Araç Tutması

Hareket hastalığı değişik istikametlerde ivmelenmeye bağlı gelişen ve önemli bir hastalık olmamakla birlikte kişiyi rahatsız eden bir bozukluktur. Her yıl iki milyon kişi bu nedenle doktora başvurur. Birtakım şahıslar, uçağa, otomobile ve en çok da deniz taşıtlarına bindiklerinde baş dönmesi, mide bulantısı hatta kusmadan yakınırlar. Tıp lisanında bu yakınmaları özetleyen ‘vertigo’ terimi Latince kökenli olup ‘dönmek’ manasına gelir. Sersemlik, vertigo, hareket hastalığı istikrar algılarıyla ilgili problemlerdir.
İstikrar duyusu, iç kulak, gözler, derin duyular, kaslar ve eklemler ile merkezi hudut sistemi ortasındaki karmaşık bağlantı sonucunda oluşur. Hareket hastalığı bulguları merkezi hudut sisteminin başka sistemlerden birbiri ile çelişen mesajlar alması ile ortaya çıkar.
Örneğin fırtınalı bir havada uçak seyahati yaparken uçağınız bir hava boşluğuna düştü diyelim. Bedeninizden derin duyularınız yoluyla gelen ikazlar düşüyor olduğunuz bildirisini beyne iletirken gözleriniz yalnızca uçağın iç yerini algıladığından hiçbir değişiklik yok iletisi iletecektir. Bu birbiriyle uyumsuz bilgiler sonucunda hareket hastalığı yakınmaları ile karşı karşıya kalırsınız. Tıpkı halde otomobilin art koltuğunda seyahat yaparken ya da yolda kitap okuyorsanız gözleriniz hareket algılamaz lakin iç kulağınız ve derin duyularınızdan gelen ihtarlar hareket ettiğinizi söyler. Tüm bu karışık sistemin çelişkili bildirileri nedeniyle mide bulantısı, kusma üzere yakınmalar oluşur.
Aslında bu hastalık süreksiz ve kıymetli sonuçlara yol açmayan bir durumdur. Fakat kişiyi sahiden çok rahatsız eder ve kısıtlar.
ÖNLEMLER
Baş dönmesi ve istikrar bozukluğu yakınmalarına yol açan bir çok hastalık vardır. Bilhassa iç kulakla ilgili hastalıklar, tansiyon ve damar hastalıklarıyla ilgili sorunlar ve nörolojik birtakım hastalıklar istikrar bozukluğuna neden olabilirler. Lakin hareket hastalığında yakınmalar, fizyolojik bir bozukluk nedeniyle oluşmamaktadır. Bu nedenle şayet seyahatlerde araç tutmasından yakınıyorsanız bir grup tedbirlerle daha rahat edebilirsiniz.
Araçta kesinlikle gözünüzün hareketi görebileceği bir yere oturmalısınız. Örneğin arabada ön koltuğa oturmalı, gemide ufuğa bakmalı ve uçakta kesinlikle pencere kenarını tercih etmelisiniz. Uçaklarda kanat üzeri daha az hareket edeceğinden tercih edilebilir.
Yola çıkmadan evvel sindirilmesi güç ve baharatlı besinlerden kaçınınız. Yapılan araştırmalar dolu mide ile yola çıkmanın yakınmaları arttırdığını göstermiştir.
Ani baş hareketleri istikrar bozukluğu yaşayan bireylerde hastalığı körükleyecektir. Bu nedenle başınızı sağa ve sola süratle çevirmekten sakınınız. Başı boyun hareketiyle çevirmek yerine beden ile birlikte dönmeye çalışınız.
Hastalığın artmasına neden olabilecek sigara, kafein ve tuz üzere hususlardan uzak durunuz.
Yakınmanızı arttırabilecek gerilim, hüzün, sonlanma, alerji üzere etkenlerden korununuz.
Yola çıkmadan evvel hekiminizin önereceği mide bulantısını önleyici bir ilaç kullanabilirsiniz.
Araç tutması olan şahısların yol arkadaşlarına da onları konuşturmamak ve kendilerine bakmak zorunda bırakmamak üzere vazifeler düşer.
Araç tutması ekseriyetle kişinin kendi kendine yenebileceği bir hastalık olup ileri boyutta yakınması olanlarda hekim tarafından verilebilecek sakinleştirici ilaçların yararı olur. Yola çıkmadan evvel bu tekliflere kulak vermeniz tatile daha sağlıklı başlamanızı sağlar.
Hepinize sağlıklı bol güneşli günler dilerim.