Dış kulak yolu iltihabı nedir, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıldır?
Dış kulak yolunda meydana gelen, akut yahut kronik olarak seyredebilen dış kulak yolu iltihabı, bilhassa havuz-deniz dönemi diyebileceğimiz vakit diliminde görülme sıklığı süratle artan, şiddetli ağrıya neden olan rahatsızlıklardan biridir. Kulak yolunun bu periyotlarda daima nemli olması, iç kısmın ince bir deri katmanına sahip olması ve kulak kirinin su ile teması sonrası şişerek dış kulak yolunu tıkaması sonucunda ortamın pH’ ında değişikliğe neden olması, dış kulak yolu iltihabı riskini artıran nedenlerdir. İklim şartlarının sıcak ve nemli olduğu bölgelerde yaşayanlar, havuz ve deniz yüzücüleri ile hamam-sauna kullanıcıları dış kulak yolu iltihabı açısından riskli kümede yer alır.
Dış Kulak Yolu (DKY) İltihabı Nedir?
Dış kulak yolu (DKY) enfeksiyonları, deniz ve havuz aktivitelerinin yoğunlukta olduğu yaz aylarında, sıklıkla dış kulak yoluyla temas eden havuz ya da deniz suyunun tesiriyle dış kulak yolu pH değişikliği sonucunda bakteri ve mantar üremesinin kolaylaşması nedeniyle artış göstermektedir. Bilhassa havaların sıcak ve rutubetin fazla olduğu bölgelerde daha sık rastlanılan DKY iltihapları, bakteri ve mantarlar nedeniyle oluşabilmekte ve hastada süratle şiddeti artan zonklayıcı kulak ve baş ağrısı, kulak dolgunluk hissi, işitme kaybı ve bazen de ateş ile kendini gösterebilmektedir. Erken devirde tedavi edilmeyen dış kulak yolu iltihabı ise bilhassa şeker hastaları ve immün yetmezlikli hastalar üzere risk kümesinde olanlarda, enfeksiyonun bedenin başka bölgelerine yayılmasına yol açabilir. Bu tip yayılmaların sonucunda hastalığı denetim altına almak son derece güç olduğundan, belirtilen şikayetler olduğunda vakit kaybetmeden Kulak Burun Boğaz uzmanına başvurmak son derece kıymetlidir. Akut (hızlı ilerleyen) ve kronik (uzun periyodik, yavaş ilerleyen) biçiminde olabilen DKY enfeksiyonlarından bu yazımızda, tatil döneminde görülme sıklığı süratle artan tip olan akut DKY enfeksiyonundan bahsedeceğiz.
DKY İltihabı Risk Faktörleri
Dış kulak yolu enfeksiyonlarının oluşumunda, kişinin dış kulak yolunun yapısı, hastanın sistemik hastalıkları, dış kulak yolunda kir yahut yabancı cisim varlığı ile kulağına temas eden suyun kirli ve mikrop düzeyinin yüksek olması değerli faktörlerdir. Bu bağlamda dış kulak iltihabı riski yüksek olan hastalar, daha evvel dış kulak yolu sorunları yaşamış bireylerdir diyebiliriz. Bilhassa birden fazla DKY iltihabı geçirmiş olan şahısların, duş aldıkları sırada, denizde ya da havuzda kulaklarının suyla direkt temasını önlemeleri gerekir. Kulakla ilgili daha evvel bir sorun yaşamamış ve kulak zarı sağlıklı şahısların ise deniz ya da havuza girerken bu tedbirleri alması gerekmemektedir.
DKY iltihabına karşı çok dikkatli olması gerekenler;
· Şeker hastalığı olanlar
· Kronik kalp hastalığı olanlar
· Kemoterapi ve/veya radyoterapi alanlar
· Organ yahut kemik iliği nakli geçiren hastalar
· AIDS ve öbür immün yetmezlik ile ilgili hastalığı olanlardır.
Dış Kulak Yolu İltihabının Nedenleri
Dış kulak yolunun dar ve uzun yapısı, sıcak ve nemli bir ortam olması nedeniyle bakteri ve mantarların üremesini kolaylaştırmakta ve kolay kolay hastalık oluşmasına yol açabilmektedir. Çoklukla yaz aylarında görülmekle birlikte yılın her mevsiminde görülebilen DKY iltihabı, dış kulak yolunu döşeyen derinin ve kulak zarı dış yüzeyinin iltihabıdır. DKY enfeksiyonları alerjik yahut dermatolojik nedenlerden de kaynaklanabilmekle birlikte en sık nedeni bakteriyel yahut mantar enfeksiyonlarıdır. Mantar kaynaklı enfeksiyonlarda şiddetli kaşıntı ön planda iken bakteriyel kaynaklı enfeksiyonlarda şiddetli ağrı daha ön plandadır.
