1. Baş dönmesi yada Vertigo nedir? Tıpkı şeyler midir?
Türkçemize baş dönmesi olarak çevirilen söz kökeni latinceye dayanan “Vertigo” epey yaygın ve bir çok branşı ilgilendiren bir sıkıntıdır. Kimileri tarafından insanın yaşayabileceği en makus his olarak da tanım edilmiş bir semptomdıur (yani hastanın şikayetidir) ve bir hastalık değildir. Bunun manası bir çok hastalıktada bulunabilen bir bulgu olup altındaki hastalığın aydınlatılmasını gerektirir.
2. Bazen hissedilen hafif dengesizlik durumuna vertigo diyebilir miyiz?
Az evvel bahsettiğimiz Vertigodan farklı olarak hastalar bazen dizzines dediğimiz yani dengesizlik şikayeti ile başvururlar bu gemi yada otobüs seyahati sonrası, ya da alkol alımı sonrası sonraki gün sıklıkla karşılaşılan bir durum olmakla birlikte ruhsal yada sebebi bilinmez biçimde de olup çoklukla zaten kısa müddette geçen bir durumdur. Burada baş dönmesi olmaz hafif boşlukta üzere dengesizlik hissi olur. Ayrıyeten gerçek vertigo ile sıklıkla karışabilen bizim “Ortostatik hipotansiyon” dediğimiz “pozisyona bağlı tansiyon düşmesi” olarak tanımlanan durum vardır ki bu durum genelde bayanlarda görülür. Yerçekimine karşı yapılan ani hareketlerde tansiyon düşüklüğü ile birlikte göz kararması ve hafif dengesizlik durumudur. Bu durumdaki hastalarımıza ani iniş kalkış hareketlerinden sakınmalarını öneriyoruz.
3. Baş dönmesi sebebiyle hangi tabibe başvurmalıyım?
Denge sistemimizin oluşumunda en önemli iç kulaktaki yarım daire kanlalları, göz, eklemler, beyin-beyincik sorumludur. Bunlardan beyin ve beyincik ile ilgili olanına santral yani merkezi vertigo sebepleri diyoruz ki bunlar Nöroloji branşının ilgi alanına girerler, bu durumu hastalar yer ayağımın altından kayıyor, boşlukta üzereyim, sandalda ayakta sallanıyomuşum üzere his oluyor, başım sizin etrafınızda dönüyor üzere tarfilerler. Bunlar dışındaki baş dönmeleri periferiktir (yani çevreseldir) ve bunlarda tipik olarak etrafın döndüğü hissi ön plandadır. Hastalar bu durumu etraf fırıl fırıl dönüyor biçiminde tabir ederler. Çevresel sebeplerin başlıcaları ise iç kulak yarım daire kanalları ve salyangoz kaynaklıdırlar. Bu tip kaynaklı baş dönmeleri ani ve gürültülü başlarlar, genelde şiddetlidirler ve beraberinde bulantı-kusma çoğunlukla bulunur. Bilhassa iç kulak kaynaklı olanlarına bazen işitme kaybı yada kulak çınlaması eşlik edebilir.
Özetle Nörolog mu KBB mi birinci ayırımıda: Etraf dönüyorsa, ani ve şiddetli başladıysa, işitme kaybı ve çınlama varsa KBB; yavaş yavaş başladı ve hafif ise başınız kişinin etrafında dönüyor yahut boşlukta kalıyor hissi ise Nörolojiye başvurmak uygun olur
4. Vertigo ile kristallerin birikimi dışında öteki ne çeşit hastalıklarda karşılaşıyorsunuz?
Diğer sık baş dönmesi sebeplerinden başlıcaları ise Vestibuler nörinitis ( istikrar sonunun iltihaplanması, Meniere hastalığı ( iç kulak tansiyonu), Ruhsal baş dönmeleri, Vertebrobaziller yetmezliğe ( uzunluğundan geçen atardamarların çeşitli sebeplerle daralması) bağlı olanlardır.
Bunlardan kısaca bahsedecek olursak Vetibuler nörinitis genelde teneffüs yolları enfeksiyonları sonrası olup bir kaç hafta daima baş dönmesiyle ve bulantı-kusma ile karakterize bir durumdur. Baş dönmesi epey rahatsız edici olup bunları bir kaç gün hastaneye yatırmak gerekebilmektedir.
Diğer sık karşılaşılan durum ise Meniere hastalığı olup bu iç kulak sıvısının basıncının yükselmesine bağlıdır. Burada dalgalı işitme kaybı dediğimiz değişiklik gösteren işitme kaybı ve kulakta dolgunluk tipiktir. Atakları çok şiddetli olup atak sonrasında başlangıçta işitmesi olağana gelir ama vakitle atak sıklığı artarak işitme kayıpları kalıcı olmaya başlar. Meniere hastalığının tedavisinde ve korunmasında farklı tedaviler uyguluyoruz. Korunma için tuz kısıtlaması ve orta kulak basıncını düşüren idrar söktürücüleri en önemli kullanıyoruz.
Öbür sık görülen durum ise aslında nöroloji branşını ilgilendiren Vertebrobaziller yetmezlik bahsidir. Bu durum kalpten çıkıp beyincik ve beyefendisine kan götüren damarların tıkanmasına bağlı olup boyun fıtıkları ve kireçlenmeleriyle birlikte görülür, bilhassa 60 yaş üzeri şahıslarda daha sık görülür. Bunlar hakikat teşhis edilmeleri doppler ultrasonografi ile olmakta olup ilaç tedavileriyle yahut varsa boyun fıtık ve kireçlenmesine yönelik tedaviler uygulanabilir.
