Horlama aslında eşinizi, dostunuzu, etrafınızı rahatsız eden gürültülü nefes alıp verme formudur. Uyku apnesinin eşlik etmediği horlama toplumsal bir sorundur. Uykuda soluduğunuz havanın üst teneffüs yollarından geçerken daralmış bölgelerden geçişi sırasında hareketli dokuların (yumuşak damak, küçük lisan ) titreşmesi ile meydana gelir.
Uyku apnesi ile birlikte olması tıbbi açıdan tedavisini zorunlu kılar. Uyku Apnesi ise; uykuda üst sonum yollarının yumuşak damak, lisan kökü, geniz ardı üzere daralmaya meyilli anatomik bölgelerde oluşan darlık sebebiyle ani ve süreksiz soluk durmalarının olmasıdır. Soluk durması kısa yahut uzun periyodik olabilir. Bu durumu kişi anımsayamaz. Bunun sonucunda;
- Uykuyu alamamak
- Yorgunluk
- Ertesi güne sarkan sersemlik hali
- Baş ağrısı
- Hafıza ve konsantrasyon bozukluğu
- Televizyon seyrederken, otomobil kullanırken uykuya meyil
- Kan basıncının yükselmesi,
- Kalp ritm bozuklukları Olur. Bilhassa uyku apnesi hayatı tehdit eden ve tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.Tedavinin özünde ise kişin hayat stilini değiştirmek epey değerlidir.
UYKUDA SOLUK ALIP VERMENİN ÖNEMİ
Soluduğumuz hava üst teneffüs yollarında, burundan akciğerlere yönelirken yumuşak hareketli dokuların ortasından geçer. Bademcikler, dil kökü, küçük dil ve yumuşak damak bu yapılardır. Gün içinde kaslar tarafından gergin tutulan hava yolu uykuda bu kasların gevşemesi ile daralır ve içe hakikat çöker.
Şayet bu dokular – yumuşak damak, bademcikler, küçük lisan yahut lisan kökü – büyükse, solunan hava boğazınızdan geçerken dokular titreşir, hem horlama oluşur hem de havanın akciğere iletilmesi güçleşerek ani soluk durması gelişir. Boğazınızdaki bu dokular çok ölçüde büyür ve hava akımını tama yakın daraltırsa hava akımı çok azalır, uykunun aşikâr periyotlarında oluşan bu durum “apne” olarak isimlendirilir.
Apne ne kadar sık aralıklı ve uzunsa, kandaki oksijen düzeyi o oranda düşer. Beynimiz bu duruma yansısını apansız uyanarak ve kasların gerilmesini sağlayarak verir, teneffüs yolu tekrar açılır. Bu hadise gece boyunca tekraren tekrarlanır, uyanmasına karşın kişi bu durumu hatırlamaz, kalitesiz sıhhatsiz bir uyku sistemi gelişir.
Burun kemik eğriliği, burun etleri, polipler, geniz eti büyümesi horlama ve düşük seviyede uyku apnesine sebep olabilir. Alerji, enfeksiyonlar ve sigara dumanı da dokuların ödemlenmesine neden olarak horlama – apneye yer hazırlar
HORLAMA VE UYKU APNESİ AMELİYATLARI
Uyku apnesi ve horlama hastalarına yönelik cerrahi teşebbüsleri üç kümede toplayabiliriz.
Burun tıkanıklığını gidermeye yönelik cerrahi girişimler
Eğer burun iç bölmesinde kemik eğriliği (deviasyon), burun eti büyümeleri (konka hipertrofisi), polipler burun tıkanıklığı yaparak horlama-uyku apnesine neden olursa, cerrahi usullerle burun tıkanıklığının giderilmesi gerekir. Bu maksatla genel anestezi altında burna yönelik teşebbüsler yapabiliriz. Kemik eğriliğinin düzeltilmesi, burun etlerine radyofrekans yapılması yahut FESS ile poliplerin temizlenmesi apneleri düzeltebilir. Yapılan çalışmalar yalnızca burun tıkanıklığına bağlı apne hastalarının tüm teneffüs durması (apne) hastaları içindeki oranının yaklaşık %4 olduğunu göstermiştir. Bu nedenle yalnızca burna yapılacak tekli teşebbüs, orta – ileri dereceli apne hastalarında çok yarar sağlamayabilir. Bu tip durumlarda burun ameliyatları öbür usullerle kombine edilerek teşebbüs yapılır.
Yumuşak damağa yönelik cerrahi girişimler
Yumuşak damağa yönelik cerrahi teşebbüsler içinde en sık yapılanı UPPP (uvulapalatofaringoplasti) dir. Bu ameliyat ile ağız boşluğunu ve hava yolunu daraltan tüm dokular ( bademcikler,yumuşak damak, küçük lisan )’a teşebbüste bulunularak açıklık sağlanır. Genel anestezi altında yapılır. Lazer kullanılarak yalnızca yumuşak damağa süreç yapılırsa bu ameliyat LAUP olarak isimlendirilir. UPPP den farkı lokal anestezi altında ofis şartlarında dahi yapılabilmesidir. Bir öteki teşebbüsle de radyofrekans kullanılarak yumuşak damak küçültülür ve gergin hale getirilir. Şahsi kanaatim radyofrekansın (RFA) kolay horlama hadiselerinde kullanılabileceği, orta ve ağır apne varlığında aktif olmadığı tarafındadır. Radyofrekans gücü ile yumuşak damak gergin hale getirilir.
Dil kökü ve gırtlağa yönelik cerrahi girişimler
Genel anestezi altında yapılan bu ameliyatların içinde en sık uygulananı sleep in dir. Her iki lisan kökünden geçirilen cerrahi sütür gereci alt çene kemiğine sabitlenmekte böylelikle lisan kökü öne çekilerek daralmış olan hava pasajı açılmaktadır. Sleep in öbür cerrahilerle birlikte yapılmasını gerektiren ağır olgular vardır. Lisan kökünde çok doku fazlalığı olduğu durumda, yumuşak dokunun bir kısmı cerrahi olarak çıkarılır. Tüm bu cerrahi yaklaşımların temel ideolojisi hava pasajını daraltan nedenleri ortadan kaldırmaktır. Her hastayı başka ele alıp cerrahi planlamayı şahsa özel yapmak yararlıdır.
Alt çene ilerletme (öne alma) teşebbüsleri çene kemiğini ilgilendiren sıkıntılar olması durumunda ileri cerrahi teşebbüsler yapılır. Alt çene kemiği geride konumlanmışsa iskelet düzeltimi yapılmalıdır. Mandibula ilerletme cerrahisi denilen bu ameliyat hasta açısından epeyce güç bir cerrahi teşebbüstür.
Tüm ameliyatlardan sonra kimi komplikasyonlar az de olsa gelişebilir. Kanama, iltihap, boğazda takılma hissi, su ve besinlerin burundan gelmesi istenmeyen sonuçlardır. Bilhassa lisan kökü ve yumuşak damağa yapılan teşebbüsler sonrasında bir müddet yumuşak sulu besinler alınmalıdır. Ameliyat sonrası sistemli takiplerinizi yaptırmanız izlem açısından kıymetlidir. Ameliyattan 6 ay sonra ameliyat sonucunu pahalandırmak için denetim uyku testi yaptırmanız gerekebilir