Kulak zarı delinmeleri ve kronik orta kulak hastalıklarında uygulanan “Timpanoplasti” ameliyatı teknik olarak kulak zarı ve orta kulaktaki işitme sisteminin onarılması tıpkı vakitte orta kulaktaki ve kulak ardındaki mastoid kemik içindeki iltihabın temizlenmesi sürecidir.
Ameliyat, mevcut hastalığın boyutlarına nazaran yalnızca kulak zarındaki deliğin onarılması (miringoplasti), zar tamiratı ile birlikte orta kulaktaki ses iletimini sağlayan kemikçik sisteminin onarılması (timpanoplasti), mastoid kemik içine ilerlemiş iltihabın temizlenmesi (mastoidektomi) ya da bu ameliyatların kombinasyonu (timpanomastoidektomi) formunda yapılabilmektedir.
Timpanoplasti Ameliyatı Ne Vakit Yapılır?
Hastanın kulağını sudan muhafazasına, burun ve sinüs bölgesinde kulak akıntısına neden olacak iltihap odağı bulunmamasına karşın tekrarlayan kulak akıntıları izlenmesi halinde hem hayat kalitesini artırmak hem de işitme kaybının ilerlemesini yahut iltihaba bağlı önemli sorunların oluşmasını önlemek emeli ile zardaki deliğin kapatılması gerekmektedir. Bu hastalarda tıpkı ameliyat sırasında hem zardaki delik kapatılmakta hem de sesi ileten küçük orta kulak kemikçiklerindeki sorunlara müdahale edilmektedir.
Orta kulak ve mastoid kemik içerisinde kolesteatoma ismi verilen ve kemiği eriterek ilerleyen iltihaplı dokunun saptanması durumunda mümkün olan en kısa vakitte ameliyat ile bu iltihabın temizlenmesi gerekir. Kolesteatomalı hastalarda işitme sisteminin korunması yahut onarılması ikinci öncelikte olup asıl gaye yüz felci, iç kulak kaynaklı işitme kaybı ya da baş içi komplikasyonların (menenjit, beyin apsesi vb) oluşmasına fırsat vermeden iltihabın temizlenmesidir
Ameliyat Tekniği
Ameliyatın tekniğine karar verilirken hastalığın durumu, deliğin zar üzerindeki yeri, kulak kanalının yapısı, ameliyat sırasında kulak gerisindeki mastoid kemiğe müdahale yapılıp yapılmayacağı, cerrahın ve nihayet hastanın tercihleri tesirli olmaktadır.
Ameliyat sırasında orta kulak ve mastoid kemikte, mikroskop altında birbirinden çok farklı cerrahi teknikler uygulanmasına rağmen hasta ve yakınlarının ameliyata dair görebildikleri ciltteki kesi ile sonlu olduğundan sıklıkla bu hususta sorular sorulmaktadır.
Timpanoplasti ameliyatı kulak kanalı içinden, kulak içinden ya da kulak gerisinden yapılan kesiler yolu ile gerçekleştirilebilmektedir. Yalnızca zardaki ufak bir deliği onarmak için ek bir kesi olmadan kulak kanalı yoluyla ameliyatyapılabilirken zarın orta ve art kısmındaki deliklerde kulak içinden, zarın ön kısmındaki deliklerde ve mastoid kemiğe müdahale gereken durumlarda kulak gerisinden kesi yapılarak uygulanan yaklaşım tercih edilmektedir. Bu bahiste asıl karar verdirici faktör ise ameliyatı yapacak cerrahın tercihidir.
Kulak zarının onarılmasında en sık kullanılan doku şakak adalesinin kılıfıdır. Bu doku cerrahi alana yakın olduğundan ameliyat sırasında basitçe temin edilebilmektedir. Kulak kanalı önündeki kıkırdağın zarı ya da hazır gereçler (uygun süreçlerden geçirilmiş, steril beyin zarı kesimleri üzere materyaller) de kullanılabilmektedir.
İşitmeyi ileten kemikçiklerdeki hasar nedeni ile sesin iletimini sağlamaya yönelik bir tamirat yapılması gerektiğinde çeşitli gereçlerden yapılmış protezler, kulak kanalı önündeki kıkırdaktan elde edilen kesimler, orta kulak kemikçiklerinin kendisi üzere pek çok farklı materyal durum ve hal verilerek kullanılabilmektedir.
Ameliyat Sonrası
Hastalar genellikle ameliyat sonrası birinci günde pansumanları yapılarak hastaneden taburcu olabilmektedirler.
Mastoid kemikte müdahale yapılmayan ameliyatlarda çoklukla 10-14 gün sonunda dış kulak kanalındaki özel süngerler temizlenmekte ve hastaların kulaklarını sudan müdafaaları ve ameliyat bölgesindeki enfeksiyon ve tepkileri önlemek hedefi ile antibiyotik ve kortizon içeren kulak damlaları kullanmaları önerilmektedir. Bu gurupta düzgünleşme 3-4 hafta içinde tamamlanmaktadır. Genel olarak birinci ay içinde gribal enfeksiyonlardan, darbelerden korunmak, uçak seyahati yapmamak gerekir. Bu hastalarda ameliyatın teknik ve işlevsel muvaffakiyet oranı patolojinin boyutuna ve ameliyat öncesi işitme düzeyine bağlı olmak kaydı ile ekseriyetle epeyce âlâ olmaktadır.
Ameliyat sırasında mastoid kemiğe müdahale yapılan hastalarda ise yapılan cerrahinin tipine nazaran değişen müddetlerde çeşitli pansumanlar yapılması gerekmektedir. Bu gurupta güzelleşme daha uzun sürmekte, bu hastalarda gerçekleşen işitme yararı ekseriyetle öbür guruba kıyasla daha az olmaktadır.
Özellikle kolesteatomanın yüz hududu ve iç kulak komşuluğunda yerleşmiş olması durumunda sona ve işitmeye ziyan vermemek için bu bölgelerde kemik kazınamamakta ve geride hücresel seviyede hastalık kalabilmektedir.
Bu durumdaki hastalarda kolesteatomanın tekrarlama riski yüksek olduğundan ameliyat sonrasında düzeli aralıklarla denetim muayeneleri yapılmalıdır. Bu guruptaki hastalarda işitme iletim sisteminin onarılmasına yönelik müdahaleler, kolesteatoma küçük odaklar halinde tekrarladığında ya da 6-12 ay sonra yapılacak ikinci bakış denetim ameliyatında yapılabilmektedir.
