Masallar

1-Masal dinlemek ya da okumak çocuklar için neden kıymetlidir?

Masalların çocuklar üzerinde birçok faydası vardır. Masallar çocukların, hayal güçlerinin gelişimi, irtibatları, yaratıcılıkları, umutları için çok değerlidir. Masallarla birlikte bizler olmazların olur, imkânsız denen şeylerin aslında yapılabilir olduğunu öğreniyoruz. Masallar, hayal gücümüzün ve yeteneklerimizin gelişiminde çok değerli bir rol oynar.

Masalı nerede dinleriz? Sıcacık ve en inançlı yer olan yatağımızda

Masalı kimden dinleriz? En güvendiğimiz şahısların sımsıcak sesinden (Anne, baba, dede, anneanne, babaanne…)

Masalı hangi vakit ünitesinde dinleriz? Yatarken yani en savunmasız halde ve uykuya dalarken.

Bu kadar özel olguların bir ortaya geldiği yerde algılar açılır, yaratıcı fikirler her yeri sarar ve çocuklar memnun bir halde uykuya dalar. Bunlar bile aslında masalın ne kadar kıymetli olduğunu bize gösteriyor.

2-Çocuklara okuyacağımız ya da anlatacağımız masalları seçerken nelere dikkat edilmeli?

Masal okumaktan daha çok masalın anlatımının daha kıymetli olduğunu düşünüyorum. Uyduruk masallar anlatın çocuklarınıza. Size, çocuklarınıza dair masallar olsun. Bu masallarda balıklar ağaca tırmansın, kuşlar, denizin altında yüzsün, ağaçlar yürüsün, olmazlar olur olsun, yırtıcı hayvanlar sempatik olsun, kimse kimseyi öldürmesin, yaralamasın, masallar ölmek, öldürmek, öfke, kin, sınıf, ideoloji, varlıklı yoksul, güçlü, güçsüz ikilemleri olmasın. Pekala ne olsun diyeceksiniz? Yeni yeni fikirler, umutlar, heyecanlar, icatlar, ömür biçimleri, sevgiyle organize edilen cümleler, birliktelik, farklı niyetler, farklılıklar… üzere birçok mevzuyu birleştirebilir ve çocuklarınızı da masallara katarak anlatabilirsiniz.

Klasik masalları anlatmayın. Örneğin Pamuk prenses ve yedi cüceler, Hansel & Gratel yahut Kırmızı başlıklı kız masallarını. Bu masallara dikkat edin içinde öfke, kin, dehşet, teslimiyet, sosyoekonomik sınıf farklılıkları, efendi, köle üzere çocuklarımıza sonları net çizdiren bilinçaltı motifler var. Bu yaklaşımlar çocuklarımızın hayal güçlerini ve özgüvenlerini zayıflatan etkenlerden biri olarak karşımıza çıkmakta.

Örneğin Kırmızı Başlıklı kız masalına bir göz atalım.

