Baş dönmelerinin büyük kısmı kulakla ilgili hastalıklardan kaynaklanıyor. Orta ve ileri yaşlarda daha sık görülen baş dönmesinin büyük kısmının kulakla ilgili hastalıklardan kaynaklandığını belirten uzmanlar, kesinlikle bir tabibe danışılmasını öneriyor.
Üsküdar ÜniversitesiNPİSTANBUL Beyin Hastanesi KBB Uzmanı Doç. Dr. Murat Topak, istikrarın gözlerden, iç kulaktaki istikrar organlarından, kas ve iskelet sisteminden gelen bilgilerin beyin tarafından kıymetlendirilmesi sonucu sağlandığını söyledi.
Bu sistemlerden birinde ortaya çıkacak bir bozukluğun bu sistemler ortasındaki ahengi bozduğunu söz eden Doç. Dr. Murat Topak, bunun sonucunda da dengesizlik yahut baş dönmesi şikayetlerinin ortaya çıktığını tabir etti.
Orta ve ileri yaşlarda daha sık görülüyor
Baş dönmesinin bir hareket yanılsaması olduğunu söz eden Doç. Dr. Murat Topak, “Hasta, olmayan bir hareketi varmış üzere hissetmekte, kendisinin ya da etrafının hareket ettiğini zannetmektedir. Dengesizlik hissi, kişinin etrafına nazaran istikrarını sağlayamama durumudur. Baş dönmesi ve istikrar bozukluğu, epey sık rastlanan yakınmalardandır. Orta ve ileri yaş kümesinde daha sıktır. Çocukluk çağında hayli seyrek görülmektedir” diye konuştu.
Baş dönmesi ve dengesizlik yakınması olan hastanın değerlendirmesinde detaylı bir formda şikayetlerin not edilmesi ve sistemik muayeneye tabi tutulmasının en kıymetli adım olduğunu belirten Doç. Dr. Murat Topak, şunları söyledi:
“Bu bazen Kulak Burun Boğaz (KBB), Nöroloji ve Kardiyoloji’den oluşacak bir takım çalışmasını gerektirebilir. Birçok vakit ayırıcı teşhiste odyometrik testler, videonistagmografi, kalorik testler, rutin biyokimya, elektrokardiyografi, MRI, boyun doppler, ultrasonografi üzere birçok teknolojik aletten yararlanılabilir.
Muayene ve hastanın öyküsü kulak ile ilgili bir hastalığı düşündürüyorsa odiometrik tetkik ile hastanın işitmesi denetim edilmelidir. VNG (videonistagmografi) iç kulak işlevlerini gösteren bir öbür testtir, görsel yahut kalorik uyaranla oluşturulan göz hareketlerinin kaydedilmesi temeline dayanır. Baş dönmesine neden olan lezyon yerinin ve tarafının saptanmasına dair bilgi verebilmesi ve bilhassa bilgisayarlı sistemde dökümantasyon sağlaması değerli bir özelliğidir.”
Sorun kulağınızda olabilir
Baş dönmelerinin çeşitli sebepleri olduğunu belirten Doç. Dr. Murat Topak, bunları şöyle sıraladı:
“Kulakla ilgili nedenler: Gerçek baş dönmelerinin büyük bir kısmından kulak ile ilgili hastalıklar sorumludur. Duruma bağlı baş dönmesi, baş dönmesi ile ilgilenen kliniklerde en sık rastlanan nedendir. İleri yaş kümelerindeki vertigo olgularının %50’sinden sorumludur. Tipik yakınmalar baş hareketleriyle ortaya çıkan, saniyeler süren, etrafın dönmesi şeklinde olan vertigo ile birlikte dengesizlik hissi ve bulantıdır. Birçok hastada bu şikayetler periyodik olarak düzelir ve sonra tekrarlar. Tanısı, iç kulaktaki yarım daire kanallarının, yapılan testler sırasında birtakım hareketlere verdiği cevaplara bakılarak konulur. Tedavisi, yarım daire kanallarının içerisinde yer değiştirmiş olan kristallerin tekrar yerine oturtulmasına dayalı özel hareketlerdir.
