Yeni doğan bebeklerin işitme kaybı tarafından belirli bir protokol çerçevesinde kıymetlendirilmesi ve takibi gereklidir. Bilhassa birtakım risk faktörlerinin varlığında bu kıymetlendirme hayli kıymetli ve kritik olmaktadır.
İŞİTME KAYBI İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ:
Hamilelik sırasında
Annenin viral bir enfeksiyon (özellikle kızamıkçık) geçirmiş olması.
Annenin gebelik sürecinde alkollü içecek tüketimi olması.
Yeni doğan döneminde(doğumdan birinci 28 güne kadar);
Doğumdaki kilosunun 1600 gr’dan düşük olması
Yüz ve kulakların imajının farklı olması
Doğumda sarılığı olması ve bu nedenle kan değişimi uygulanmış olması.
Yeni doğan bakım ünitesinde beş günden fazla kalış hikayesi
Damar yolu ile antibiyotik verilmiş olması
Menenjit geçirmesi
Ailesinde erken yaşlarda olan yahut gelişmiş, kalıcı yahut ilerleyen işitme kaybı olan, bir yahut daha fazla birey olması
Bebeklik döneminde(29 gün-2 yaş)
Damar yoluyla antibiyotik almış olması.
Menenjit geçirmesi
Nörolojik bozuklukların saptanması
Kulaktan kanamanın olduğu yahut olmadığı baş kemiklerinde kırığa neden olan önemli bir yaralanma geçirmiş olması
Üç aydan fazla süren, kulakta sıvının olduğu tekrarlayan kulak enfeksiyonları kıssası olması.
ETRAF İLE İLETİŞİM
(konuşma lisan gelişimi)
Doğumdan 6aya kadar ola devirde;
Beklenmedik yüksek sesli gürültülerle irkilmiyor, hareket etmiyor, ağlamıyor yahut rastgele bir formda reaksiyon vermiyorsa,
Yüksek sesli gürültülerle uyanmıyorsa,
Tabiatıyla sesleri taklit etmiyorsa
Yalnızca sesle sakinleştirilemiyorsa
Başını sese hakikat çevirmiyorsa
Küçük bebeklik periyodunda (6 ay 12 aya kadar);
Sorulduğunda tanıdık kişi yahut eşyaları gösteremiyorsa
Konuşma sesi çıkarmıyor ya da konuşma sesi çıkarmayı bırakmışsa
12 aylıkken, ‘el salla’, elini çırp üzere kolay kelamları yalnız dinlemekle anlamıyorsa
Büyük bebeklik periyodunda (13ay-2 yaş);
Hafif bir sesle birinci seslenişte gerçek istikamete dönmüyorsa
Etraftan gelen seslere duyarsızsa
Birinci seslenişte yanıt vermiyorsa
Sese yanıt vermiyorsa yahut sesin nerden geldiğini anlamıyorsa
Tanıdık beşerler ve meskende etrafındakiler için kolay sözleri kullanmaya ya da taklit etmeye başlamadıysa
Misal yaştaki öteki çocuklar üzere ses çıkarmıyor ve konuşamıyorsa
Olağan ses yüksekliğinde televizyon seyretmiyor, televizyonu çok yakından seyrediyorsa
Manaya ve bağlantı için sözlerin kullanımında kâfi gelişmeyi göstermiyorsa,
İşitme kaybı ihtimali göz önüne alınmalıdır.
NE YAPMANIZ GEREKİR?
Çocuğunuzda bu göstergelerden bir yahut daha fazlası varsa, çocuğunuzun kulak muayenesi ve işitme testinin yapılması gereklidir. Bu rastgele bir yaşta, doğumdan çabucak sonra bile yapılabilir. Bu faktörlerden hiçbirini belirlemediniz, ancak çocuğunuzun olağan duymadığından şüpheleniyorsanız, çocuğunuzun hekimi endişelenmiyorsa bile çocuğunuzun işitmesi değerlendirilmelidir.
İşitme kaybı olmasa bile testin ona bir ziyanı olmaz. Ne var ki, çocuğunuzda işitme kaybı varsa, geç teşhis konuşma ve lisan gelişimini etkileyebilir.
Ayrıca bu risk faktörlerinden hiç biri olmasa bile işitme kaybı mevcut olabilir.
Ebeveynler ve onların anne, babaları onlarla en fazla vakit geçiren beşerler olarak bebeklerdeki işitme kaybını keşfedecek bireylerdir. Rastgele bir vakitte bebeğin işitme kaybı olduğunu düşünülecek olursa bunun hekim ile görüşülmesi gerekir. Bebeğin duyması rastgele bir yaşta test edilebilir. Bilgisayarlı işitme testleri yeni doğanları taramayı mümkün kılmaktadır. Birtakım bebeklerin başkalarına nazaran ortalamadan daha fazla işitme kaybı mümkünlüğü vardır. Bu listedeki rastgele bir husus mevcutsa, çocuğa mümkün olan en kısa vakitte işitme testi yaptırmalıdır. Okula başlamadan evvel tüm çocukların işitme testi ile kıymetlendirilmesi gereklidir. Bu yolla anne, baba yahut çocuğun fark etmediği hafif işitme kaybı ortaya konabilir ya da tek kulaktaki bir kayıp saptanabilir. Bu türlü bir kayıp, besbelli olmasa da konuşma ve lisanı etkileyebilir. İşitme kaybı kulak kiri yahut kulakta sıvı birikmesinden kaynaklanabilir. Bu tipte süreksiz işitme kaybı olan birçok çocuğun, ilaç tedavisi yahut küçük bir cerrahiyle işitmesi düzeltilebilmektedir.
Geçici işitme kaybının bilakis birtakım çocukların kalıcı olan hudut kaynaklı işitme kayıpları vardır. Bu çocukların çok azı büsbütün sağır olup çoğunluğunda bir ölçü kullanılabilir işitme mevcuttur. Erken teşhis, erken işitme aygıtı uygulaması ve özel eğitim programlarına erken başlamak, çocuğun mevcut işitmesini ve bağlantı hünerlerini en yüksek düzeye getirmeye yardımcı olabilir.
YENİDOĞAN İŞİTME TARAMASI PROTOKOLÜ
Amaç: işitme kayıplarını birinci 3 ay içerisinde tespit ederek en geç 6 aylıkken aygıt uygulamasına başlayabilmektir. Tüm yeni doğan bebeklerin bir protokol çerçevesinde kıymetlendirilmesi gerekir.
NORMAL ORTAMDAKİ BEBEKLER İÇİN PROTOKOL
24–48 Saatlikken: Oto Akustik Emisyon (OAE) tarama testi ile işitmenin kontrolü
Bu testte olumlu karşılık alınamayan bebeklerde: 1. ayda tekrar OAE tarama testi
Birinci ayda da tarama testinde olumlu karşılık alınamayan bebeklerde: 2. ayda tekrar OAE tarama testi
İkinci ayda da testten olumlu yanıt alınamıyorsa: Tanıya yönelik test paneli: Timpanogram + Beyin sapı odyometrisi (ABR) + Transient evoked oto akustik emisyon (TEOAE)
YENİDOĞAN AĞIR BAKIM SERVİSİNE YATIŞI YAPILMIŞ OLAN BEBEKLER İÇİN PROTOKOL
Taburcu olmadan evvel: ABR tarama testi
Bu testten olumlu yanıt alınamayan bebeklerde: 1. ayda Tanısal ABR testi-
Tekrar olumlu yanıt alınamayan bebeklerde: 3. ayda Tanıya yönelik test paneli
