Yazıyı okumadan evvel zihninizi odaklayıp “benim burnumla ilgili rastgele bir problemim var mı?” sorusunun yanıtını düşünün lütfen. Şayet yanıtınız “yok” ise yahut karşılıktan çok da emin değilseniz, kesin bir karşılık bulana kadar yazıyı okumanızı tavsiye etmem. İnsan zihni biraz garip işler, bazen olmayan şeyler konusunda bir süre düşününce neredeyse hayatınız boyunca aslında yanı başınızda olan o şeyden avare yaşadığınızı düşünebilirsiniz. Ve bu noktadan sonra beyninizin bir köşesinde yer etti mi tekrar ondan kurtulmanız imkansız olabilir.
Burun yapımız yalnızca fizikî görünümümüzün değil tıpkı vakitte karakterimizin de gerçek dünyaya olan yansımasının tahminen de en kıymetli bileşenidir. Bunlara ek olarak bizim hayatımızın her anında kendisini olanca inatçılığıyla hissettiğimiz nefes sorunlarının de esas nedenidir. Burun bedenimizin en karmaşık ve hala da pek çok istikameti şimdi anlaşılamamış estetik ve fonksiyel ünitesidir dersek her halde yanlış söylemiş olmayız. Bütün bunlara ek olarak her kişinin burun durumu kendisine mahsus özellikler ihtiva eder. Tıpkı bozukluk herkes için birebir sonuçlar doğurmaz, bu bireylerin mevcut sorunları algılayışlarında ki farklılıktan yahut burunlarında ki hastalığın kendine has farklı tezahürleri olmasından kaynaklanır. Birebir hastalık herkeste birebir sonuçları doğurmaz. Benzeri halde her kişi burnunun görünümünü de kendine mahsus algılayışı ve hislenimi perspektifinden kıymetlendirir. Etrafı tarafından beğenilen ve hatta epeyce yakıştığı belirtilen burun, sahibi tarafından yüzünde ki kendine ilişkin olmayan bir kesimmiş üzere algılanabilir.
Burnu anlamak için dışardan içeri hakikat anlatış formunda bir metod kullanmak, şahısların de kendi burunlarını değerlendirirken kullandığı metoda yakın olduğu için daha gerçek olur. Aslında bu mevzu o derece subjektif yani şahsî ki genel sınırlar dışında bana kalırsa fakat şahıslarla ikili görüşmelerle detaylandırılmalıdır. Buruna önden bakışta en çok göze çarpan burnun aksında düzensizlik ve eğrilikler olmasıdır. Yandan bakışta ise kemerli burun yahut bizim “saddle nose” dediğimiz semer burun deformitesidir. Bu son bahsini geçtiğim bozukluk daha çok evvelce burun ameliyatı olanlarda komplikasyon olarak gelişmekte, bunun dışında da birtakım nispeten ender kronik hastalıklarda bu bozukluğa yol açabilmektedir. Bunlardan sonra tekrar önden bakışta burnun geniş olması, burun ucunda ki çeşitli deformiteler ve düşüklük üzere farklı pek çok bozukluk dikkat alımlı olabilir. Yandan bakışta ise tekrar bilhassa burun ucunun düşüklüğü, burnun genel olarak yüze ve bedene oranla büyük yahut küçük olması, burun ucunun durumunda ki bozukluklar gözümüze çarpar. Tabi burun cildinde ki sorunlar bu yazının konusu olmasa da şayet mevcutsa tedavi planımıza bunları da dahil etmeliyiz. Bu saydığım tüm deformiteler salt kendi varlıklarıyla, fizikî sıhhat açısından kişiyi olumsuz etkilememekle bir arada genelde aşağıda bahsedeceğimiz nazal hava yolu deformiteleriyle birlikte gözlenirler. Yalnızca bu bozukluklar için müracaat yapan şahıslar ile hali hazırda ki durumlarının kendilerini ne derece etkilediği konuşulmalı. Burada tabi deformitenin yüzün genel estetiğine olan tesiri de değerlidir. Bariz deformiteleri olan hastalar için tahminen de bu konuşma kısa tutulabilir. Kişinin bu ameliyata fikren hazır olduğuna karar kıldıktan sonra gaye deformitenin/deformitelerin ne derece düzeltilebileceği ve burnun operasyon sonrasında ki evreli düzgünleşme süreci de dikkate alınarak, bütün olarak ameliyat öncesi ve sonrası ayrıntılıca konuşulmalıdır. Planlanan her süreci komplikasyon riskiyle bir arada düşünülüp şahsa de bu açık ve ayrıntılıca anlatılmalı, hatta kişinin anladığından emin olunmalı. Sonuçta yalnızca estetik tasalarla gerçekleştirilen bu sürecin sonuçta önemli medikal meseleler doğurmaması için gereken her şey düşünülmeli.
