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın belirlenmesi, enfeksiyona neden olan risk faktörlerinin saptanması gerekir. Abse oluşturmuşsa cerrahi olarak abse boşaltılmalı ve antibiyotik tedavisi verilmelidir.
- Tümöre bağlı bel ağrısı: Omurga, hudut kökü yahut omirilik kaynaklı tümörler bel ağrısına hatta omirilik-sinir basısına bağlı bacaklarda güçsüzlüğe neden olabilir. Omurga kemiğini tutan ve en sık rastladığımız tümör metastazdır (başka bir bölgedeki kanserin yayılması).
i-Omirilik yahut sonlara basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları varsa yahut omurgada instabiliteye (anormal hareketlilik) yol açmışsa cerrahi teşebbüs yapılabilir ve doku teşhisine nazaran radyoterapi-kemoterapi önerilir.
ii-Sinirlere bası bulgusu yoksa, öncelikle biyopsi ile tümörün tipi belirlendikten sonra duruma nazaran, cerrahi teşebbüs ve/veya ışın tedavisi, kemoterapi yapılmalıdır. - Bel fıtığı, bel kayması, spinal dar kanala bağlı bel ağrısı: Yaş ile birlikte omurgalar ortasındaki disklerin su içeriği azalır ve yük taşıma kapasitesi gerideki eklemlere geçmeye başlar. Vakit içinde disklerde fıtıklaşma, eklemlerde kalınlaşma yahut birbirine tutunmada yetersizlik gelişerek problemlere neden olabilirler.
i-Sinirlere basıya bağlı bacaklarda güçsüzlük ve/veya istemli idrar ve gaita yapamama yakınmaları varsa, omurgada instabilite (anormal hareketlilik) varsa cerrahi teşebbüs kesinlikle gereklidir. Kuvvet kaybı üzere nörolojik bulgular olmamasına karşın, tıbbi tedaviye (fizik tedavi, algoloji) karşılık vermeden uzun süren ağrı nedeniyle hastaların ömür kaliteleri etkileniyorsa ağrı tek başına cerrahi teşebbüs nedeni olabilir. Cerrahi teşebbüs prosedürü seçilirken her hasta farklı başka değerlendirilmeli ve o hastaya uygun teknik seçilmelidir. Mikrodiskektomi ve endoskopik diskektomi cerrahi yolları cerrahi sonuçları en güzel olan cerrahi tekniklerdir. İki usulün sonuçları ortasında fark olmadığı bilimsel yazılarda gösterilmiştir. Cerrahi gerektiren bel fıtıklarında Epidurskopi, Lazer üzere usullerin yararı yoktur.
ii-Sinirlere bası bulgusu yoksa ağrı kesici, kas gevşetici ve yatak istirahati (5 günü geçmeyen) önerilir.
2-Kronik bel ağrısında, neden bel fıtığı, bel kayması, omurga kanalının daralması, disk dokusunun yıpranması olan olgularda şayet ilerleyici nörolojik bulgular (kas güçsüzlüğü, istemli gaita ve idrar yapamama) varsa cerrahi teşebbüs, yoksa öncelikle ağrı kesici, kas gevşetici ve kısa periyodik yatak istirahatini takiben fizik tedavi, kas egzersileri önerilir. Kronik bel ağrılarının öbür bir nedeni romatizmal hastalıklardır. Bilhassa gece ağrısıi sabah katılığı, hareket ettikçe ağrıda azalma varsa çekilen sinemalarda bel fıtığı olsa bile ağrıya neden olan sorunun romatizmal hastalık olabileceği akılda tutulmalıdır.
Bel Ağrılarının Önlenmesi
Bilhassa tekrarlayan bel ağrılarının önüne geçilmesi için hastanın fazla kilolarından kurtulması, varsa sigara içmeyi bırakması, bel, sırt ve karın kaslarına yönelik kas idmanlarını tertipli ve daima yapması, uygunsuz duruş, oturma ve yatma konumlarını düzeltmesi gerekmektedir.