Dış kulak yolu ince bir cilt ile kaplıdır. Bu ciltte yer alan ter ve yağ bezlerinden salgılanan kollayıcı bir salgı mevcuttur. Kulak kanalının sık sık kulak çöpü ile temizlenmesi yahut yabancı bir cismi kulağa kaşıma, temizleme üzere gayeler ile sokmak bu kollayıcı tabakayı ortadan kaldırabilir ve bu bölgedeki cilde hasar vererek daha kolay enfeksiyon geçirilmesine yol açabilmektedir. Misal halde sık aralıklarla duş almak, havuza-denize girmek yahut hamama gitmek sonucunda kulak yoluna fazla ölçüde su girmesi kollayıcı tabakanın yok edilmesine yol açabilir. Bu tabakanın yok edilmesi de, bakterilerin ve mantarların üremesini kolaylaştırmaktadır. Bu nedenlere ek olarak kirli sularda yüzmek, kulakta olağandan fazla salgının birikmiş olması, kulakta yabancı cisim olması, alerjik hastalıklar da dış kulak yolunda iltihaba sebep olabilir. Ek olarak el-ayak mantarı üzere rahatsızlığı olan hastaların da bilhassa sorgulanması ve varsa tedavisinin yapılması gerektiğini belirtmekte yarar var. Çünkü kendi kendine bulaşa neden olan hastaların sayısı da az değildir. Daha evvelce kulak temizleme süreci altında yapılan, günümüzde sayıları azalmış olmakla bir arada hala kimi yerlerde yapılan bilinçsiz süreçler de bu enfeksiyonlara neden olmaktadır.
Dış Kulak Yolu İltihabının Belirtileri
Şiddetli zonklayıcı kulak ağrısı, kulakta tıkanma, dolgunluk ve işitme kaybı, kaşıntı, akıntı, bazen de ateş DKY iltihabı belirtileridir. Kulak ağrısı göz etrafı, boyun yahut başa yayılabilir. Çiğneme üzere kulağın hareket ettiği durumlarda ağrı şiddetlenir. Dış kulak yoluna yahut yolun çabucak önündeki çıkıntıya dokunmak yahut kulak kepçesini hareket ettirmek ağrıyı arttırır. Bu tıp belirtilerin görülmesi durumunda vakit kaybedilmeden doktora başvurmak gerekir.
Dış Kulak İltihabı Tedavisi
Dış kulak yolu iltihaplarının tedavisi için bilinçsizce kullanılan ilaçlar, sorunun daha da şiddetlenmesine ve ileri periyotta işitme kaybına, riskli hasta kümesinde hayatı tehdit edici ek hastalıklara kadar varan durumlara neden olabilir. Bu nedenle; kulakta kir ya da mantar kitlesi varsa, uzman ellerde gerekli süreçlerin yapılmadan uygulanan ilaçların tedavi edici tesirinin olmayacağı bilinmeli, bir KBB uzmanının takip ve tedavisine uyulması gerektiği açıktır.
Dış kulak yolu iltihabında kulak yolunu, otoskop dediğimiz muayene aleti ile görmek birçok vakit zordur. Hasta bu esnada önemli ağrı hissedebilir. Bu bulgu dahi teşhiste kıymetli bir göstergedir. Görüldüğünde ise ödemli parlak kırmızı, şiş ve akıntılı bir görünümde olur. Yapılan otoskopik muayene ile dış kulak yolu iltihabının direkt tanısı konulabilmektedir. Muayene sırasında görülebilen akıntı ya da iltihap hastanın ağrı eşiği müsaade verdiği ölçüde temizlenmelidir. DKY iltihabı kişinin durumuna bağlı olarak kulak damlaları ve ilaçlarla tedavi edilebilmektedir. Kimi durumlarda ağızdan antibiyotik de tedaviye eklenmesi gerekebilir. Tedavi ile ekseriyetle 3 gün içinde şikayetlerde azalma, 10 gün içinde de büsbütün düzgünleşme görülür. Tedaviye erken safhada başlamak hem daha az ağrılı süreç ile güzelleşmeyi sağlayacak, hem de enfeksiyonun öbür alanlara yayılmasını engelleyecektir. Tedavi sürecinde kesinlikle kulağın sudan korunması gerekmektedir. Bu bağlamda havuz, deniz üzere aktivitelere orta verilmeli ve duş esnasında dış kulak yolu kapatılmalıdır. Ayrıyeten dış kulak yoluna hangi niyetle olursa olsun pamuk yahut öbür yabancı cisimler sokulmamalıdır.
