Orta kulak kireçlenmesi olarak ta bilinen otoskleroz hastalığı işitme kaybının sık görülen nedenlerinden birisidir. Genetik geçişli bir hastalık olan otoskleroz birkaç nesil atlayarak ta ortaya çıkabilir.
İşitmenin birinci evresi ses dalgalarının dış kulak kanalı boyunca kulak zarına ulaşarak zarı titreştirmesidir. Bu titreşim orta kulakta yer alan çekiç, örs ve üzengi ismi verilen minik kemikçikler vasıtası ile iç kulak sıvılarına aktarılır. İç kulakta bulunan hudut uçlarında elektrik gücüne dönüştürülen ses dalgaları işitme sonu ile beyindeki işitme merkezlerine iletilerek işitme sağlanır.
Ses dalgalarının dış ve orta kulak boyunca iç kulaksıvılarına aktarılması sürecinde gerçekleşen sorunlar “iletim tipi işitme kaybına” neden olurlar. Bu tip kayıplarda iç kulaktaki işitme organları sağlamdır lakin ses dalgaları bu organlara ulaşamamaktadır. İç kulak ve işitme hududundan kaynaklanan işitme kayıplarına ise “sensörinöral tip işitme kaybı” ismi verilir. İç kulağı da etkileyebilen bir hastalık olan otosklerozda ekseriyetle her iki tip kayıp bir ortada görülmektedir. Bu tip işitme kayıpları ise “mikst tip işitme kaybı” olarak isimlendirilmektedir.
Otoskleroza Bağlı İşitme Kaybı
Otoskleroz hastalığında iç kulak işitme organlarını barındıran kemik yapıda odaklar halinde süngerimsi görünümlü yeni kemik oluşumları meydana gelmektedir.
Hastalığın en sık izlendiği yer üzengi kemiğinin ses dalgası titreşimlerini iç kulağa ilettiği taban kısmının yerleştiği oval pencere ismi verilen bölgedir. Buradaki otoskleroz odağı üzengi (stapes) kemiğinin titreşimini engelleyerek ses dalgasının iç kulağa iletimini bozmakta ve sonuç olarak iletim tipi işitme kaybı oluşmaktadır.
Bu değişiklikler iç kulaktaki işitme organlarını etkilediğinde “koklear otoskleroz” ismi verilen hudut tipi işitme kayıpları oluşmaktadır.
Otosklerozda meydana gelen işitme kaybının tipi ve derecesi üzengi kemiğinin tutulma (hareketinin kısıtlanma) ölçüsüne ve iç kulaktaki işitme organlarının hastalıktan etkilenme ölçüsüne bağlı olarak değişmektedir.
Otoskleroz Tedavisi
Tıbbi Tedavi: Özellikle genç yaşlarda saptanan ve süratle ilerleyen hastalıklarda işitme kaybındaki ilerlemeyi yavaşlatmak için kimi tedaviler kullanılmaktadır. Fakat otosklerozun tıbbi tedavisi yoktur.
Cerrahi Tedavi: “Stapedektomi” ameliyatı ile hareketi kısıtlanan üzengi (stapes) kemiği çıkartılarak yerine ses dalgalarını iç kulağa iletecek bir protez konulmaktadır. Çok hafif iletim tipi işitme kaybı olan yahut iç kulak işitme organlarının önemli oranda etkilendiği ileri derecede hudut tipi işitme kaybı olan hastalarda ameliyat önerilmemektedir.
Ameliyattan sonra birkaç gün baş dönmesi olabilmektedir. Ameliyat sonunda dış kulak kanalına yerleştirilen cerrahi süngerler 7-10 günde alınmakta hastalar bu mühlet sonunda olağan hayatlarına dönebilmektedir.
Uygun cerrahi ekipman ve cerrahi tekniklerle yapılan stapedektomi ameliyatının riskleri epey az olmakla bir arada her ameliyatta yaklaşık %1 oranında işitme kaybı riski bulunmaktadır. Bunun dışında çok daha ender olarak kulak zarında delik oluşması, yüz hududunun zedelenmesi, kulakta enfeksiyon oluşması, pistonun erken devirde yerinden çıkması üzere komplikasyonlar izlenebilmektedir.
İşitme Aygıtları: Ameliyattan yarar görecek durumda olan her hasta tıpkı vakitte işitme aygıtından da yarar görebilmektedir. Bilhassa iki taraflı otoskleroz hastalığı olan ve ameliyatı tercih etmeyen hastaların iç kulakfonksiyonlarının azalan işitmeye paralel olarak gerilememesi için işitme aygıtı kullanmaları tavsiye edilmektedir.