Ormanda yaşayan tatlı, tatlı bir kız olan Kırmızı Başlıklı Kızın bir ismi bile yoktur. Ailesi, ” nasıl olsa kızımız büyüyünce kırmızı başlıklı bir elbise giyer, ismini da Kırmızı Başlıklı Kız koyarız” demiş. Bu kızcağızın hiç arkadaşı yokmuş. Tek misyonu her sabah kalkıp anneannesine yemek götürmekmiş. Hem de aç ve zeki kurtlarla dolu bir ormandan geçerek. Bir gün de babası kızına dönüp “Ya yavrum sen gitme, küçüksün, ben giderim” ya da “nasıl olsa anneannen yalnız yaşıyor, hem de yaşlı ve hasta bir bayan, gidip getireyim de bizim meskende yaşasın” demiyor. Niçin demiyor? Zira baba meskende anneyle yalnız kalma hayalleri kuruyor. Esasen anne hiç ortalıkta görünmüyor. Bir rivayete nazaran de; anne ve baba Kırmızı Başlıklı Kızlarından kurtulmak için kurtlarla dolu ormana anneanneye yemek götürmesi için onu ikna ediyorlarmış. Doğal Kırmızı Başlıklı Kız, saf ve hiç bir şeyden haberi olmadan her gün kırmızı başlıklı elbisesini giyip, aç kurtlarla dolu ormandan geçerek anneannesine gidiyormuş. Kurtlar da o kadar zeki ki; küçük Kırmızı Başlıklı Kız’ı yemek için bir insanın bile tasarlamakta zorluk çekeceği planı gerçekleştiriyor. Evvel Kırmızı Başlıklı Kız’ın karşısına çıkıp dostça sohbet ediyor, kırmızı başlıklı kızdan anneannesinin adresini öğrenip navigatsyonu kullanıp oraya gidiyor. Anneannesi hasta olduğu için bir çırpıda onu yiyip pardon yutup mideye indiriyor. Tabi bu yemek Kurdu kesmiyor bir de tatlı niyetine Kırmızı Başlıklı kızı yiyeyim diyor ve minik bir kızı yemek için kılıktan kılığa giriyor anneannesinin yatağına yatıp kırmızı başlıklı kızı bekliyor. Alışılmış kurt şakır şakır insanca konuşmaya başlamış, aksan dahi kalmamış. Yani; kurt gitmiş yerine karizmatik biri gelmiş. Kırmızı Başlıklı Kız astigmat, miyop, hipermetrop, bildiğiniz bilmediğiniz tüm görme ile ilgili sıkıntıları varmış. Yoksa sırf anneannesinin pijamasını giyen bir kurtla anneannesini ayırt edememesini nasıl açıklayacağız? Neyse masalımıza devam edelim. Kırmızı Başlıklı Kız bir şeyler fark ediyor ancak anneannesine de toz konduramıyormuş. Saf, yakını görme sorunu olan ve IQ ‘su düşük olan bu kızcağız her şeye karşın kuşkularını gidermek için kurda yaklaşarak sorular sormaya başlıyor. “Anneanne neden senin gözlerin, ellerin, ağzın büyük?” diye. Kurtta aksansız lisanıyla tatlı tatlı yanıt verip son cümlesiyle birden ağzını açıp Kırmızı Başlıklı Kız’ı yemeye çalışıyor. Burada masal anlatımı ikiye ayrılıyor bir anlatıma nazaran: O ana kadar saf, görme sorunu olan, çıtı pıtı kız gidiyor, Zeyna gücüne kavuşmuş, görme sorunu olmayan deneyimli bir sapığa dönüşüyor. Evvel bir atılımla kurdun kuyruğundan tutup yere çalıyor, sonra süratli bir biçimde dolaptan makası alıp kurdu öldürmeden ve anestezi kullanmadan karnını yarıp anneannesini kurtarıyor, midesini taş ile doldurup sonra usta bir cerrah üzere dikip ırmağın kenarına atıyor. İkinci bir anlatıma nazaran de: Kurt bu saf kızı da yiyor pardon yutuyor sonra avcılar geliyor kurdun başını balta ile kesiyor ve anne ane ve kızı kurtarıyor.

Bu saçmalığı dinleyen çocuklarımızın da, keyifli sonla kendinden geçerek “Ay ne hoş bir masal. Ne hoş yapmış Kırmızı Başlıklı Kız, yaşasın” demesini bekliyoruz. Çocuğunuz bu masalıdünyada en çokgüvendiği bireyden ve ensavunmasız olduğu yerde, yani yatakta dinliyor. Umarım çocuklarınıza bugünden itibaren daha farklı, içinde sevgi ve umut olan masallar anlatırsınız.

3-Masal seçiminin çocuk için değeri nedir?

2-10 yaş ortası çocukların kendini, çevreyi, tanımlamaları, hudutları, bireyleri, kültürü, yasakları, özgürlükleri, kuralları tanıma yaşı. Bu yaşlarda anlatılan ve çocukların can kulağı ile dinledikleri masallar, çocuklara dizayn verme yerine ufuklarını, umutlarını, zihinlerini açan içerikler olması çocukların gelişimi için çok kıymetli.

Çocukların imajinasyonu çok güçlüdür. Birçok minik şeyden büyük kurgular oluşturabilir yahut büyük olguları minikleştirebilir. Çocuklarımız çoğunlukla bizim negatif taraflarımızı alırlar. Bu negatif davranışlarımızı bazen bize sinyal verebilmek, bazen de bize karşı kendilerini savunabilmek için kullanırlar. Bunları yaparken de çok fazla hayal güçlerini kullanırlar. Hayal gücü çocuğun omurdaki en büyük kaynağıdır. Bu kaynağı birbirimize olan yaklaşımlarımız, çocuklarımızla olan iletişimiz, olaylara verdiğimiz yansılarımız, masallardaki içerikle ve birçok olgu ile beslenir. Bu yüzden masallar mutluluğumuzu etkileyen kıymetli bir ögedir.
4-Hangi yaşta nasıl masallar seçilmeli?

