Genellikle 6 ay-6 yaş ortası santral hudut sistemi dışı enfeksiyonlara bağlı ateş yükselmesi sonucu ortaya çıkan nöbetlere ‘febril konvülsiyon’ denir. Toplumumuzda 5 yaşına kadar olan sağlıklı çocukların %2 ile 5’inde bir yahut daha fazla ateşli havale görülmektedir. Erkek çocuklarında kızlara nazaran daha sık görülmektedir. Nöbetlerin başlangıç yaşı olayların %90’ında birinci üç yaşta, %4’ünde 6 aydan evvel, %6’sında 3 yaşından sonra görülür. En sık 18-24 ay ortası gözlenir. 6 aydan evvel ve 6 yaştan sonra görülen ateşli havaleler dikkatli araştırma gerektirir.
Genellikle üst teneffüs yolu viral enfeksiyonları, nadiren gastroenterit esnasında ortaya çıkan ateş sınırlandırılamayıp şimdi tam olgunlaşmamış çocuk beyninde olağandışı elektriksel deşarja, klinik olarak da tüm bedende kasılma ya da pelteleşme biçiminde kısa periyodik şuur kaybının olduğu tabloya yol açmaktadır. Nadiren birinci nöbette febril status dediğimiz bir saatten uzun süren nöbet tablosu görülebilir. Ya da nöbet fokal (vücudun tek tarafında) izlenebilir. Bu durum altta yatan nedenin daha önemli bir beyin sorunu olduğunu düşündürür.
Nöbetler kolay ve komplike olarak iki kümeye ayrılır. %80-90’ı kolay tiptedir.
Basit febril konvülsiyonda ateş 39 derece ve üstü, 15 dakikadan kısa süren nöbet, çocuğun nörolojik gelişiminin olağan olması, ailede ateşli havale geçiren ebeveyn hikayesi olması, nöbet biçiminin tüm bedende (jeneralize tip) görülmesi anlaşılır.
Komplike tip febril konvülsiyonda ise, nöbetin 38 derece ve altı düşük ateşle provoke olması, çocuğun nörolojik gelişiminin olağandışı olması, nöbetin 15 dakikadan uzun sürmesi, 24 saat içinde birden fazla nöbet geçirilmesi, ailede epilepsi kıssası olması, nöbet halinin bedenin tek bir tarafında (fokal tip) olması kelam mevzusudur.
Nöbetlerin tekrarlama riski genel olarak %33 (%25-50) , nöbet birinci 1 yaşta başladıysa tekrarlama riski en yüksektir. Aile hikayesi müspet olanlarda tekrar riski %50 artar. Nöbetlerin %50’si birinci 6 ay, %75”i bir yıl, %90’ı iki yıl içinde tekrarlama gösterir.
Tanıda; 12 ay altı birinci ateşli havalede menenjit mümkünlüğünü dışlamak için lomber ponksiyon ile beyin omurilik sıvısı incelemesi önerilmektedir. 12-18 ay ortası çocuklarda diğer ateş odağı yoksa izlemde karar verilmeli. 18 ay üstü çocuklarda rutin lomber ponksiyon önerilmez . Nöbet sonrası akut devirde EEG’de süreksiz düzensizlikler görülebilir. Komplike febril konvülsiyonda EEG’de bulgu olma mümkünlüğü daha yüksektir. Görüntüleme kolay ateşli havalede önerilmemektedir.
Komplike tipte ise yeri tartışmalıdır. Ekseriyetle ateşli nöbetler %90-95 yaşa bağlıdır ve 6 yaştan sonra kaybolur. Nadiren %5-10 oranında ateşsiz havale (epilepsi) dönüşme mümkünlüğü mevcuttur
Tedavide aileye ateşle ilgili genel tedbirler ve teklifler anlatılır. Bunun yanında kolay ya da komplike tipte olmasına nazaran aralıklı esirgeyici tedavi (rektal diazepam) yahut antiepileptik ilaçlar ile en az bir yıllık devamlı esirgeyici tedavi önerilir.
Ailenin bu mevzudaki telaşı kesinlikle giderilmelidir. İleride cocugun zekasını etkileyecek bir durum olmadığı bunun yaşa baglı büyük oranda güzel gidişli bir durum olduğu anlatılmalıdır ve nöbet anında birinci müdehale için makattan uygulanan nöbeti durdurmaya yönelik ilacın kullanımı detaylı tanım edilmelidir.
