Kulak kanalı (dış kulak yolu) cildini ve kulak zarının dış yüzeyini örten epitel katmanı, bedenimizin dış yüzeyini örten ciltle büyük ölçüde birebirdir. Keratin ismi verilen tırnaklarımız ve saçlarımızın ana hususunu oluşturan ve cilde de sertliğini veren bileşen, cilt yüzeyindeki hücreler tarafından üretilir. Kulak kanalını ve zar dış yüzeyini döşeyen epitel katman, bir formda orta kulak boşluğuna girerse orada da keratin üretmeye devam edecektir. Orta kulağa büsbütün yabancı olan bu husus, orada önemli bir tepkiye yol açar. Kulak kanalı ve kulak zarı cilt epiteli orta kulak boşluğuna girdiği ve orada tutunduğu vakit kolesteatom ismini alır.
Zaman içerisinde orta kulak ve onunla bağlı boşluklarda kolesteatom dokusu büyüdükçe ürettiği keratin ve üzerine eklenen mikropların oluşturduğu enfeksiyon yıkıcı, harap edici tesir göstermeye başlar. Temporal kemik (kulak kemiği):
- Orta kulak boşluğu,
- Mastoid boşluk ve bunlarla bağlı süngerimsi minik hava hücreleri
- Kulak zarından iç kulak penceresine yanlışsız uzanan ve ses titreşimlerini iç kulak sıvılarına iletmek ile misyonlu üç adet minik kemikçik (çekiç, örs, üzengi – malleus, incus, stapes),
- Yüz sonu, internal karotid arter (beyne giden şah damarı) ve sigmoid sinüs – juguler bulbus (beyinden gelen kanı kalbe yanlışsız ileten toplar damar)
gibi hayati yapıları barındırmaktadır. Ayrıyeten beynin temporal lobu, serebellum (beyincik) ve onları sarmalayan beyin zarı, kulak kemiğinin komşularıdır. Kolesteatom, tüm bu hayati yapılara ziyan verme ihtimali taşır.
Kolesteatom öncelikle orta kulaktaki kemikçik sisteminin en ince, hassas kısımlarında hasara yol açar ve vakitle işitmede azalma oluşturur. Bunun yanı sıra, bir tümör üzere davranıp kulak kemiğini içten içe kemirir ve üstte bahsi geçen yapılarda sonuçları ölümcül olabilen problemlere yol açabilir.
Orta kulakta kolesteatom nasıl oluşur?
Orta kulakta kolesteatom şu süreçlerden birinin sonucunda ortaya çıkar:
- Orta kulak boşluğunda doğuştan gelen cilt epiteli artıkları kolesteatoma yol açabilir.
Kulak zarının ince ve zayıf olan üst kısmı içeriye gerçek çöküp, cepleşerek orta kulaktaki girintileri kaplamaya başlar. Daha sonra bu girintilerin içerisini döşeyen cilt epiteli, üretilen keratin üzerine eklenen bakteriler kolesteatomu oluşturur. - Kulak zarının kulak kemiğine yakın çeper kısmında yerleşen deliklerden içeriye cilt epiteli girer ve yeniden kolesteatoma yol açar.
- Kulak zarı deliği ve kronik orta kulak iltihabı sebebiyle yapılan ameliyatların sonucunda istenmeden dış kulak yolu ve zarın dış yüzeyini kaplayan cilt epiteli orta kulak boşluğuna girer ve vakit içerisinde orada kolesteatoma yol açar.
Kolesteatom ne belirtiler verir?
Klesteatoma sahip hastalar birden fazla sefer tabibe uzun müddettir var olan ve vakit içerisinde artan işitme kaybı ve bilhassa orta ara pis kokulu kulak akıntısı formunda yakınmalarla gelirler. Tedavi edilmemiş kolesteatom, tabibin karşısına beyin apsesi, menenjit, yüz felci ve iç kulak hasarına bağlı şiddetli baş dönmesi, işitme kaybı yakınmalarıyla da çıkabilir.
Kolesteatom nasıl teşhis edilir?
Kolesteatom birçok sefer kulak muayenesi sırasında tecrübeli kulak burun boğaz tabibi tarafından tanınır. Tanıyı doğrulamak için tümörlerde yapıldığı üzere biyopsi almaya gerek yoktur. Fakat kolesteatomun yayılımını anlamak, bazen de muayene sırasında açıkça görülemiyorsa teşhisini koymak için bilgisayarlı kulak tomografisine başvurmak gerekebilir.
Kolesteatomun tedavisi nedir?
Kolesteatom, kronik orta kulak iltihabı üzere tedavisi cerrahi olan bir hastalıktır. Yapılması gereken orta kulak ve kulak kemiği boşluklarını kaplayan kolesteatomun büsbütün temizlenmesi ve olanaklıysa orta kulaktaki kemikçikler ve kulak zarının tamiriyle iç kulağa ses titreşimlerini iletecek yeni bir orta kulak boşluğunun yapılmasıdır. Bu ameliyatlar sırasında kulak kemiğinin içinden geçen yüz hududunu korumak için özel tedbirler alınır.
Kolesteatom tedavi edilmezse ne olur?
Bir tümör üzere davranan kolesteatom, kulak kemiğini ve orta kulaktaki işitmeyi sağlayan yapıları harap ederek ilerler. Vaktinde tedavi edilmezse yüz felci, menenjit, beyin yahut beyincik apsesi, iç kulak hasarı ve kalıcı işitme kaybı üzere çok önemli sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle kolesteatom teşhis edildiği vakit cerrahi olarak tedavilmesi gereken bir hastalıktır.