Her çocuk nevi şahsına münhasır doğar ve her aile kendi toplumsal, siyasal, kültürel, dinî, toplumsal yaklaşımlarına nazaran çocuklarını yetiştirir. Bu kadar karmaşık bir yapıda şu yaşta şu masallar anlatılması gerekir demek çokta yanlışsız olmaz. Lakin dikkat edilmesi gereken nokta. Masalların özgür, yaratıcı olması ve öfke, kin, nefret, vefat, yasaklayıcı, emredici yaklaşımı olmaması gerekir.

Bilinçli ebeveynler okulu ile 4 yıldan beri 200’den fazla okulda ve kurumda 14.000’den fazla ebeveyne “Bilinçli Ebeveynler Okulu” eğitimlerini verdik. Bu eğitimin sloganı “Bilinçli ebeveyn pedagojik yayınları çok okuyan yahut çok araştıran değil, sevgisini filtresi ve şartsız verendir” Bu şiar ile yola çıktık ve reçete verme yerine ebeveynin kendisini fark etmesini sağladık. Çok hoş küme terapisi tadında çalışmalarımız oldu ve devam etmekte. Bu eğitimlerimizin bir kısmı de masallar ile ilgiliydi. Masalları bu biçimde anlattığımızda ebeveynlerden çok hoş, yazılı ve kelamlı olumlu geri bildirimler aldık. Dışarıda zati gereğince kural ve yasak var çocuklarımız en azından masallarda özgür, barışçıl ve yarış olmadan hayal kursunlar ki çocuklarımız büyüdüklerinde kanılarıyla, icatlarıyla, idare halleriyle bizlere özgüveni, memnunluğu verebilsin.

Bilinçli Ebeveynler Okulu nedir?

İsterseniz Şuurlu ebeveynler Okulunu bizim lisanımızla değil de ebeveynlerimizin lisanıyla anlatalım. Zira ne anlattığımız kadar karşı tarafın ne anladığı çok değerli.

• Uyduruk masallar anlatmaya başladığımda çocuğum evvel çok şaşırdı sonra çok sevdi ve her gün farklı bir kahramanla masalı anlatıyoruz. Çocuğum çok daha memnun. Gece ağlamaları çok azaldı. Teşekkürler

• Başkasıyla sorun yaşadığımda çocuğuma sarılırdım. Ona oysa nasıl ağır bir sorumluluk yüklemişim. Çocuğum bu yüzden benden kopamıyormuş.

• Meğerse çocuğum benimle baş etmek için inadıma gidiyormuş.

• Ortam sağlam olduğu halde çok muhafazacı yaklaşımım yüzünden çocuğum özgüvensiz ve pısırık olmuş.

• Hiçbir çocuk haylaz, korkak, şımarık, başarısız doğmuyormuş. Bizse her istediğimiz olmadığında kime çektin diyoruz. Onu bu türlü yapan bizleriz ☹

• Çocuğum bana sinyal olarak gösterdiği dağınıklığı, agresifliği bir mühlet sonra benim anlayışsızlığım yüzümden özümsüyormuş.

• Ona sunduğum çok sevgi ve ilgi ne kadar zararlıymış.

• Çocuğumu yanımda yatırmamam gerekiyormuş. duygusal gelişimi için değerliymiş.

• Çocuğumun gece gelip ‘Seninle yatabilir miyim?’ demesi, inanç ve yalnızlık sorunundan ileri gelebiliyormuş…

• Çocuğuma her imtihanı için ödül ya da ceza verirdik. birinci rüşveti ona biz vermişiz.

• Oğlumun artık her saldırgan davranışında ‘neden yaptın?’ değil, ‘ne hissederek’ yaptın diyerek hissini anlayacağım ve ona daha yakın olacağım.

• İnternet oyunlarında kazandığı bonuslar, altınlar, puanlar ona kendisini pahalı hissettirdiği için oyun bağımlısı olmuş hâlbuki. Artık onu daha çok takdir edeceğim.

Bilinçli ebeveynler Okulu eğitimleriniz devam ediyor mu?

Bilinçli Ebeveynler Okulu Eğitimlerimiz kurumlarda, okullarda ve kişisel müracaatlarda S Konsept Akademi ve ADED (Aile Danışmanlık Terapi Eğitim Derneği) olarak Türkiye’nin birçok yerinde eğitimlerimiz devam etmekte.