Uçak seyahati sırasında karşılaşılan en sık tıbbi sorun kulak sorunlarıdır. Çoğunlukla basit
rahatsızlıklar olur, nadiren süreksiz ağrı ve işitme kaybı oluşur. Bu broşür uçak seyahatiniz esnasında
karşılaştığınız hafif kulak sorunlarınız ve nasıl korunacağınızı anlamanız için hazırlanmıştır.
Kulağın Yapısı
Kulak genel olarak üç kısma ayrılır .
Dış Kulak : Başın yan tarafında görülen kulak kepçesi ile içeriye kulak zarına kadar devam eden dış
kulak yolundan oluşur.
Orta Kulak : Kulak zarı ile iç kulak ortasında kalan ufak boşluktur. Bu ortada üç adet kemikçik ( Çekiç , örs
, üzengi ) , kulak kemiğinin hava boşlukları bulunur.
İç Kulak : Kulak kemiğinin iç kısmında bulunan ve işitme ile istikrar hudut uçlarını ihtiva eden kısmıdır.
Hava seyahati sırasında soruna yol açan orta kulak kısmıdır. Ufak bir hava boşluğu olduğu için,
basınç değişikliklerinden etkilenir.
Olağan olarak her yutkunduğunuzda (veya ikinci üçüncü yutkunduğunuzda) kulaklarınızda ufak bir çıt
sesi yahut basınç oynaması hissedersiniz. Bu esnada geniz ile orta kulak ortasındaki östaki borusu
vasıtası ile orta kulağınıza hava kabarcığı geçmiştir. Orta kulaktaki hava burayı döşeyen doku tarafından
daima emilir lakin ‘östaki borusu ‘her iki tarafındaki hava basıncı eşitlenir. Şayet bir biçimde basınç farkı
oluşursa , kulaklar tıkalı imiş üzere hissedilir.
Östaki Borusu ve Kulakların Tıkanıklığına Neler Sebep Olur ?
Östaki borusu, birçok sebepten ötürü tıkanabilir yahut ağzı kapanabilir. Bu durumda , orta kulak basını
eşitlenemez. Orta kulaktaki hava daima emilir ve yenilenemediği için vakum oluşur, kulak zarı içeri doğru
çöker. gergin kulak zarı olağan olarak titreşemez ve sesler donuk, az gelir. Kulak zarının gerginleşmesi
de ağrı oluşturabilir. Şayet bu durum bir müddet devam ederse , orta kulaktaki basıncı eşitleyebilmek için ,
orta kulağı döşeyen dokudan kan serumuna benzeri bir sıvı sızarak burayı doldurur.Bu duruma ‘orta
kulakta sıvı’, ‘seröz otit’ yahut ‘aero-otit’ ismi verilir.
Östaki borusunun tıkanmasına yol açan en sık sebep kolay soğuk algınlığıdır. Sinüs iltihapları ve burun
alerjileri de (saman nezlesi üzere ) sık sebeplerdendir.
Östaki borusu ve onu döşeyen doku , burun ve genizin devamıdır. Bu devamlılıktan ötürü çoğunlukla
burunun tıkalı olması , kulakların da tıkalı olmasına ve bu türlü hissedilmesine sebep olur.
Östaki borusunun tıkanmasının bir başka sebebi dokularda şişliğe yol açan orta kulak iltihaplarıdır. Östaki
borusu yetişkinlere nazaran daha dar olduğu için çocuklar tıkanıklığa daha yatkındırlar.
Hava Seyahati Nasıl Sorun Yaratır ?
Hava seyahati esnasında ani basınç değişiklikleri olur. Bu basınç değişikliklerini eşitlenmesi için östaki
borusunun o esnada çabucak açılıp kapanabilmesi lazımdır. Bu olay bilhassa uçak inişe geçtiğinde
görülür.
İlk periyotta basınç eşitlenmesi sağlanmayan uçaklarda bu gerçek bir sorun oluşturmaktaydı.