Dış Kulak İltihabından Korunmak İçin Neler Yapılabilir?
Yaz aylarında DKY iltihapları riskini en aza indirmek için kişisel manada alabileceğimiz birinci tedbir, kulaklarımız kulak kiri dediğimiz buşon ile dolu iken tatile çıkmamaktır. Bilhassa daha önce dış kulak yolu enfeksiyonu geçirmiş bireyler tatil öncesinde buşonlarını temizletebilirler. Ayrıyeten gireceğimiz yüzme havuzlarının paklığına dikkat edilmeli ve sağlam yerler tercih edilmelidir. Daha önce kulak ile ilgili sorun yaşamış bireylerin kulak burun boğaz tabibine başvurarak kulak tıkacı kullanıp kullanmama tarafında tavsiyelerini almalarını önerebilirim. Kulak zarında delik ve dış kulak yolu darlığı olan hastaların kulak tıkaçsız havuz ve/veya denize girmeleri sıhhat açısından kendileri için değerli risk oluşturacaktır. Öte yandan, geçmişte rastgele bir kulak enfeksiyonuna maruz kalınmış yahut kulağın kendisinde bir hasar tespit edilmişse, DKY enfeksiyonlarını önlemek için kulak tıkaçları kullanılmalıdır.
Merak edilen birkaç değerli konu
1- Kulak Damlası Nasıl Kullanılır?
Kulak damlası damlatılmadan evvel avuç içinde ısıtılmalıdır. Isıtma ilacın damlatıldıktan sonra baş dönmesine neden olmasını maniler. Kulak göğsü ileri geri hareket ettirilerek ilacın kulak yolunda ilerlemesi sağlanmalıdır. Birden fazla damla tedavisi olan hastalar tabibin tavsiye ettiği sıra ile damlatmalı ve damlalar ortasında en az bir dakika beklenmelidir. Damlatılan kulak üste kalacak formda 3-5 dk beklenmesi kafidir.
2- Kulak Pamuğu Dış Kulak yolu İltihabı Yapar Mı?
Kulak pamuğunun kendisi bu enfeksiyon için direkt bir etken değildir. Lakin sık pamuk kullanımında, dış kulak yolu cildi, kendi kendine yaptığı hami salgı salınımı ve temizleme işlevini yitirmekte ve bu durum da sonraki enfeksiyonlara yer hazırlamış olmaktadır. Ayrıyeten şunu da bilhassa belirtmek gerekir ki kulak temizleme pamukları kulak kirinin suyunu alıp asıl kütlesini içeri yanlışsız iter. Bu durumda hem enfeksiyona ortam hazırlar hem de uzman tarafından yapılacak temizleme sürecini zorlaştırır.
3- Sirke damlatmak işe fayda mı?
Dış kulak yolunda yeni başlayan hafif ağrı ve kaşıntı durumunda, şayet kulak zarınızda delik olmadığından emin iseniz, doktora ulaşmanız da çok güç ise yahut ulaşamıyorsanız, birkaç damla sirke damlatmak işe yarayabilmektedir. Ağrı ve kaşıntı giderek artıyor ve işitme kaybı üzere ek şikayetler ekleniyor ise en kısa müddette bir uzmana başvurmak çok değerlidir.
4- Uzmana Müracaattan Meskende Tedaviye başlanabilir mi?
DKY iltihaplarında üstte tabir ettiğim üzere hafif şikayet durumunda, doktora danışmak ta çok muhtemel değil ise, sirke kullanılabilir. Lakin bunun haricinde tedavi denemek, hele hele antibiyotik kullanmak son derece yanlıştır. Bilhassa şiddeti artan ağrı ve yeni şikayetlerin duruma eklenmesi halinde en kısa müddette doktora başvurmalıdır. Bu hastalığı ciddiye almadan, tesiri bilinmeyen bitkisel tedaviler ile güzelleştirmeye çalışmak da iltihabı tedavi etmek yerine daha berbata gitmesine neden olabilir.
