BADEMCİK İLTİHABI ( TONSİLLİT )
Bademcikler ağız boşluğunun iki tarafında yerleşmiş lenfoid dokulardır. Bademcikler bedenin birinci savunma yerlerinden biridir. Lakin her ne kadar bedenin savunma organı olsalar da vakit zaman bademciklerin kendileri de iltihap olabilir. Bademcik iltihabı bilhassa çocukluk devrinde sık rastlanılan bir durumdur. Hastalık birden fazla vakit süratli bir başlangıç gösterir. Şiddetli bir boğaz ağrısı ile birlikte ateş, terleme ve titreme vardır. Hastalar boğaz ağrısı nedeniyle yutkunmakta zorluk çekerler. Bazen uzunluğundaki lenf bezlerinde de ağrılı şişmeler olur. Hastalığın şiddetine bağlı olarak genel bir halsizlik ve kas ağrıları da izlenebilir.
Bademcik iltihabının en sık nedeni virüslerdir. Lakin hastaların %30 unda etken bakterilerdir. Bademcik iltihabının sebebi bakteriler olduğunda en sık sebep A gurubu beta hemolitik streptokoklardır.
Hastalığın tanısı klinik muayene ve gerektiğinde boğaz kültürü yapılarak konulur. Kan testlerinde beyaz küre sayısında artış vardır. Bademcik iltihabı çoklukla kendi kendine düzelebilen bir enfeksiyondur. Lakin vakit zaman peritonsiler abse, derin botun enfeksiyonu ve septisemiye yol açabilir. Etken beta hemolitik streptokoklar olduğunda tedavi edilmediği taktirde akut romatizmal ateş ve glomerulonefrite neden olabilir.
Bademcik iltihabının tedavisi etkenin ortadan kaldırılması ve destekleyici tedavidir. Etkenin beta hemolitik streptokok olduğu düşünülen hastalarda kesinlikle 10 günlük antibiyotik tedavisi uygulanması gerekir. Antibiyotiklerin yanı sıra hastanın ateşini düşürmek ve arısını azaltmak için ateş düşürücü verilmeli ve hastanın bol sıvı alması sağlanmalıdır. Ekseriyetle tedaviye başladıktan sonra 3 gün içerisinde rahatlama gözlenir.
BADEMCİK AMELİYATI NE VAKİT YAPILIR?
Tekrarlayan bademcik iltihaplarında bademcik ameliyatı gündeme gelebilir. Bunun için kabul edilen kriterler şöyledir:
Bademciklerin enfeksiyonları
Yılda 7 kez
2 yıl mühletle yılda 5 kez
3 yıl müddetle yılda 3 kez
Peritonsiller abse (?2)
Nefes darlığı, horlama, uyku apnesine yol açan tonsil/adenoid büyüklüğü
Medikal tedavi ile düzelmeyen, makus ağız kokusuna yol açan tonsillerde enfekte debris birikimi
BETA TAŞIYICISI OLAN ŞAHISLARDA NE YAPILMALIDIR?
Beta taşıyıcısı olan şahısların standart olarak tedavi edilmelerine gerek yoktur. Zira bunlarda çoklukla hastalık ya da betaya bağlı komplikasyonlar izlenmez. Lakin aşağıdaki durumlarda taşıyıcıların tedavi edilmesi gerekir:
Aile bireylerinde tekrarlayan beta enfeksiyonlarının varlığı
Akut romatizmal ateş ya da glomerulonefrit öyküsü
Streptokokkal enfeksiyon geçiren bireylerle yakın temas
Profesyonel sıhhat sunucuları ya da hastanede yatan hastalar
Toplumda Akut romatizmal ateş ya da glomerulonefrit riskinin artması
GENİZ ETİ SORUNLARI
Geniz eti burun boşluğunun art kısmında genizde yer alan lenfoid dokudur. Ekseriyetle çocuk yaşlarda fizyolojik olarak ya da enfeksiyonlara ve alerjiye bağlı olarak büyüme yapabilirler. Geniz eti büyümesi 2-6 yaş gurubu çocuklarda daha sık rastlanır.
GENİZ ETİNİN BULGULARI NELERDİR?
Geniz eti büyümesi olduğunda çocuklarda burun tıkanıklığı, geceleri horlama, ağzı açık ahenge, ağız kokusu, tekrarlayan üst teneffüs yolları enfeksiyonları görülür. Bu çocukların uyku kalitesi bozulur. Geceleri uyku apnesi yani uyku sırasında nefes durması görülebilir. Bu çocukların büyümelerinde yavaşlama olur. Geniz eti büyüdükçe bakteri ve virüsler için bir rezervuar haline gelir ve üst teneffüs yolları enfeksiyonlarının daha sık oluşmasına neden olur. Çocuklar enfeksiyon geçirdikçe geniz eti daha fazla büyür. Bu bir kısır döngü yaratır. Bu çocuklarda östaki borusu işlevleri etkilenebilir. Bu da orta kulakta sıvı toplanmasına ve işitme kayıplarına neden olur. Bu çocuklarda tıpkı vakitte gün içerisinde huzursuzluk ve dikkat bozukluğu görülür.
GENİZ ETİ MUAYENESİ NASIL YAPILIR?
Geniz etini burundan ya da ağızdan direkt bakarak görmek mümkün değildir. Geniz eti varlığını anlamak için en ülkü prosedür fleksible nazofaringoskop denilen kıvrılabilir teleskoplar ile muayene etmektir. Bu sayede geniz eti direkt olarak görülerek teşhis konulur. Yumuşak doku dansitesinde çekilen röntgen sinemaları de geniz eti hakkında bilgi verebilir ancak birden fazla vakit aldatıcıdır. Öteki bir metot ise parmakla tuşe dediğimiz, doktorun çocuğun ağzından genzine parmağını sokarak yapılan muayenedir. Bu muayene şeklide geniz eti hakkında bilgi verir lakin çocuğun psikolojisi açısından bu muayeneden kaçınmakta yarar vardır.
GENİZ ETİ BÜYÜMESİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Çocukta geniz etinin büyümesine neden olan bir alerji durumu varsa bunun nazal kortizonlu spreylerle tedavi edilmesi gerekir. Yeniden akut enfeksiyonlar sırasında antibiyotik kullanımı çok değerlidir. İlaç tedavisine karşın geniz eti hala büyük ve çocukta yakınmalara neden oluyorsa geniz etinin ameliyatla alınması gerekir.
GENİZ ETİ AMELİYATI NE VAKİT YAPILMALIDIR?
Geniz etinin büyüklüğüne bağlı olarak çocukta uyku kalitesi bozulmuş ve daima ağız teneffüsü yapıyorsa
Geniz etinin büyüklüğüne bağlı olarak çocukta uyku apnesi gelişmişse
İlaçla düzelmeyen ve sık tekrarlayan geniz eti enfeksiyonları varlığında
İlaç tedavisi ile düzelmeyen orta kulakta sıvı toplanması durumu kelam konusu ise
Bu durumlarda geniz etinin ameliyatla alınmasında yarar vardır.
GENİZ ETİ AMELİYATI NASIL YAPILIR?
Geniz eti ameliyatı genel anestezi ile yapılır. Adenotom denilen aletlerle geniz eti alınır. Bunun yanı sıra radyofrekans yolu ile geniz eti küçültülebilir. Lakin klasik tekniğe nazaran besbelli bir avantaj sağlamaz.
