Reflü midede bulunan yüksek asitli içeriğin yemek borusu ile mide ortasındaki bileşke bölgesinden üst hakikat kaçarak yemek borusuna ve boğaza gelmesidir. Olağanda mide ile yemek borusu ortasında bulunan kasların kasılarak pasajı kapatması mide içeriğinin üst çıkmasına müsaade vermez. Fakat birtakım hastalıklarda bu kaçış olabilir. Şayet bu asit kaçağı yemek borusuna kadar geliyorsa gastro-ösefajial reflü (GÖR), boğaza kadar geliyorsa laringo-faringeal reflü (LFR) ismi verilir.
Reflü toplumda yaklaşık %20 üzere epey sık görülen bir durum olmasına rağmen, bazen hastaların çok üzerinde durmaması bazen de hekimlerin bu hastalığı ön planda düşünmemesi nedeniyle tanısı konulamayabilmektedir.
Reflü nedenleri :
Reflü oluşmasını kolaylaştıran kimi faktörler vardır. Bunlar şu biçimde sayılabilir:
Mide ile yemek borusu ortasındaki kaslardan oluşan ve mide tarafında tek istikametli kapakçık görevi gören bölgede kaslarda gevşeme olması
Mide fıtığı
Şişmanlık, gebelik üzere karın içi basıncı artıran durumlar
Mideden fazla asit salgılanması
Mideden yiyeceklerin bağırsaklara geçişinin yavaşlaması
Sigara ve alkol kullanımı
Fazla yağlı yiyeceklerin yenmesi
Mideye bir seferde çok besin gönderilmesi
Sırt üstü yatmak
Reflünün neden olduğu şikayetler:
Reflü hastalarda bazen hiç bir şikayete neden olmayabilirken birtakım hastalarda kaçağın şiddetine nazaran çok fazla rahatsızlık verebilir. Şayet yalnızca yemek borusuna kaçış varsa, göğüste yanma, sindirim bozukluğu, hıçkırık ve bazen yalancı kalp ağrısı üzere şikayetler görülür. Şayet asit salgısı boğaza kadar yükseliyorsa boğazda gıcık hissi, yabancı cisim ya da kitle hissi, kronik öksürük, ses kısıklığı üzere şikayetler yapar. Gıcık hissinden ötürü hastalarda daima boğazı temizleme refleksi ve öksürük oluşabilir. Boğazla ilgili şikayetler olduğu vakit kesinlikle yemek borusu ve mide ile ilgili şikayetlerin de bir arada olması kural değildir. Reflü yalnızca KBB ile ilgili şikayetlerle kendini gösterebilir. Zira yutak ve gırtlak asit salgısına yemek borusundan daha hassastır.
Genel Uyarılar
GÖRH sık rastlanan bir hastalıktır. Tipik şikayetler vakit zaman olan, ağza acı ve ekşi mide içeriğinin gelmesi ve yemek borusunda yanmadır. Hastanın takibini bir gastroenteroloji uzmanının yapması uygundur.
Hastalık hayat uzunluğu sürer, çoklukla vakit zaman ortaya çıkar. Ekseriyetle kolay hayat stili değişikleri ve ilaçlar ile denetim altına alınabilmektedir. Uzun periyodik hastalıkta yemek borusunun alt kısmında asidin oluşturduğu hasarın endoskopik olarak tetkik ve takip edilmesi önerilir. Hayat uzunluğu süren bir hastalık olduğundan hastanın hekimi ile bağlantı içinde kalması gereklidir.
Tipik olarak berbat huylu bir hastalık olmamasına karşın, çok nadiren yemek borusu kanserine taban hazırlayabilir.
Muayene Bulguları: Laringo-faringeal reflüsü olan hastaların muayenesinde çok tipik bulgular görülmez. En dikkat çeken bulgu ses tellerinin art kısmında kızarıklık ve tahriştir. Ses tellerinde kabalaşma ve ödem dışında öteki bulgu görülemeyebilir.
Teşhis: Reflü hastalığının teşhisinde en kıymetli bulgu hastanın verdiği bilgilerdir. Hastanın şikayetlerine nazaran reflü olabileceği düşünülür. Muayenede ses tellerinde bilhassa art tarafta kızarıklık ve tahriş olması reflü teşhisini kuvvetlendirir.
Reflü teşhisini ispatlamak için kimi testler yapılabilir:
Yemek Borusunda 24 Saatlik Asit (pH) Tayini: Burun yoluyla yemek borusuna yerleştirilen bir aygıtla yemek borusu alt ve üst ucunda asit tayini yapılır.