” ……
-Bazen elimde bir kitap bir sıraya otururum. Fakat rahat bırakmazlar. Ne çok delikanlı vardır burda bilseniz. Laf atarlar. O vakit beşere dünyada en makus şey bayan yaratılmakmış üzere gelir.
Boş bir sıra bulup oturdular. Güler’in çantası ortalarında kaldı.
-En kötüsüde hoş burunlu yaratılmaktır. İsminiz Güler değil mi?”
Yusuf Atılgan, Aylak Adam
Güzelliği mi yoksa nefes alması mı daha değerlidir burnun? Her ne kadar genel görünümümüz için belirleyici bir öge olsada sıhhatimiz için burun teneffüsünün sağlanabiliyor olması son derece değerlidir. Burundan nefes alamadığımızda ağız bu misyonu burun kadar olmasada hiç olmazsa havayı akciğerlerimize iletmek için kâfi olabilir. Pekala bunu ne vakte kadar sürdürebiliriz? Bu bahiste inatçı olursak uyku sorunları başta olmak üzere boğaz ağrısı, baş ağrısı, halsizlik üzere ek öteki şikayetler sıklaşır. Ayrıyeten sonraki yıllarda daha önemli sıhhat meseleleri yaşamamız kelam konusu olabilir. Genelde önemli estetik deformiteler hava pasajı bozuklukları ile birlikte görülür. Bu üzere durumlarda karar vermek daha kolaydır. Fakat unutulmamalıdır ki estetik gayeli yapılan burun ameliyatlarında havayolu anatomisi kâfi pasajı sağlayabilecek kadar korunamazsa ameliyat sonrasında önemli burun tıkanıklıkları yaşanması olasıdır. Sonuçta şayet nefes almada problemimiz varsa hem estetik hem de burun içi için ameliyat kararı kolaydır lakin önemli ölçüde burun tıkanıklığı şikayetimiz varsa bu kararı almakta telâşlı olmakta ısrar etmemeliyiz. İnsanın burnundan şöyle hoş bir soluk almasının yerini tutacak pek fazla şey sayılamaz heralde. Ve bunu yaşadığımız surece her an yapabilecek olmak!
Nefes alma meselesinin ayrıntılandıracak olursak, bu sefer burnumuzun içini yeterlice değerlendirebilmeliyiz. Hasta olmadığımız vakitlerde, devamlı yahut dönemsel yaşadığımız burun tıkanıklığı yani burundan rahat nefes alamama, bize nefese gereksinim duyduğumuz her lahza varlığını hissettirecektir. Sultan Süleyman demiş ki: Olmaya cihande devlet bir nefes sıhhat üzere. En değerli burun tıkanıklığı nedenleri septum deviasyonları ve konka (burun eti) hipertrofileri (büyümeleri). Bu iki durum genelde birlikte olurlar. Burada çevresel faktörlerin nazal dinamiklere olan tesiri ön planda üzere. Deviasyon kıkırdak yahut kemik kısımda olabilir. Toplumda epey sık görülür ve şayet hastada kıymetli derecede tıkanıklığa yol açıyorsa; tedavisi cerrahidir. Çocukken yahut daha seyrek olarak erişkinken geçirdiğimiz travmalar başta gelen nedenlerdendir. Fakat yapısal olarak doğuştan da deviasyonlu olabiliriz. Bunun dışında tekrar deviasyon için yahut sair nedenlerden geçirmiş olduğumuz burun operasyonlarıda komplikasyon olarak devasyonla sonuçlanabilir. Konka sorunları genelde kendini en çok gece uyumak için yattığımızda hissettirir. Bunun yanında gündüz de önemli burun tıkanıklığı yapabilir. Kronik sinüzit, allerjik rinit, konkanın yapısal olarak büyük olması üzere pek çok sebep bu sıkıntıya yol açabilir. Tedavisinde evvel spreyler denenebilir, bir kısım hastalar nitekim yarar görüyorlar fakat bu durumda ilacı genelde devamlı kullanmak gerekeceğinden tedaviye uyumsuzluk sık olarak gözleniyor. Cerrahi tedavi olarak çok çeşitli teknikler tanım edilmiştir. En sık kullanılan epeyce kolay olan radyofrekans gücü kullanılarak, konkaları bu gücün yardımıyla küçülttüğümüz tekniktir.
Burun için her ne süreç planlanırsa planlansın hem estetik hem de işlevsel sonuçlar çok uygun değerlendirilmeli, bu hususta ki öngörülerimiz gerçek olmalı ve hastalara açık ve net olarak anlatılmalı, tam olarak anlamaları da sağlanmalı, karşılıklı mutabakat kesinlikle tesis edilmelidir.