Herhangi tıbbi bir hastalığa bağlı olmaksızın görülen motor uyum bozukluğu sorunudur. Motor uyum sorunu okul başarısına yahut günlük ömür aktivitelerine olumsuz tesir eder. Bu sorunun nedeni şimdi tam anlaşılamamıştır. Toplumda görülme sıklığı %6-10 ortasındadır. Erkek çocuklarda kız çocuklarına nazaran 2-3 kat daha fazla görülür. Erken doğanlarda görülme sıklığı çok daha fazladır. Doğum haftası ve doğum kilosu azaldıkça görülme sıklığı daha da artmaktadır. 32 haftadan erken doğanlarda %50 oranında görülmektedir
Erken teşhis ve erken müdahale sayesinde sorunun tesiri azaltılabilmektedir. Bu sorunu uzmanlar fakat gelişim takibiyle erken periyotta fark edebilirler. 0- 3 yaş aralığında hamilelik ve doğum sonrası risk faktörleri ile motor gelişim basamakları, 3-5 yaş aralığında motor uyum testleri sorunu tanımlamada yol gösterici olmaktadır.
Anne, Baba Çocuğunda GKB’ yi Nasıl Fark Edebilir?
Gelişimsel Uyum Bozukluğunun belirtileri çok tipiktir ve kolay kolay fark edilir. Genel olarak 3-5 yaş aralığında;
Sık düşme, süratli koşamama, zıplayamama, el hünerlerinde zayıflık, berbat el yazısı, ayakkabı bağcığını bağlayamama, atılan topu yakalayamama, muhakkak bir amaca topu atmakta zorlanma, tek ayak üstünde duramama biçiminde belirtiler verir. Bu belirtilerin hepsi ya da bir kısmı görülebilir.
GKB Çocukların ve Yetişkinlerin Hayatını Nasıl Tesirler?
Gelişimsel uyum sorunu bulunan çocuklar spor aktivitelerinde başarısızdırlar. El hünerlerinde ki zayıflığa bağlı berbat el yazısı ve günlük işlerde(ayakkabı bağcığı bağlama, elbise giyip-çıkarma, düğme ilikleme) ebeveyne daha fazla bağlılık görülmektedir. Bilhassa spor aktivitelerinde başarısızlık öz inanç sorunlarına neden olmaktadır. Bu durum dolaylı olarak bütün gelişim alanlarını olumsuz etkilemektedir. Yeteneklerini yeni keşfetmekte olan çocukların motor hareketlerde arkadaşları kadar başarılı olamaması çocuklar önemli bir hayal kırıklığı oluşturmaktadır.
Eğitim hayatında bilhassa matematik ve geometri derslerinde muvaffakiyet kaybına neden olmaktadır. Gelişimsel uyum bozukluğu olan çocuklar ileride gelişimsel uyum bozukluğu olan yetişkinler olacaklardır. Bu sebeple çocukların erken devirde yetenekleri hakkında farkındalıklarını arttırıp yönlendirmek gerekmektedir.
GKB Tanısı Nasıl Koyulur?
Çocukta bahsedilen bulgular mevcut ise çocuk nörolojisi muayenesi yapılmalıdır. Bu sorunlara neden olabilecek tıbbi bir durumun varlığı araştırılmalıdır. Şayet uyum bozukluğuna neden olabilecek bir hastalık yok ise akla gelişimsel uyum bozukluğu gelmelidir. Bu sorunun tanısı motor uyum testleri ile koyulur. En sık kullanılan test “Movement Assesment Batery”’ dir. Çocuğun gelişim basamakları dikkatle incelenmeli, hamilelik periyodu risk faktörleri araştırılmalı ve uygulanan testlerin sonucu bu bilgilerle bir arada incelenmelidir. Kimi durumlarda motor uyum testinin yanında görsel algı testleri, duyusal bütünleme testleri de uygulamak gerekir. Fakat bu sayede uyum bozukluğuna neden olan sorun ortaya konabilir.
GKB Erken Periyot Bulguları Nelerdir?
Oturma, emekleme, yürüme üzere kaba motor gelişim basamaklarının geriden gelmesi. Gevşek bebek olmak yani kas dokusu sertliğinin olması gerekenden az olması. Kısa emekleme müddeti. Tüylü kumaşlara, meyvelere dokunamama üzere duysal hassasiyetlerin bulunması gelişimsel uyum bozukluğunun bebeklik çağındaki alarm işaretleridir.
Bu bulgular bilhassa erken doğanda yahut erkek çocuğunda mevcut ise risk faktörü daha da yükselmektedir.
GKB’ ye Eşlik Eden Sorunlar Nelerdir?
Bu kümedeki çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite, duysal hassasiyet sorunları, sorun çözme yeteneğinde azalma, öz itimat eksikliği , genel ruh hali düşüklüğü (oyunlardan zevk alamama). Taraf duygusu, vücut algısı sorunları daha sık görülmektedir. Yeniden bu sorunlarla kontaklı olarak sayısal alanda muvaffakiyet kaybı görülmektedir.
GKB Nasıl Tedavi Edilir?
Gelişimsel uyum bozukluğunu bir hastalık olarak ele almamak gerekir. Zira genelde altta yatan tıbbi bir sorun yoktur. Uyum sorunu o bireyin yaşantısında daima var olacaktır. Çocuğun başarılı olduğu ve yapmaktan hoşlandığı aktiviteleri belirleyerek genel uyumu arttırmaya yönelik çalışmalar yapmak gerekir. Bu aktiviteler alanında uzman bir fizyoterapist tarafından belirlenmelidir. Zira aktivite çocuğun yeteneklerini geliştirecek kadar sıkıntı lakin, öz itimadı düşürmeyecek kadar kolay olmalıdır. GKB’ ye eşlik eden öteki sorunlar de saptanmalı ve planlanan oyun aktivitelerinin içinde bu sorunlar de desteklenmelidir.
Spor aktiviteleri çok yararlı olmaktadır. Spor aktiviteleri içinde bilhassa yüzme ön plana çıkmaktadır. Öbür spor alanlarını ve başlama vaktini belirlemede; çocuğun ilgi alanı ve mevcut yeteneği göz ününe alınarak çocuk, anne-baba ve fizyoterapist ortak karar vermelidir.
Bu çocuklarda taraf duygusu gelişimi geciktiği için trafik eğitimi ve mümkün kazalar üzerine bilhassa yoğunlaşılmalıdır.
Tedavi bir ekip işidir. Takibi sağlayan fizyoterapist, çekirdek aile, büyük aile, okul etrafı iş birliği içinde olmalıdır.