Günümüzde bu olay en aza düşürülmüştür. Buna karşın hala kimi önlenemeyen basınç değişiklikleri
olabilmektedir.
Gerçekte, basınç değişikliğine yol açan her türlü durum sorun yaratır. Birebir durumla, yüksek binalarda
süratle hareket eden asansörlerin içinde yahut suya dalarken karşılaşırsınız. Derine dalan dalgıçlara ve
pilotlara bu durumla nasıl baş edecekleri öğretilir. Siz de kendi metodunuzu öğrenebilirsiniz.
Kulaklarınızın Tıkanmasını Nasıl Önlersiniz ?
Yutma süreci östaki borusunun açan kasları harekete geçirir. Sakız çiğnerken yahut naneli şeker yerken
daha sık yutkunursunuz. Bunlar inişe geçmeden evvel yapılabilecek güzel egzersizlerdir. Esnemek daha bile
düzgündür. Esnerken bu kas daha uygun uyarılır. İniş sırasında uyumamaya dikkat etmeniz gerekir zira uyurken
yutkunma süreci çok yavaşlar (uçuş grubu inişe geçildiğinde sizi uyandırmak ister.)
Şayet yutkunmak ve esnemek tesirli değilse şu metod en uygun sonucu verir:
1) Burun kanatlarınızı elinizle sıkıca kapatınız.
2) Ağızdan kuvvetli bir soluk alınız.
3) Ağzınız ve burnunuz kapalı olduğun halde bu nefesi yanak ve yutma kaslarınızı kullanarak dışarı
üflemeye çalışınız , böylelikle basınçlı hava östaki borusundan orta kulağa geçebilir. Kulağınızda basınç
yahut ses hissettiğinizde başardınız demektir. İniş sırasında bunu birçok kez yapmanız gerekebilir.
Bebekler bu süreci yapamazlar fakat bir şey emerlerse rahatlarlar. İniş sırasında bebeğinizi emziriniz
yahut besleyiniz ve uyumalarına müsaade etmeyiniz.
Hangi Önlemleri Almalısınız ?
Kulaklarınıza hava ile basınç yaparken karnınızı ve göğsünüzü kullanmayınız zira bu durumda çok
fazla basınç oluşur. Uygun basınç yalnızca yanak ve yutma kaslarınızı kullanarak sağlanır.
Soğuk algınlığınız, sinüs iltihabınız yahut alerjiniz varsa en uygunu uçuşu ertelemektir.
Son günlerde bir kulak müdahalesi geçirmişseniz , hekiminizden uçuş hakkında bilgi alınız.
Burun Açıcı İlaçlar ve Spreyleri ?
Tecrübeli yolcular inişe geçmeden yaklaşık bir saat evvel burun açıcı bir ilaç yahut sprey kullanırlar. Bu
ilaçlar kulağa giden dokuları büzerek orta kulak havalanmasına yardımcı olurlar. Tıpkı sebepten dolayı
alerjisi olan şahıslar de alerji ilaçlarının uçuş öncesi almalıdırlar. Burun açıcı ilaçların yüksek tansiyonu,
kalp sorunu , kalp ritm bozukluğu, tiroid hastalığı, çok sonluluğu olan bireylerce kullanılmadan önce
kesinlikle bir tabibe danışılması gerekmektedir. Tıpkı halde gebe bayanlar da hekimlerine
danışmalıdırlar.
Kulaklarınız Açılmazsa Ne Yapılmalı ?
İnişten sonra da basınç eşitleyici hareketler yapabilir ve burun açıcı ilaçlara devam edebilirsiniz (burun
açıcı spreyleri kullanmayı alışkanlık haline getirmeyiniz ve uzun müddet kullanmayınız aksi takdirde daha
fazla tıkanıklığa yol açabilirler) Kulaklarınız hala açılmıyor ve ağrıyorsa kulak doktoruna başvurmanız
gerekir. Doktorunuz, kulak zarınızı çizerek orta kulağınızdaki basıncı yahut sıvıyı boşaltmaya ihtiyaç
duyabilir.