Meniere hastalığı: İşitme kaybı, kulakta çınlama, dolgunluk hissi ve baş dönmesi atakları ile karakterizedir. Hastalık iç kulaktaki sıvıların dengesizliğinden kaynaklanır. Viral bir enfeksiyon sonrası istikrar sonunun etkilenmesine bağlı kulak hastalıkları, akut ve kronik orta kulak iltihapları, işitme kaybı ile giden kulak hastalıkları, bazen hiç bir nedene bağlı olmaksızın iç kulakta bulunan zarların yırtılmasına bağlı baş dönmeleri olabilir.
Travmalar: Sıklıkla başa alınan sert darbelerle, kafatasında oluşan, iç kulakta da hasara yol açan bir kırık sonrasında işitme kaybı ile birlikte baş dönmesi oluşabilir. Bazen rastgele bir kafatası kırığı olmadan da iç kulak yapılarında sarsıntıya bağlı olarak baş dönmesi oluşabilir.
Nörolojik hastalıklar: Migren, beyin, beyincik üzere organlardan oluşan merkezi hudut sistemindeki kanama yahut kan damarlarındaki tıkanıklıklara bağlı beslenme bozuklukları, multipl skleroz, çeşitli beyin tümörleri, parkinson hastalığı üzere hastalıklar istikrarın bozulmasına neden olabilirler.
Dahili hastalıklar: Kalp yetmezliği, kalp kapakçığı hastalığı, diabet, tiroid bezi hastalıkları, kansızlık, denetim edilemeyen yüksek tansiyon, duruma bağlı düşük tansiyon, kalp ritim bozuklukları, ani ve şiddetli su kaybı (ishal, kusma) baş dönmesine neden olabilir.
Ayrıca psikojenik baş dönmeleri de görülebilmektedir.”
Profesyonel dayanak önemli
Baş dönmelerinde tedavinin nedene yönelik olduğunu tabir eden Doç. Dr. Murat Topak, “Pozisyonel baş dönmelerinde testler sırasında tespit edilen patolojik durumu düzeltici hareketler ile tedavi mümkündür. Meniere hastalığında uygulanan tedavi atak sırasında öncelikle baş dönmesi olmak üzere hastalığa ilişkin yakınmaları ortadan kaldırmayı emeller, ataklar ortası devirdeki tedavide ise hastaya ilişkin tetikleyici gerilim faktörlerinin belirlenmesi ve giderilmesi, sedanter (düzensiz fizikî aktivitenin olduğu ya da fizikî aktivitenin olmadığı) bir ömür şeklini bırakarak uğraş ve spor aktivitelerine teşvik edilmesi ve gereğinde profesyonel ruhsal yardım alınması da önemlidir” diye konuştu.
Stres ve sigara atakları tetikleyebilir
Meniere hastalığında gerilim, yorgunluk, sigara, alkol ve kafein üzere etkenlerin atakları tetikleyebildiğini kaydeden Doç. Dr. Murat Topak, şu tavsiyelerde bulundu:
“Tuzlu besinlerden kaçınma, yemeklere piştikten sonra tuz konulmaması önerilir. Hastalığın doğal seyrinde bireye has farklılıkların bulunması tedavi seçimini ve formülünü güçleştirmektedir. Lakin genel olarak hastaların %85’i medikal tedaviden fayda görür, geri kalan %15 kadarında ise girişimsel tedavilere muhtaçlık ortaya çıkar, bunlar ortasında intratimpanik tedaviler, lokal yüksek basınç uygulaması, ventilasyon tüpü uygulaması, endolenfatik kese cerrahisi, vestibüler nörektomi sayılabilir. Baş dönmesinin akut yahut kronik orta kulak iltihabına bağlı olması durumunda bu hastalıkların uygun biçimde tedavi edilmesi gerekir. Öbür baş dönmesi nedenleri, ilgili branş tabiplerince gerçek teşhis konulduktan sonra çeşitli tekniklerle tedavi edilir.”