Endoskopik Muayene: Ağızdan endoskopla girilerek yemek borusu ve midede fazla asitin verdiği ziyanlar araştırılır
İlaçlı Sinema Çekilmesi: Hastaya ilaç yutturularak sinema çekilir ve yemek borusu ya da midedeki yapısal anormallikler (mide fıtığı gibi) ve mide içeriğinin geri kaçışı tespit edilebilir.
Yemek borusunda basınç ölçümleri de yapılabilir.
GÖRH ile birlikte bulunabilen hastalıklar:
GÖRH ekseriyetle hafif seyreder ve kolay denetim edilir. Fakat hayat uzunluğu devam eden bir hastalıktır. Vakit zaman şikayetler ortadan kalksa da tekrar ortaya çıkabilir. Bu hastaların küçük bir oranında, yemek borusunun alt kısmında oluşan asit hasarının yol açtığı, çok düşük bir mümkünlük da olsa kanser geliştirme özelliği olan ve endoskopik olarak görülebilen değişiklikler oluşmaktadır.
Yutma zahmeti, kilo kaybı şikayetleri GÖRH için tipik değildir. Bu tip şikayetlerin varlığında yemek borusundan köken alan bir tümör olup olmadığı kesinlikle endoskopik olarak gösterilmelidir.
Uzun yıllar süren ve uygun biçimde tedavi edilmeyen GÖRH, yemek borusunun alt kısmında daralma ile sonuçlanan bir hasara yol açabilir. Bu durumda bu kısmın endoskopik tedavi metotları ile genişletilmesi yahut cerrahi tedavi gerekebilir.
Laryngo-farengeal reflünün en sık neden olduğu kulak burun boğaz semptomu seste oluşan değişikliklerdir. Sıklıkla ses kısıklığı yakınması ile başvuran hastaların incelenmesinde tekrarlayan ses teli iltihabı atakları saptanmaktadır.
Sesin yanlış ve çok kullanımına bağlı olarak geliştiği düşünülen adale gerim disfonileri ismi altında toplanan bir küme işlevsel ses bozukluğu olan hastalarda %70 oranında larengo-farengeal reflü saptanmıştır .
Larenks kanserli hastaların %84 ünde larengo-farengeal reflüye rastlanmıştır
Reflü Tedavisi:
Reflü tedavisinde üç basamak vardır: Reflü tedbirleri, ilaç tedavisi ve ameliyat.
Reflü hastalığı olan hastaların alması gereken tedbirler şunlardır:
Sırt üstü yatmamak yahut baş mideden daha üstte olacak halde yatmak
Mideyi çok dolduracak kadar yememek
Yatmadan evvelki 3 saat içerisinde bilhassa çay, kahve,alkol, kolalı içecekler ve çikolata üzere besinler olmak üzere besin almamak
Sigarayı bırakmak
Yemeklerden sonra çabucak yatar konuma geçmemek
Fazla kiloları vermek
Mide asidini artıran ilaçları almamak (özellikle aspirin ve birtakım ağrı kesici ilaçlar)
Beli sıkan dar pantolon yahut etek giymemek
Boğazda gıcık hissedildiğinde daima temizlemeye çalışmamak, su içerek yahut yutkunarak gidermeye çalışmak
Alt yemek borusundaki kapakçığın basıncını düşürdüğü bilinen kahve, kolalı içecekler, kakao, nane, dereotu, maydanoz, alkol ve sigara kullanımını azaltmak,
Tedavi hastaların şikayetlerinin derecesine nazaran değişmektedir.
Endoskopi:
Tipik şikayetleri olan ve genç bir GÖRH hastasında şayet alışkanlık değişikleri ve düşük doz ilaçlar ile şikayetler denetim edilebiliyor ise endoskopi yapılmayıp hasta tedavi ile izlenebilir. Lakin daha ileri yaşlarda ve şikayetleri uzun yıllardır mevcut hastalarda endoskopi, yemek borusundaki hasarın seviyesinin saptanmasında ve kanser öncülü olabilecek Barret Hastalığı olup olmadığını anlamada çok değerlidir.
Diğer tedaviler:
Reflü için endoskopik teşebbüsler ve ameliyatlar da yapılmaktadır. İlaçla tedaviye karşılık vermeyen hastalarda endoskopik olarak yemek borusu ve mide ortasındaki kapak bölgesine yüzey altına yapılan dolgu enjeksiyonları ile kapak basıncı artırılabilir.